Theo Cty TNHH MTV Thủy lợi Thanh Chương, thời tiết đầu vụ HT hết sức khắc nghiệt, nắng nóng kéo dài, lại không có mưa nên mực nước sông Lam, sông Gang đều cạn kiệt, các trạm bơm điện bị tê liệt hoàn toàn. Trạm bơm Rạng (xã Thanh Hưng) vốn được thiết kế để có thể đảm bảo 100 năm sau không phải nối thêm ống nhưng năm nay cũng đã phải đào sâu để nối...
Hiện tại, 9/9 trạm bơm do Cty quản lý đều trong tình trạng “treo hông”, các hồ đập chỉ còn khoảng 60 - 65% lượng nước. Nếu trời tiếp tục nắng nóng kéo dài kèm theo gió Lào thổi mạnh, thì chẳng bao lâu nữa, các hồ đập cũng sẽ không đủ nguồn nước tưới cho lúa đã gieo cấy...
Được biết, nông dân Thanh Chương đã gieo thẳng được 50% diện tích lúa HT nhưng do hạn hán khốc liệt nên ruộng đồng nứt nẻ, chờ nước tưới.
Tình trạng thiếu nước SX cũng diễn ra cả các vùng thượng lưu sông Lam. Xí nghiệp Thủy lợi Đô Lương có nhiệm vụ điều tiết nước về các huyện như Đô Lương, Yên Thành, Diễn Châu, Quỳnh Lưu. Tuy nhiên, do mực nước quá thấp khiến việc phục vụ tưới tiêu cho cả tuyến gặp rất nhiều khó khăn. Lượng nước xí nghiệp bơm hàng ngày cũng chỉ đáp ứng được 40% diện tích gieo cấy theo kế hoạch của riêng huyện Đô Lương.
Ông Lê Văn Cường, PGĐ Cty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Nghệ An cho rằng, chưa thấy năm nào mực nước sông Lam lại xuống thấp kỷ lục như năm nay. Cao trình thiết kế của bara Đô Lương là 10,15 m nhưng 3 ngày liên tục gần đây chỉ ở mức 9,85 m. Do các NM thủy điện ở thượng nguồn xả nước theo yêu cầu của tỉnh nên mực nước tại bara có nhích lên nhưng cũng chỉ 9,95 m. Lưu lượng nước hiện tại chỉ đạt 26,5 m3/s so với lưu lượng thiết kế là 31 m3/s.
"Hiện lượng nước điều tiết về các huyện Yên Thành, Diễn Châu, Quỳnh Lưu để phục vụ SX chỉ đạt dưới 30% so với nhu cầu. Số diện tích đã gieo cấy có nguy cơ bị cháy do nắng nóng kéo dài là rất lớn. Lượng nước tại 17 hồ đập do Cty quản lý cũng chỉ còn khoảng 15%", ông Cường nói.
Ông Nguyễn Đức Hùng, GĐ Cty TNHH MTV Thủy lợi Thanh Chương cho biết, do máy xúc không thể vào tận các trạm bơm nên anh em phải đào, bốc dọn bùn bằng phương pháp thủ công, đào sâu trên 1 m, mở rộng đường dẫn nước từ sông vào; nối dài ống hút để bơm chống hạn. Một số trạm phải thuê xà lan hoặc ca nô để nối thêm ống hút ra giữa sông. Vấn đề nước tưới chưa bao giờ khó khăn như năm nay.
Ông Lê Văn Cường, PGĐ Cty TNHH MTV Thủy lợi Bắc cho biết thêm, Cty đã tổ chức nhiều đợt nạo vét các trạm bơm, lòng kênh, khiến kinh phí chống hạn “đội lên” 25 - 30% nhưng nước vẫn đang thiếu trầm trọng. Các vựa lúa Yên Thành, Diễn Châu có nguy cơ không hoàn thành kế hoạch gieo trồng vụ HT 2015.
Theo báo cáo của Chi cục Thủy lợi Nghệ An, đến ngày 27/5, hầu hết các địa phương đã hoàn thành việc thu hoạch lúa xuân và đang khẩn trương gieo trồng vụ HT. Tuy nhiên, nguồn nước phục vụ SX hiện chỉ đạt trên 30% nhu cầu.
Trước tình hình trên, Sở NN-PTNT đã có công văn đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo các NM thủy điện Bản Vẽ, Khe Bố sớm xả nước để giúp các địa phương chống hạn.
