Bỏ cà phê non cứu cây
Theo dự báo, tình trạng khô hạn và nắng nóng sẽ còn kéo dài, nhưng gần 500ha cà phê của người dân ở xã xã Đắk Ngo (Tuy Đức, Đắk Nông) nguy cơ chết cháy nếu không có nước tưới kịp thời trong thời gian tới đây. Trước mắt, giải pháp là bỏ cà phê non cứu cây.
Vườn cà phê của anh Nguyễn Văn Hải, thôn 2, xã Đắk Ngo, đã bị héo lá. Cả vườn cây khô khát nhưng anh Hải không có cách nào cứu vãn tình hình.
Theo anh Hải, từ đầu mùa khô đến nay, gia đình đã dùng nguồn nước từ hồ chứa của thôn để tưới 4 đợt cho cà phê. Thế nhưng, do tình hình khô hạn kéo dài nên các hồ chứa trơ đáy, không thể đủ nước tưới đợt tiếp theo. “Trước mắt, tôi và hàng chục hộ dân ở trong thôn phải hợp lực lại nạo vét hồ, huy động máy bơm thay phiên nhau ngày đêm túc trực”, anh Hải nói.
Theo người dân, đây là lần đầu tiên họ chứng kiến cảnh hạn hán diễn ra nghiêm trọng đến như vậy. Những năm trước, các hồ chứa trên địa bàn luôn đầy nước nhưng hai năm trở lại đây thì bị cạn rất nhanh, trơ đáy.
Hạn còn gay gắt
Theo Sở NN-PTNT Đắk Nông, dự báo của Đài khí tượng Thủy văn khu vực miền Trung và Tây Nguyên, từ nay đến tháng 6/2016, dòng chảy trên các sông Trung bộ và Tây Nguyên tiếp tục giảm dần và tình trạng khô hạn ở Tây Nguyên đến đầu tháng 6 mới dần được cải thiện.
Đa phần các hồ chứa trên địa bàn xã Đắk Ngo đã bị trơ đáy
Hiện tại, trên địa bàn tỉnh có hơn 22.000ha cây công nghiệp phần lớn là cà phê và hồ tiêu thiếu nước tưới đợt 3, đợt 4, thiếu nguồn nước để chống hạn và không có giải pháp khắc phục...
Một số nơi như Đắk Mil, Chư Jút, Krông Nô, Đắk Glong, nhân dân đã phải đi xa để chở nước sinh hoạt hoặc mua với giá từ 60 - 80 nghìn đồng/m3 nước. Nếu đến cuối tháng 4, đầu tháng 5 vẫn không có mưa, sẽ có 7.000 hộ bị thiếu nước sinh hoạt.
Theo ông Lê Viết Thuận, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Đắk Nông, toàn tỉnh đã có 11.000/19.582 ao chứa nước của dân bị cạn kiệt. Chính vì vậy, 14.200ha cà phê, hồ tiêu thiếu nước tưới đợt 3 và đợt 4 có nguy cơ khô cành, rụng quả, chết cây rất cao.
Nếu kịch bản diễn biến thời tiết như dự báo thì không chỉ các huyện phía bắc tỉnh mà các huyện phía nam cũng chịu ảnh hưởng nặng nề.
Đánh giá của Chi cục Thủy lợi Đắk Nông: Tỷ lệ cây trồng có nước tưới trên địa bàn tỉnh đến thời điểm hiện tại mới đạt 67 - 68%. Trong đó công trình thủy lợi mới đáp ứng được 34% diện tích cây trồng cần nước tưới. Còn lại 33 - 34% diện tích được tưới từ sông suối, đập tạm, ao, hồ chứa nước nhỏ, giếng khoan, giếng đào của nhân dân. Trong thời gian tới sẽ có thêm 34 công trình có nguy cơ xảy ra tình trạng hạn hán, làm ảnh hưởng thêm trên 4.134ha cây trồng các loại.
Hiện ngân sách trung ương hỗ trợ tỉnh Đắk Nông 127,124 tỷ đồng. Tỉnh đã hỗ trợ 17,6 tỷ dùng để duy tu, sửa chữa công trình thủy lợi, nạo vét kênh dẫn, cửa vào, hỗ trợ tiền điện, tiền dầu vượt định mức. Cấp bù thủy lợi phí 7 tỷ đồng chi đắp đập dâng, đập tạm, nạo vét kênh mương, thuê nhân công điều tiết nước; 2,8 tỷ đồng chi hỗ trợ phân bón, dầu tưới, hỗ trợ cứu đói cho người dân.
Ưu tiên của người dân lúc này là tập trung cứu cây, hi vọng vào những vụ cà phê những năm sau
Trước mắt, ngành Nông nghiệp tỉnh tiếp tục công tác theo dõi và cảnh báo diễn biến về thời tiết, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến người dân sử dụng nước tiết kiệm, điều tiết nguồn nước, củng cố các đập tạm, đập bổi để giữ nước.
Về lâu dài, cần tiếp tục nâng cấp các công trình thủy lợi đã xuống cấp, đồng thời đầu tư xây dựng một số công trình thủy lợi trọng điểm ở vùng thường xảy ra hạn như Chư Jút, Krông Nô, Đắk Mil... Rà soát, quy hoạch dân cư, quy hoạch nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp.
