Một điểm tiêm chủng vacxin phòng Covid-19 tại Israel. Ảnh: Getty.
"Kỳ tích" có được là nhờ nguồn cung cấp vacxin dồi dào và hệ thống chăm sóc sức khỏe tư nhân cạnh tranh với hệ thống y tế phổ cập được tài trợ từ thuế.
Israel, một quốc gia nhỏ, giàu có với dân số trẻ, đủ tự tin đương đầu với đại dịch: Thủ tướng Benjamin Netanyahu đảm bảo đủ dự trữ vacxin bằng cách trả nhiều tiền hơn, cũng như bằng cách cung cấp quyền tiếp cận vào dữ liệu y tế cá nhân của người dân nhằm đánh giá hiệu quả vacxin.
Hệ thống chăm sóc sức khỏe của nước này có đầy đủ phương tiện để nhanh chóng thực hiện chiến dịch tiêm chủng.
Bốn tổ chức quản lý y tế của Israel đã sử dụng công nghệ, lưu trữ dữ liệu tập trung và mối quan hệ thân thiết giữa người Israel và các bác sĩ của họ để tăng tốc quá trình tiêm chủng, nhắm mục tiêu vào người dân trên toàn quốc bằng tin nhắn văn bản, email và cuộc gọi điện thoại.
Hiệu quả của các tổ chức quản lý y tế của Israel được nâng cao qua nhiều năm cạnh tranh vì luôn phải cố gắng vượt nhau về chất lượng và sự sẵn có của dịch vụ y tế nhằm thu hút bệnh nhân.
Nhà kinh tế học Moshe Bar Siman Tov, người giám sát phản ứng virus Corona của Israel năm 2020 cho biết: “Đó thực sự là một cấu trúc độc đáo. Tôi không chắc là có thể sao chép nó. Đó là sự pha trộn giữa các nguyên tắc cơ bản của xã hội chủ nghĩa và tinh thần kinh doanh”.
Các quán bar và nhà hàng của Israel đã mở cửa trở lại vào đầu tháng 3 cho những người được tiêm chủng, thúc đẩy các bữa tiệc đường phố ở Tel Aviv, và quốc gia này hiện đang hướng tới sự phục hồi kinh tế trên diện rộng.
Hệ thống “Hộ chiếu Xanh” theo từng cấp, từng bị phản đối của một số người không muốn tiêm chủng, dần dần được chấp nhận rộng rãi. Ông Netanyahu, người tái tranh cử hôm 22/6, đang vận động chủ yếu dựa trên thành công của đợt tiêm chủng.
Agam Rafaeli-Farhadian, 33 tuổi, được tiêm mũi vacxin Pfizer - BioNTech đầu tiên vào tháng Giêng. “Tôi nhận được tin nhắn thông báo và chỉ mất 30 giây để đăng ký”. Farhadian mất 5 phút để tiêm mũi đầu tiên.
Việc tiêm chủng cho càng nhiều người trưởng thành còn lại càng tốt sẽ là chìa khóa để tránh phong tỏa nhiều hơn và không làm quá tải hệ thống y tế.
Cố gắng đạt được mục tiêu đó, các tổ chức chăm sóc sức khỏe đang làm việc với Magen David Adom, dịch vụ ứng phó khẩn cấp của Israel, để thiết lập các điểm tiêm chủng tức thời trên các đường phố đông đúc, tại nơi làm việc và trong các khu sinh hoạt về đêm.
Nhiều người ở Israel đánh giá cao mô hình chăm sóc sức khỏe của mình kết hợp với việc cung cấp dịch vụ chăm sóc cấp cao giúp số người chết ở mức thấp. Dân số có độ tuổi tương đối trẻ của Israel - độ tuổi trung bình là 30 - cũng đã làm giảm mức độ nghiêm trọng của đại dịch.
