Tà Mung vàng ruộm mùa ngô

Cú hích từ các giống ngô lai mới

Tà Mung (huyện Than Uyên, Lai Châu) là xã nằm ở phía đông nam huyện Than Uyên, giáp Mù Cang Chải của Yên Bái, xã có 100% đồng bào người Mông, Thái cư trú, điều kiện sống của người dân nơi đây còn nhiều khó khăn.

Trước đây, bà con Tà Mung sinh sống chủ yếu bằng trồng trọt, chăn nuôi tự cung tự cấp. Cây trồng chủ yếu trên nương là ngô, sắn và lúa nương, diện tích lúa 2 vụ rất ít. Bà con trồng cây lương thực để ăn và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Vài năm trở lại đây, bà con đã rất tích cực học tập kỹ thuật, đưa vào sản xuất nhiều giống cây trồng mới, có giá trị kinh tế cao như lúa, chè, chanh leo... Tuy nhiên, ngô vẫn là một trong những cây lương thực chủ lực. Trong sản xuất ngô, hiện bà con đã tiếp cận với nhiều tiến bộ kỹ thuật, các giống mới có năng suất, chất lượng cao, tổ chức sản xuất và tiêu thụ mang tính hàng hóa, cho hiệu quả cao.

Mùa hè này về Tà Mung, qua bản Lun đi lên núi, bạn sẽ thấy cả Tà Mung ngát xanh. Màu xanh của lúa ở cánh đồng hai vụ ven suối ở bản Lun 1, Lun 2, Pá Liềng, bản Xoong; màu xanh của những ruộng bậc thang một vụ lúa ở thung lũng chân núi; màu xanh của ngô trên nương, ở ven đồi và trải dài miên man từ Hô Ta, Tà Mung, Đán Tọ, Nậm Mở đến lưng chừng Hoàng Liên Sơn...

Mùa thu hoạch ngô đã về. Ngô vụ xuân hè nên giờ dù bắp đã mẩy hạt nhưng lá ngô, thân cây vẫn còn xanh. Khi thân ngô cao hơn 1m, đầu lá ngô ngả vàng, bắp tròn căng là lúc bà con chuẩn bị lu cở (gùi), bao tải và xe máy lên nương sẵn sàng bẻ ngô chở về nhà. Ngô gieo trong tháng 4, khi Tà Mung chuẩn bị đón những cơn mưa sớm đầu mùa, chỉ hơn 3 tháng, giờ đây cả Tà Mung đã xanh biếc màu lá ngô trên nương và vàng màu ngô trên bạt, trên cót, trên hiên nhà...

Trước đây, bà con nông dân Tà Mung sử dụng giống ngô truyền thống địa phương, sản lượng trung bình chỉ khoảng 30 tạ/ha. Khi triển khai trồng các ngô lai giống mới như AG59, CP111, Bioseed 9698..., cả xã chỉ có vài hộ trồng do bà con chưa tin tưởng vào hiệu quả kinh tế của giống mới. Nhưng đến nay, thấy rõ sự phù hợp của các giống ngô mới nên bà con đã tích cực gieo trồng. Ở những nương được chăm sóc tốt, rất nhiều diện tích có tỷ lệ cây ngô cho 2 bắp/cây.

Giá cao ngất ngưởng, cơ hội cho cây ngô

Đầu vụ ngô xuân hè năm 2022, bà con ở các bản đã sẵn sàng chuẩn bị giống, phân bón, làm đất cho mùa vụ mới. Cán bộ xã và cán bộ các thôn bản tích cực vận động bà con trồng ngô trên toàn bộ diện tích nương. Bà con nhân dân tích cực làm nương, vỡ đất, bón lót..., đến lúc xuống giống xong cả xã có tổng diện tích 165ha ngô (đạt 103% kế hoạch).

