Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn. Ảnh: The Australia
Báo chí Úc hôm nay trích dẫn lời Bộ trưởng Thương mại Dan Tehan (người đang tham gia vào quá trình xem xét việc Đài Loan xin gia nhập Hiệp định đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương- CPTPP) cho biết, Australia, Nhật Bản và Canada "đang thảo luận để tìm ra con đường giúp Đài Loan gia nhập CPTPP" trên cơ sở đồng thuận, phù hợp với các hướng dẫn và quy trình gia nhập CPTPP.
Trong khi các quốc gia thành viên còn lại vẫn giữ im lặng thì giới phân tích nhận định, hiện chỉ có một quốc gia có thể ngăn cản Đài Loan gia nhập tổ chức thương mại giàu ảnh hưởng này -đó chính là Peru. Quốc gia Nam Mỹ hiện đang dưới sự lãnh đạo của Tổng thống cánh tả Pedro Castillo, người đang tìm cách mở rộng quan hệ với Bắc Kinh, đồng thời cũng là đối tác thương mại lớn nhất và nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu của Lima.
Theo đó, ông Tehan nhấn mạnh rằng bất kỳ thành viên mới nào, dù là Trung Quốc hay Đài Loan, đều phải thuyết phục các quốc gia thành viên CPTPP rằng họ sẽ "tuân thủ các tiêu chuẩn cao của hiệp định, cũng như các cam kết WTO và các hiệp định thương mại hiện có". Bộ trưởng Thương mại Úc nói thêm rằng, đó là "quyền lợi của tất cả mọi người tham gia cuộc chơi đều phải tuân theo luật".
Căng thẳng đã đột ngột dâng cao sau khi Trung Quốc đăng ký làm thành viên CPTPP vào ngày 16 tháng 9 và sau đó Đài Loan đã bất ngờ cũng nộp đơn đăng ký tham gia hiệp định này vào ngày 22 tháng 9.
Ngay lập tức, một cuộc khẩu chiến đã nổ ra với việc người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hôm 23/9 lên tiếng phản đối Đài Loan "tham gia vào bất kỳ hiệp ước hoặc tổ chức chính thức nào", trong khi đại diện cơ quan ngoại giao Đài Bắc cho biết Bắc Kinh "không có quyền phát biểu" về lá đơn của Đài Loan.
Hôm thứ Năm, Tokyo đã lên tiếng tuyên bố ủng hộ Đài Loan trở thành thành viên của tổ chức này. Ngoại trưởng Motegi Toshimitsu phát biểu với hãng thông tấn Kyodo News mô tả Đài Loan là "đối tác cực kỳ quan trọng của Nhật Bản vì cùng chia sẻ các giá trị cơ bản".
Theo điều lệ, quốc gia ứng cử viên muốn gia nhập CPTPP cần có sự đồng ý của cả 11 quốc gia thành viên hiện tại gồm Canada, Úc, Brunei, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.
Giới quan sát nhìn nhận, vì nguyên tắc đồng thuận này nên việc Trung Quốc gia nhập CPTPP trước có thể đồng nghĩa lá đơn của Đài Loan sẽ bị khước từ hoặc ngược lại.
