Nước tiểu được đổ từ bể thận theo niệu quản đi vào bàng quang. Thể tích nước tiểu trong bàng quang tăng dần cho đến khi đạt tới một áp suất nhất định sẽ gây ra phản xạ buồn tiểu. Khi đó cơ thắt bàng quang mở ra cho nước tiểu chảy qua niệu đạo ra ngoài. Hai trái thận ngoài nhiệm vụ lọc máu để loại bỏ các chất có hại cho cơ thể còn đóng vai trò điều chỉnh lượng nước và giữ cân bằng áp suất máu. Khi dư nước thì thận sẽ thải ra nhiều nước tiểu.
Màu của nước tiểu phản ánh trữ lượng nước trong cơ thể. Khi khoẻ mạnh nước tiểu có màu vàng nhạt. Khi nước tiểu có màu vàng đậm có nghĩa là cơ thể thiếu nước. Khi bị bệnh tiểu đường, thận sẽ thải nước ra nhiều hơn phần được giữ lại. Bệnh nhân sẽ đi tiểu nhiều hơn bình thường và lúc nào cũng thấy khát nước và mệt mỏi. Khi thận suy hay do lá gan hư lây qua thận người bệnh thấy bí tiểu, cơ thể bị phù thũng...
Nước tiểu đổi màu nhiều khi chỉ do uống thuốc hay do ăn một số loại thức ăn có màu. Nhưng một số trường hợp nước tiểu thật sẫm màu, có màu nâu, là dấu hiệu của bệnh gan.
Nếu nước tiểu có màu đỏ và đục có thể do chảy máu hay nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Nếu nước tiểu có màu như nước Coca-cola là do máu bầm trong đường tiểu, biểu hiện của sỏi thận, bị chấn thương hai quả thận hay do ung thư. Cũng có thể do chấn thương toàn cơ thể sau tai nạn.
Khi bị chấn thương ở bụng hay ở vùng thắt lưng trong vòng 48 giờ sẽ thấy nước tiểu đục hoặc có máu. Nếu nước tiểu đục hay có máu mà không do chấn thương thì có thể do viêm thận, còn có thể do nhiễm khuẩn bàng quang, đôi khi do ung thư, cần đến sớm bệnh viện để được kiểm tra và điều trị. Một số thuốc dùng khi trị bệnh đi tiểu buốt có thể làm nước tiểu có màu cam, xanh lơ, xanh lục hay tím. Khi nước tiểu có vị ngọt, bãi nước tiểu có kiến bâu, có thể là bị bệnh tiểu đường.
Nếu đi tiểu thấy buốt thường là do viêm nhiễm ở đường tiết niệu dưới, ở phụ nữ có thể do viêm nhiễm vùng sinh dục. Đái buốt đôi khi đi kèm với nước tiểu đục và có máu. Nếu đái buốt kèm đau thắt lưng hay sốt trên 38 độ C có thể do viêm thận-bể thận hay sỏi thận. Nếu là nam giới mà đái buốt kèm dương vật chảy mủ, nghĩ đến bệnh lây qua đường sinh dục.
Nếu là nữ thấy đái buốt và ngứa ở vùng sinh dục có thể là viêm nhiễm âm hộ hay âm đạo. Nếu đi tiểu nhiều lần hơn thường lệ và thấy đái dắt có thể do bàng quang nhỏ hay quá nhạy cảm hoặc bị nghẽn do sỏi bàng quang. Cũng có thể do phì đại tuyến tiền liệt. Khi bị stress nhiều trường hợp đi tiểu thường xuyên hơn thường lệ.
