Ông Bùi Sỹ Lợi: Lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu kéo dài 10 hoặc 15 năm

Ông Bùi Sỹ Lợi - Phó chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội - là thành viên của cơ quan thẩm tra dự án Luật Lao động sửa đổi.

Phân định 3 nhóm đối tượng được điều chỉnh tuổi nghỉ hưu

Bên lề nghị trường kỳ họp thứ 7, Quốc hội khoá XIV, ông Bùi Sỹ Lợi khẳng định: Để nâng tuổi nghỉ hưu của nam giới từ 60 lên 62 và nữ giới từ 55 lên 60 thì cần có lộ trình 10 hoặc 15 năm.

Lý do là bởi Chính phủ đề ra 2 phương án về lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu (bắt đầu thực hiện từ năm 2021). Phương án thứ nhất: tăng 3 tháng/năm đối với nam và 4 tháng/năm đối với nữ (nghĩa là sau 15 năm, tuổi nghỉ hưu của nữ mới được nâng lên kịch trần là 60 tuổi). Phương án thứ hai là tăng 4 tháng/năm đối với nam và 6 tháng/năm đối với nữ (như vậy, lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu kéo dài 10 năm).

Cơ bản tuổi nghỉ hưu vẫn như gốc của điều 187 Bộ luật Lao động hiện hành, tức là có 3 nhóm đối tượng lao động nghỉ hưu. Nhóm một, nam tăng lên 62 tuổi, nữ lên 60 tuổi nhưng đó chỉ là người lao động làm việc trong điều kiện lao động bình thường, tức điều kiện tốt, không nặng nhọc, độc hại hay suy giảm khả năng lao động. Đối tượng này chiếm tỷ lệ ít, chủ yếu rơi vào công chức, viên chức và ngành nghề lao động sản xuất kinh doanh nhưng chủ yếu quản lý, hành chính, làm công việc bình thường.

Lao động kỹ thuật cao có thể được nâng tuổi nghỉ hưu lên 67 đối với nam giới, 65 đối với nữ giới.

Nhóm 2, người lao động làm việc trong điều kiện bị tác động của quá trình lao động nên suy giảm khả năng lao động đến 61% thì vẫn được nghỉ hưu sớm. Người làm công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm vẫn được và lao động đặc biệt khác cũng là đối tượng được nghỉ hưu sớm trước 5 tuổi. Nhưng nếu người lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm kết hợp cùng suy giảm khả năng lao động thì có thể về hưu sớm đến 10 năm, tức là có những nhóm đối tượng là nam giới có thể nghỉ hưu ở tuổi 50 và nữ giới ở tuổi 45.

Nhóm thứ 3, những người làm công việc quản lý, chuyên môn kỹ thuật có trình độ cao và trường hợp đặc biệt thì Chính phủ quy định kéo dài thời gian nhưng không quá 5 tuổi, tức nam không quá 67, nữ không quá 65.
 

Tránh rơi vào “bẫy” dân số già

Do đó không phải cứ nói nâng tuổi nghỉ hưu là ai cũng phải tăng thời gian làm việc. Vấn đề này cần tuyên truyền cho người lao động hiểu rõ. Tôi rất muốn Chính phủ kèm theo quy định điều chỉnh tuổi nghỉ hưu phân theo 3 nhóm có các danh mục ngành nghề, lĩnh vực nào được giảm tuổi nghỉ hưu, để người lao động nhìn vào thấy được mình có thuộc diện đó hay không.

Chính vì lẽ đó, Chính phủ phải tiếp tục lấy ý kiến, tiếp tục tập trung vào cả ba nhóm đối tượng mà Bộ luật Lao động sửa đổi đang điều chỉnh. Bởi theo ông Bùi Sỹ Lợi, 3 nhóm đối tượng lao động này này luôn luôn xung đột quan điểm với nhau.

Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hoá dân số nhanh nhất thế giới.

“Người lao động trực tiếp thì luôn luôn muốn giảm tuổi nghỉ hưu; người làm việc hành chính, sự nghiệp thì muốn nâng tuổi nghỉ hưu. Vấn đề quan trọng là Nhà nước phải tính đến lợi ích chung của người lao động”, ông Lợi nói.

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng cho rằng, nâng tuổi nghỉ hưu là đúng, vì tuổi thọ bình quân của Việt Nam là 76 (trong đó nam là 71,3, nữ là 81,2). Nhưng, chúng ta cần phải tìm cho bằng được câu trả lời: “Chất lượng lao động trong bối cảnh già hoá dân số ở Việt Nam như thế nào?”.

Ví dụ, tuổi thọ bình quân thì rất cao nhưng sức khoẻ lại kém. Nếu người lao động vẫn tiếp tục phải làm việc áp lực do quy định tăng tuổi nghỉ hưu thì lợi bất cập hại. Bởi, dù có tăng tiền lương khi về hưu, nhưng sức khoẻ của họ kém đi, chi phí cho y tế sẽ lớn hơn. Do vậy, cần phải tính toán hết sức cẩn trọng.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng phải giải trình về thắc mắc của người dân: “Tại sao tuổi nghỉ hưu của nam là 62 trong khi nữ giới chỉ 60? Bởi theo Công ước CEDAW về Xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (tuổi nghỉ hưu của cả nam và nữ là 62).