Chúng tôi có mặt ở khu vực Hòn Rớ, xã Phước Đồng (TP Nha Trang) chứng kiến cảnh ngư dân nhộn nhịp chuẩn bị ngư cụ để săn tôm hùm nhí. Đây là loại tôm có kích thước nhỏ bằng chân nhang, thân hình trong suốt như thủy tinh. Tôm được khai thác để nuôi thương phẩm.
Theo các ngư dân, mùa khai thác tôm hùm nhí bắt đầu từ tháng 11 âm lịch kéo dài đến tháng 3 hoặc 4 năm sau. 5 năm trở lại đây việc khai thác tôm hùm nhí của ngư dân liên tục mất mùa nên nhiều người bỏ nghề. Khu vực Hòn Rớ trước đây vào mùa có hàng trăm hộ săn tôm, nhưng dần dần chỉ còn hơn chục hộ. Tuy nhiên năm nay biển trả lại mùa tôm hùm nhí với mật độ dày và sớm nên nhiều hộ quay lại với nghề.
Ngư dân Nguyễn Văn Tuấn bộc bạch: “Tôi đã bỏ nghề bẫy tôm hùm nhí 3 năm nay vì khai thác ngày càng ít. Nhưng năm nay, tôm hùm nhí xuất hiện khá sớm. Thấy nhiều người bẫy trúng đậm nên tôi cũng nhiều hộ khác quyết định quay lại nghề với hy vọng kiếm chút tiền sắm tết”.
Anh Trần Văn Hòa ở khu vực Hòn Rớ cũng quay lại với nghề bắt tôm hùm nhí khi đã chuẩn bị hàng trăm bẫy nhử để đưa ra biển. Theo quan sát của chúng tôi, bẫy nhử được làm khá đơn giản gồm tấm lưới xanh dài khoảng 60cm được gấp lại hai, ba lần thành búi rồi cột với dây dài hơn 1 m với cục san hô phía dưới (gọi chung là đùm). San hô được khoan nhiều lỗ nhỏ. Các bẫy được cột vào một sợi dây dài hàng trăm mét, bẫy cách bẫy chừng hơn mét và ở vị trí mỗi bẫy được gắn các phao nổi.
Anh Hòa cho biết, khi thả bẫy xuống biển, tôm sẽ bám vào lưới sau đó men theo lưới di chuyển xuống chui vào cục san hô để ẩn nấp. Khi kéo bẫy lên, ngư dân chỉ cần tháo đùm khỏi sợi dây chung rồi giũ nhẹ, tôm con sẽ rơi ra. Sau đó bỏ tôm vào thùng nước biển có sục khí để đem vào bờ.
Cũng theo các ngư dân, tôm hùm nhí hiện không chỉ xuất hiện ở khu vực biển Nha Trang, mà còn có ở khu vực biển bãi Dài thuộc huyện Cam Lâm và TP Cam Ranh. Các ngư dân nơi đây đều tranh thủ khai thác dù đi ghe mất khoảng 3 tiếng đồng hồ mới tới nơi.
Chị Trần Thị Hương, một trong 3 đầu mối thu mua tôm hùm nhí ở Hòn Rớ cho hay, nhờ bà con khai thác được tôm hùm nhí nên mỗi ngày chị thu mua từ 3.000 - 4.000 con, gấp đôi so với mọi năm nhưng chủ yếu tôm xanh.
“Hiện giá tôm được thu mua từ 27-28 ngàn đ/con (tôm xanh) thấp hơn năm ngoái gần 10 ngàn đ/con và từ 120-125 ngàn đ/con tôm bông (tôm sao) thấp hơn trên dưới 40 ngàn đ/con. Tuy nhiên nhờ khai thác tôm với số lượng nhiều nên bà con bỏ túi tiền triệu mỗi ngày”, chị Hương chia sẻ.
Theo Sở NN-PTNT Khánh Hòa, tôm hùm là đối tượng nuôi trọng điểm của tỉnh. Năm 2020, bà con thả nuôi trên 60.000 ô lồng, sản lượng trên 1.500 tấn. Hiện nay nguồn giống tôm hùm khai thác ngoài biển chỉ đáp ứng được 25-30% nhu cầu, số còn lại được mua từ các tỉnh lân cận như Bình Định, Phú Yên, Ninh Thuận, Quảng Ngãi hoặc nhập từ Indonesia, Philippines. Đối với tôm hùm nhí khai thác tại chỗ được người nuôi đánh giá hiệu quả nhất, tỷ lệ hao hụt thấp. Bởi tôm đã thích nghi với môi trường hiện tại.