Bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường Trần Hồng Hà giải trình vấn đề ô nhiễm môi trường trên các sông lân cận Hà Nội. Ảnh chụp màn hình.
Sáng 17/8, Bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường Trần Hồng Hà trả lời câu hỏi của Đại biểu Quốc hội về vấn đề ô nhiễm môi trường trên các lưu vực sông ở miền Bắc như sông Nhuệ, sông Đáy, sông Cầu và sông Tô Lịch.
Theo ông Trần Hồng Hà, với các lưu vực sông lớn của Việt Nam, hiện nay đa số chưa chịu ảnh hưởng tác động từ sản xuất và khả năng chịu tải còn tốt nên chỉ xảy ra ô nhiễm cục bộ tại các khu vực khai thác khoáng sản. Trong khi đó, vấn đề ô nhiễm môi trường tập trung chủ yếu xảy ra ở phía hạ nguồn, thậm chí ô nhiễm trầm trọng ở các khu vực đô thị, dân cư hay khu công nghiệp.
"Đối với khu vực sông Nhuệ, sông Đáy thì 70% ô nhiễm môi trường là do nước thải sinh hoạt ở các địa phương như Hà Nội, Hòa Bình, Hà Nam... chưa được xử lý, trong đó Hà Nội phải chiếm đến 2/3. Lượng nước thải sinh hoạt được xử lý hiện nay chỉ rơi vào khoảng 20-30% và phần lớn các nước thải từ các cụm công nghiệp, làng nghề cũng chưa được xử lý", ông Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Hiện nay, Ủy ban lưu vực sông đã được thành lập, hoạt động theo cơ chế từng địa phương làm chủ, khi xác định được nguồn thải thì tập trung xử lý tuy nhiên quá trình này vẫn còn chậm, chủ yếu là do huy động nguồn vốn đầu tư.
Tại Hà Nội, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, thành phố đang tập trung đầu tư xây dựng công trình để thu gom toàn bộ lượng nước thải sinh hoạt và xử lý tập trung nhưng đến năm 2023 mới có thể hoàn thành.
Trong thời gian ngắn hạn, ông Trần Hồng Hà đưa ra một số giải pháp để cải thiện tình trạng ô nhiễm ở các sông Nhuệ, Đáy, Cầu và Tô Lịch. Thứ nhất, chấp nhận phương án điều tiết nước trong mùa khô, đặc biệt trên hệ thống cống Liên Mạc, cụ thể là lấy thêm lưu lượng để tăng dòng chảy, giảm ô nhiễm.
Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là vào mùa khô mực nước sông Hồng đang thấp hơn so với cống nên nếu không đầu tư hệ thống bơm đủ mạnh để bổ sung nước thì sẽ không khả thi.
Thứ hai là ra đời cơ chế để các bên cùng làm việc với nhau, quản lý được khi nào thì cần bổ sung, điều tiết nước. Để làm được như vậy cần xây dựng các hệ thống quan trắc, nắm được tình hình để đưa ra quyết định điều tiết phù hợp.
Về lâu dài, Bộ trưởng Hà nói cần tập trung vào vấn đề quy hoạch, trong đó có quy hoạch về tài nguyên nước tiếp cận theo lưu vực sông, địa phương để bố trí lại sơ đồ dân cư và điều chuyển các nhà máy, cụm công nghiệp không đáp ứng được tiêu chuẩn môi trường.
Ngoài ra, ông Trần Hồng Hà cũng nêu vấn đề bảo vệ hàng lang sông và đưa ra quy chuẩn về quản lý khu vực xả nước thải, thậm chí có thể cấm xả thải ở các khu vực đã quá tải.
"Khi đã kiểm soát được các nguồn thải như sinh hoạt, công nghiệp, y tế... thì sẽ khôi phục lòng sông để sông có thể tự chảy để làm sạch và có thể áp dụng các biện pháp vi sinh đối với các khu vực không còn nguồn thải", Bộ trưởng Trần Hồng Hà phân tích thêm.
