1 
Năm nay, Kiên Giang có kế hoạch thả nuôi 130.700 ha tôm nước lợ, sản lượng thu hoạch 85.000 tấn. Ảnh: Trung Chánh.
Đối mặt thời tiết cực đoan
Ông Quảng Trọng Thao, Phó giám đốc Sở NN-PTNT Kiên Giang cho biết, năm 2020 ngành nông nghiệp xây dựng kế hoạch phát triển nuôi tôm nước lợ trên địa bàn tỉnh với diện tích 130.700 ha, sản lượng thu hoạch 85.000 tấn.
Trong đó, tôm nuôi công nghiệp, bán công nghiệp 3.200 ha, sản lượng 28.000 tấn. Nuôi tôm - lúa 100.000 ha, sản lượng 47.000 tấn. Tôm nuôi quảng canh và quảng canh cải tiến là 27.500 ha, sản lượng 10.000 tấn.
Tính từ đầu năm đến nay, diện tích tôm nước lợ ở đã thả nuôi toàn tỉnh là gần 115.500 ha, cao hơn 12,8% so với cùng kỳ. Sản lượng đã thu hoạch được khoảng 10.000 tấn, vợt 3,3% so với cùng kỳ.
Mô hình nuôi tôm - lúa của Kiên Giang dự kiến sẽ đạt 100 ngàn ha trong năm, đây cũng là mô hình nuôi lệ thuộc khá nhiều vào tình hình thời tết, môi trường nước. Ảnh: Trung Chánh.
Tại Kiên Giang, tôm nuôi công nghiệp tập trung ở khu vực Hà Tiên, Kiên Lương, còn tôm - lúa, tôm nuôi quảng canh chủ yếu ở vùng U Minh Thượng. Nghề nuôi tôm-lúa, tôm nuôi quảng canh thường lệ thuộc nhiều vào tự nhiên, nhất là các yếu tố môi trường, do diện tích nuôi rộng.
Ông Trần Minh Tuấn ở xã Nam Thái A, huyện An Biên cho biết: “Năm nay, thời tiết diễn biến phức tạp, nắng nóng gay gắt, xâm nhập mặn tăng cao, xảy ra mưa trái mùa, khiến cho việc xuống giống gặp khó khăn, tôm dễ bị dịch bệnh. Tình hình này kéo dài thì dịch bệnh sẽ tăng cao”.
Theo ông Thao, dự báo tình hình thời tiết trong tỉnh Kiên Giang thời gian tới còn diễn ra khắc nghiệt, biên độ dao động nhiệt độ trong ngày lớn (khoảng 7-10 độ C). Điều này làm cho tôm nuôi dễ bị sốc, giảm sức đề kháng, tạo cơ hội cho mầm bệnh tấn công gây hại và bùng phát dịch bệnh trên diện rộng.
Dịch bệnh tăng nhanh
Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi - Thú y Kiên Giang Nguyễn Đình Xuyên cho biết, hiện nay tình hình thời tiết có nhiều bất lợi, ảnh hưởng không tốt đến sức đề kháng của tôm nuôi và là điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh phát triển mạnh.
Thời tiết cực đoan, nắng hạn gay gắt đang gây bất lợi cho tôm nuôi, dịch bệnh được dự báo sẽ tăng mạnh trong thời gian tới. Ảnh: Trung Chánh.
Cụ thể, từ đầu vụ nuôi đến nay, tổng diện tích tôm nuôi bị thiệt hại trên địa bàn tỉnh ghi nhận được là 252 ha, trong đó bệnh đốm trắng là trên 200 ha, hoại tử gan tụy cấp tính trên 14 ha, còn lại là bị số môi trường. Đã có 47 ấp, thuộc 21 xã của 6 huyện, gồm: An Biên, An Minh, Hòn Đất, Kiên Lương, Gò Quao và Vĩnh Thuận xảy ra dịch bệnh trên tôm nuôi, với 101 ổ dịch bệnh đốm trắng và 10 ổ bệnh hoại tử gan tụy cấp.
“Với tình hình thời tiết cực đoan như hiện nay, nhất là tình trạng ban ngày nắng nóng gay gắt, buổi chiều thường xảy ra mưa trái mùa nên nguy cơ xảy ra thiệt hại do biến động các yếu tố môi trường và dịch bệnh trong thời gian tới đối với tôm nuôi là rất cao”, ông Xuyên nhận định.
Khi vuông nuôi xảy ra dịch bệnh, người nuôi cần phải xử lý hóa chất tiêu diệt mầm bệnh trước khi xả ra môi trường, tránh lây lan ra diện rộng. Ảnh: Trung Chánh.
