Khách hàng đeo khẩu trang mua sắm tại một siêu thị ở St. Louis, Missouri, Hoa Kỳ, ngày 4/4/2020. Ảnh: Reuters.
Giá giảm cho hầu hết các hàng hóa và dịch vụ nhưng tăng mạnh ở các cửa hàng tạp hóa.
Giá xăng giảm nhanh và sâu vào tháng trước nhưng giá thực phẩm tăng mạnh nhất trong gần 50 năm. Cả hai đều có liên quan đến cách chúng ta sống trong những ngày này.
Nhìn chung, họ chi tiêu ít hơn theo cách khác với vài tháng trước khi bùng phát Covid-19. Và điều đó ảnh hưởng đến giá tiêu dùng cho mọi thứ, từ mì ống đến bảo hiểm ô tô.
Hôm 12/5, con số lạm phát mới từ Bộ Lao động Hoa Kỳ đưa ra cái nhìn thoáng qua về cách người tiêu dùng đối phó với kỷ nguyên Covid-19.
Hầu hết đều không lái xe nhiều, vì vậy giá xăng giảm 20,6% trong tháng trước. Giá bảo hiểm ô tô cũng giảm trong tháng Tư, bằng 7,2% - nhiều hơn bất kỳ tháng nào khác được ghi nhận.
Sean Kevelighan, Giám đốc điều hành của Insurance Information Institute cho biết, lái xe ít hơn chắc chắn sẽ có ít tai nạn hơn. Các công ty bảo hiểm ô tô đang cung cấp giảm giá và hoàn tiền với tổng trị giá hơn 10 tỷ USD trong năm nay.
Nhưng ông Kevelighan cảnh báo với ít xe hơn trên đường, một số người sẽ lái xe nhanh hơn. Điều đó có nghĩa là các tai nạn xảy ra thường tốn kém hơn.
“Trên thực tế, mọi người đang lái xe liều lĩnh hơn vào thời điểm này. Và điều đó có nghĩa là chúng ta có thể bị thương nhiều hơn và thiệt hại lớn hơn”, ông Kevelighan phân tích.
Báo cáo lạm phát mới chứa đầy những thông điệp ngược hai chiều như thế. Nhìn chung, giá tiêu dùng giảm 0,8% trong tháng Tư - mức giảm mạnh nhất kể từ cuộc Đại suy thoái năm 2008. Nhưng giá thực phẩm tại cửa hàng tạp hóa lại tăng 2,6% - mức tăng lớn nhất kể từ năm 1974, khi lạm phát hai con số trở thành mối lo ngại của quốc gia.
Giá mì ống và gạo tăng 2,5% trong tháng Tư. Giá Hamburger tăng 4,8%. Và bất cứ ai mua bánh quy phải chịu thêm mức giá bột tăng 5,1%.
Người Mỹ từng quen với việc chi hơn một nửa ngân sách thực phẩm cho các bữa ăn ngoài nhà. Nhưng điều đó thay đổi đột ngột khi đại dịch virus Corona tấn công. Chuỗi nhà hàng đóng cửa và gia đình buộc phải tự nấu ăn.
David Ortega, một nhà kinh tế thực phẩm tại Đại học bang Michigan cho biết, “chúng tôi đã thấy sự giảm chi ngay lập tức ở nhà và tăng chi tiêu tại cửa hàng tạp hóa”.
Ông Ortega viện dẫn sự thay đổi ngay trong thói quen của chính mình. Thay vì mua một ly cà phê được chuẩn bị tại cửa hàng bánh mì trong khuôn viên trường, ông tự pha tại nhà với cà phê mua ở cửa hàng.
Ông cũng đi mua sắm cho vợ và cô con gái hai tuổi. “Bây giờ tôi phải đến cửa hàng tạp hóa, đảm bảo rằng chúng tôi có đồ ăn nhẹ, bánh quy goldfish, bánh quy giòn và tất cả mọi thứ mà giá sẽ tăng”, nhà kinh tế Ortega cho biết.
Có rất ít bằng chứng cho thấy mức tiêu thụ thực phẩm tổng thể của mọi người tăng (mặc dù giá đồ ăn nhẹ tăng 3,8% trong tháng trước). Nhưng địa điểm ăn và loại thực phẩm người Mỹ ăn đã thay đổi. Và điều đó tạo ra một số nút thắt tốn kém trong chuỗi cung ứng.
Một điều gì đó tương tự xảy ra với giấy vệ sinh, nơi nhu cầu gia đình tăng vọt trong khi nhu cầu của văn phòng không được sử dụng. Giá giấy vệ sinh gia đình tăng tới 4,5% trong tháng trước.
Có một số loại hàng hóa khác tăng giá - bao gồm chăm sóc tại bệnh viện (tăng 0,5%) và tang lễ (tăng 0,3%).
Nhưng trong khi người Mỹ đang chi tiêu nhiều hơn cho các nhu yếu phẩm như mì ống và giấy vệ sinh, thì họ lại cắt giảm mọi thứ khác.
“Do đó, chỉ số giá tiêu dùng đang giảm. Trang phục giảm trong tháng một lần nữa. Giá vé máy bay còn giảm mạnh hơn. Giá khách sạn cũng giảm”, Giáo sư Kathy Bostjancic, chuyên gia kinh tế tài chính của Oxford Economics nói.
Giá xe ô tô đã qua sử dụng giảm 0,4% trong tháng trước và có thể giảm hơn nữa nếu các công ty cho thuê xe quyết định bán một số xe do thừa thãi về xe cũ. Có thể có lợi khi mua xe đã qua sử dụng. Nhưng với hàng triệu người Mỹ đột nhiên mất việc, có vẻ không ai muốn chi tiền.
Trong thời kỳ kinh tế khó khăn này, có lẽ rất ít người Mỹ chịu mở hầu bao sắm xe cũ. Ảnh minh họa: financialexpress.
“Nói về vấn đề này, đó là vấn đề”, Bostjancic. Và đó là lý do tại sao bạn thấy chỉ số giá tiêu dùng tổng thể giảm giá sâu.
Nếu bạn loại bỏ giá thực phẩm và xăng dầu quá biến động, chi phí của mọi thứ khác giảm 0,4% trong tháng trước. Trong năm ngoái, những cái được gọi là “giá lõi cốt lõi” này tăng khoảng 1,4%.
Điều đó cho thấy chính phủ có thể đủ khả năng để tiếp tục vay và chi tiền cho các chương trình cứu trợ khẩn cấp mà không sợ giá biến động mạnh.
“Hiện tại, lạm phát là một trong những lo lắng của chúng ta”, Bostjancic nói.