Vụ xuân hè năm nay, ngô sinh trưởng và phát triển rất tốt. Đến giữa tháng 7, bà con đã thu hoạch được khoảng 2/3 diện tích gieo trồng, sản lượng trung bình đạt 45 tạ/ha, cao hơn so với mọi năm khoảng 2 tạ/ha. Sản lượng chung toàn xã ước đạt khoảng 688 tấn. Năm nay, do thị trường giá ngô tại nước ta tăng rất cao, nên hiện ngô hạt khô thương lái đang mua cho bà con lên tới khoảng 7.000 – 8.000đ/kg, giúp bà con lãi khá và có thu nhập đáng kể. 

Dẫn chúng tôi đi thăm gia đình một số hộ sản xuất giỏi ở bản Hô Ta, chị Sùng Thị Chua, Bí thư Chi bộ bản vui mừng giới thiệu hộ rất nhiều hộ có sản lượng ngô vụ xuân hè bội thu như anh Hảng A Lử, Hảng A Vàng, Mùa A Thanh, Hảng A Páo, Mùa Nhà Su, Mùa A Tủa...

Anh Hảng A Páo, Trưởng bản Hô Ta cho biết: Bản Hô Ta có 126 hộ, đông dân nhất xã Tà Mung, diện tích đất sản xuất cũng nhiều nhất. Vụ ngô này, bản Hô Ta trồng hơn 40ha, bà con đang thu hoạch, năng suất rất cao.

Anh Mè Văn Tiến, Bí thư Chi bộ bản Xoong chia sẻ: Kế hoạch của bản sẽ xuống giống 3ha ngô xuân hè nhưng bà con trong bản Xoong đã trồng 5ha, đạt 160% so với kế hoạch, thu hoạch đạt gần 24 tấn. Hiện bà con đã tiếp tục xuống giống vụ thu đông với tất cả diện tích 5ha đất nương rẫy của bản, đến cuối tháng 7, một số nương ngô đã lên cây 2 lá.

"Giờ bà con Tà Mung không phải ăn ngô nữa, ngô hạt bây giờ bán ra ngoài là chủ yếu, chỉ để lại một ít chăn nuôi thôi. Năm nay, ngô được mùa, năng suất tăng hơn mọi năm, giá ngô lại rất cao nên bà con ai cũng phấn khởi. Nếu giá ngô cứ tốt như thế này thì các vụ tới, bà con sẽ lại tiếp tục chọn các giống ngô lai năng suất cao để mở rộng thêm diện tích, trồng 2 vụ ngô/năm”, anh Tiến hồ hởi.

Ông Phùng Tiến Hưng, Chủ tịch UBND xã Tà Mung cho biết, trước khi thu hoạch ngô vụ xuân hè 2022, xã đã xây dựng kế hoạch, chỉ đạo quyết liệt công tác chuẩn bị trồng ngô vụ thu đông (sẽ xuống giống xong trước 15/8). Diện tích ngô thu đông năm 2022 của xã sẽ trồng 140ha, vì có một số diện tích chuyển sang trồng chanh leo, trồng cỏ voi cho gia súc, chuẩn bị cho mùa đông lạnh trâu bò, dê cần có thức ăn tại chuồng.

Với sản lượng trung bình 45 tạ/ha, cây ngô lai đang trở thành một sản phẩm nông nghiệp đem lại thu nhập hiệu quả cho nông dân vùng cao Tà Mung. Việc sử dụng các giống ngô lai giống thế hệ mới như AG59, CP111, Bioseed 9698... đã góp phần nâng cao sản lượng lương thực có hạt, đảm bảo nguồn thức ăn cho gia súc gia cầm tại địa phương. Bên cạnh lấy hạt, lá, thân ngô khi thu hoạch nếu còn xanh sẽ được bà con tận dụng phục vụ làm thức ăn cho gia súc ăn cỏ như trâu, bò, dê, ngựa..., nhờ đó hoạt động chăn nuôi trên địa bàn ngày càng có điều kiện phát triển.