Để hạn chế tình trạng lây lan dịch bệnh trên tôm nuôi, ngành chức năng đã hỗ trợ 18 tấn hóa chất Chlorin cho 85 hộ nông dân có tôm nuôi bệnh để xử lý tiêu diệt mầm bệnh.
Chính quyền địa phương và các bộ khuyến nông cơ sở khuyến cáo người dân nên tựực hiện đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh. Tuyệt đối không được xả nước ao tôm bệnh ra ngoài môi trường khi chưa xử lý tiêu diệt mầm bệnh.
Đồng thời, phải thông báo cho các hộ nuôi tôm xung quanh để có các biện pháp hạn chế lây lan dịch bệnh. Đối với ao tôm đã bị bệnh, hộ nuôi phải cách ly tối thiểu 21 ngày sau khi xử lý mới được thả giống trở lại.
Tăng cường các biện pháp kỹ thuật
Trung tâm Khuyến nông Kiên Giang khuyến cáo các hộ nuôi tôm, cần chủ động nắm bắt thông tin tình hình thời tiết, hạn mặn, dịch bệnh xảy ra trên địa bàn. Áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, thả giống đúng theo khung thời vụ.
Trong bối cảnh nắng nóng gay gắt như hiện nay, cần thiết kế ao nuôi có bờ bao chắc chắn để giữ nước. Mực nước thường xuyên trong ao ít nhất là 50 cm, tính từ mặt trảng (đối với vuông nuôi tôm - lúa) trở lên trên. Nạo vét mương ruộng thông thoáng, để tạo không gian sống tốt cho tôm, tránh bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ dao động lớn giữa ngày và đêm.
Người nuôi tôm được khuyến cáo nên thực hiện việc ương tôm giống trong ao ương vèo khoảng từ 3-4 tuần, trước khi thả ra ao nuôi để hạn chế hao hụt. Ảnh: Trung Chánh.
Ông Trần Thanh Cẩn, một hộ thực hiện mô hình tôm-lúa nhiều năm qua cho biết: “Theo kinh nghiệm của các hộ dân, khi gặp thời tiết bất lợi thì cần thực hiện việc ương tôm giống trong ao ương vèo từ 3-4 tuần, trước khi thả ra ao nuôi để hạn chế hao hụt.
Bên cạnh đó, cần bố trí ao dự trữ xử lý nước để chủ động thay nước hoặc châm nước vào ao nuôi khi cần thiết, nhất là trong thời điểm khu vực có hộ nuôi tôm bị dịch bệnh, chất lượng nước cấp không đảm bảo”.
Người nuôi tôm cần gia cố đê bao để giữ nước trong vuông nuôi, tối thiểu trên mặt trảng phải cao từ 50 cm trở lên, tránh tôm bị sốc môi trường do chênh lệch nhiệt độ trong ngày. Ảnh: Trung Chánh.
Thường xuyên kiểm tra ao nuôi để theo dõi, đánh giá biến động môi trường nước và hoạt động sống của tôm.
Định kỳ bổ sung vitamin C và một số chất cải thiện hệ thống miễn dịch vào khẩu phần ăn của tôm để giúp tăng khả năng chống chịu tốt với biến động bất lợi của, thời tiết và sự tấn công của tác nhân gây bệnh.
Các địa phương cũng khuyến khích nông dân nên áp dụng công nghệ nuôi tiết kiệm nước, nuôi tuần hoàn khép kín.
Sử dụng các chế phẩm sinh học xử lý môi trường ao nuôi để hạn chế việc thay nước trong điều kiện nguồn nước có độ mnặ quá cao.
Ngoài ra, cần chủ động bón vôi bột xung quanh bờ ao nuôi, nhằm đề phòng hiện tượng rửa trôi phèn do những cơn mưa trái mùa xuất hiện, làm độ pH biến động lớn gây hại cho tôm nuôi.
Trong bối cảnh thời tiết bất lợi, nông dân cần tiến hành thu hoạch ngay khi tôm đạt cỡ thương phẩm, hạn chế tôm nuôi bị mắc bệnh. Ảnh: Trung Chánh.
Khi ao nuôi đã xảy ra thiệt hại do dịch bệnh, nhất là bệnh đốm trắng, cần có thời gian cho nghỉ, bón vôi sống và phơi khô nền đáy trong khoảng thời gian ít nhất 30 ngày mới tiếp tục thả giống nuôi trở lại. Cần chuẩn bị nguồn nước thật kỹ theo đúng quy trình hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Trong trường hợp thả nuôi lại, cần mua tôm giống cỡ lớn đã qua ương dưỡng giai đoạn đầu để rút ngắn thời gian nuôi, nhất là đối với mô hình nuôi tôm-lúa hoặc nuôi quảng canh cải tiến.
