Thằng Út đèo bác Thảo Dân đến nhà thầy để xem ngày giờ động thổ kè lại mấy cái bờ ao. Trước khi đi nó dặn bác:
- Ông này coi ngày giờ, bốc bát hương, cắm hướng nhà... được các quan tỉnh ta tín nhiệm lắm bố ạ. Ra Giêng vãn khách, chứ từ mồng hai Tết đến rằm vợ chồng các quan tới xếp hàng xem ngày đông nghìn nghịt, bố con mình cứ phải đợi tới tối đêm. Thầy nói gì bố chỉ nghe thôi nhé, tin hay không thì bố cũng không được phản ứng kẻo thầy giận...
Tưởng thầy là ai, hoá ra là thằng cu Tỵ con lão Tý lùn chột mắt đã chuyển khỏi núi Hài trên ba chục năm. Thằng Tỵ ngày bé đen như củ súng, học dốt nên bỏ học giữa chừng về nhà chuyên đi đào chuột bắt rắn, lớn lên nó trốn nghĩa vụ quân sự theo đám giang hồ vào rừng xẻ gỗ bán cho lũ buôn lậu. Bác Thảo Dân nghĩ bụng: Cái thằng thất học mà các cha lãnh đạo có bằng tiến sĩ hẳn hoi mà tin lời nó thì cũng lạ... Thằng Tỵ không nhớ bác, nó mở sách xem tuổi bác Thảo Dân rồi bấm đốt ngón tay lim dim đôi mắt một mí rồi phán:
- Tháng này bác không khởi công được, tuổi bác kỵ thuỷ, lại đào ao thả cá thì phải kiêng kỹ lắm...
Nó thao thao một hồi, bác chả hiểu nó nói gì cứ gật đầu cho qua chuyện. Sau đó nó viết ra giấy một lô những mặt hàng bảo bác mua để làm lễ tạ thần linh, thổ địa cho ngày động thổ. Bác trở về rẽ qua nhà lão Cò, thấy lão đang gầm thét, khoa chân múa tay như đang cãi nhau với ai. Bác lắng nghe một lát, hoá ra lão đang hò hét một mình. Nhìn thấy bác lão thở hồng hộc:
- Không đất nước nào lại nhiều tiến sĩ như nước ta. Cán bộ phường của Thủ đô cũng có bằng tiến sĩ. Ra ngõ là gặp tiến sĩ, xẻ hết đá Thanh Hoá để khắc bia cũng không ghi hết tên tuổi các vị tiến sĩ thời nay. Tiến sĩ nhiều nhất thế giới. Nhưng hỡi ôi, tiến sĩ mà làm chi đến mấy giống lúa lai cũng phải nhập của nước ngoài, nông dân chúng ta trông chờ gì đám tiến sĩ đó...
Bác Thảo Dân chưa hiểu lão Cò đang cáu giận chuyện gì, mới ngạc nhiên hỏi:
- Có chuyện gì khiến lão cáu giận thế?
- Bác không xem báo thấy người ta đã phá tan hoang giống lúa lai họ đang cấy thử nghiệm ở trong Nam à?
- Tôi có nghe vụ “lúa lạ” đó. Xét cho cùng tại các nhà khoa học khi thực hiện đề tài nghiên cứu không báo cho cơ quan quản lý biết, khiến họ phải hành xử như vậy.
- Xem báo và ti vi thấy họ đưa tin việc phá diện tích “lúa lạ” với sự hả hê lắm. Cũng giống như ngày xưa họ phá đình, phá chùa những di sản văn hoá đặc sắc ngàn đời của dân tộc. Bản thân cây lúa không có tội, đó là thành quả nghiên cứu của các nhà khoa học. Nước mình nó thế, cái gì không quản được thì cấm đoán rồi buộc tội người ta. Nghe những nhà khoa học nghiên cứu về lúa lai nói về vụ phá “lúa lạ” mới xót xa làm sao...
- Nghe nói những người ra lệnh phá “lúa lạ” đều là những vị tiến sĩ đấy...
Lão Cò đập tay xuống chiếu than:
- Tiến sĩ ở Việt Nam nhiều nhất thế giới, nhưng cái vụ phá “lúa lạ” cũng lạ nhất thế giới. Nhất thế giới mà làm chi hở bác Thảo Dân ơi. Nông dân chúng ta cần gì cái sự nhất ấy?