Một lợi thế khác: Người Israel đồng ý chia sẻ thông tin cá nhân với các hệ thống do chính phủ giám sát, một phần của tổ chức xã hội gắn kết được hình thành ở một quốc gia nơi đàn ông và phụ nữ phải phục vụ trong quân đội. Dữ liệu bệnh nhân cho phép bốn tổ chức chăm sóc sức khỏe của Israel theo dõi những cá nhân nhiễm virus và can thiệp sớm khi bệnh tiến triển.
Amanda Lounsbury, một nhà nghiên cứu môi trường 33 tuổi ở Tel Aviv, nhận kết quả dương tính SARS-CoV-2 vào tháng Giêng. Ngay lập tức, cô bắt đầu nhận được các cuộc gọi hàng ngày từ các bác sĩ gia đình và y tá của các tổ chức chăm sóc sức khỏe. Nhà cung cấp còn gửi cho cô một máy đo nồng độ oxy trong máu để cô tự kiểm tra và báo cáo kết quả trong các cuộc gọi. Đây được coi là một thông lệ tiêu chuẩn tại Israel.
“Tôi cảm thấy không hề đơn độc và như được tiếp thêm sức mạnh”, Lounsbury nói. Hiện tại cô đã hồi phục hoàn toàn.
Nguồn cung vacxin đến sớm và dồi dào
Pfizer Inc. và BioNTech đã đồng ý cung cấp vacxin của họ cho Israel trước các quốc gia khác, một phần vì sự đồng ý chia sẻ dữ liệu y tế của quốc gia này sẽ cung cấp những hiểu biết sâu về nghiên cứu trong tương lai.
Hệ thống y tế của Israel là bắt buộc. Tất cả cư dân phải trả tới 4,8% thu nhập của họ cho thuế y tế, một phần trong các khoản thuế tổng thể của họ. Cư dân có thể chuyển đổi nhà cung cấp chăm sóc sức khỏe của họ, mặc dù chỉ 1-2% người dân thực sự làm vậy mỗi năm.
Ehud Davidson, Giám đốc điều hành của Clalit, tổ chức chăm sóc sức khỏe lớn nhất của Israel cho biết: “Không có cạnh tranh về tiền bạc, bởi vì mọi người đều trả tiền như nhau. Nhiều dịch vụ y tế miễn phí với khoản đồng thanh toán không thường xuyên”.
Clalit và ba tổ chức chăm sóc sức khỏe khác, tất cả đều là các tổ chức phi lợi nhuận, được Nhà nước hoàn trả theo công thức một phần dựa trên số lượng thành viên, độ tuổi của họ và nơi họ sinh sống. Nhà cung cấp mất bệnh nhân vào tay đối thủ đồng nghĩa với mất doanh thu. Để giữ chân các thành viên, các tổ chức chăm sóc sức khỏe có động lực cung cấp các mức dịch vụ tốt hơn và tiếp cận dễ dàng hơn với các bác sĩ, phòng khám và cơ sở chẩn đoán.
Bộ trưởng Y tế Israel Yuli Edelstein cho biết: “Chúng tôi đã trò chuyện với Pfizer dựa trên sự tồn tại của tổ chức chăm sóc sức khỏe ở Israel. Chúng tôi có thể nói với Pfizer, 'nếu Israel tiêm vacxin nhanh chóng, và vacxin có hiệu quả, rồi cả thế giới sẽ nói về vacxin của Pfizer'”.
Israel gần như chỉ dựa vào vacxin Pfizer- BioNTec. Ảnh: AP.
Hệ thống chăm sóc sức khỏe độc đáo
Cải cách chăm sóc sức khỏe của Israel năm 1995 đã yêu cầu bốn tổ chức chăm sóc sức khỏe của nước này phải đón nhận tất cả mọi người và cung cấp các dịch vụ y tế tương tự, bất kể các điều kiện đã có từ trước hoặc liên kết với các liên đoàn lao động hoặc đảng phái chính trị.
Trong hệ thống của Israel, các bác sĩ gia đình liên kết với tổ chức chăm sóc sức khỏe, mỗi bác sĩ sẽ giám sát từ 1.000-1.500 cư dân, phát triển các kết nối suốt đời.
“Trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, công dân Israel rất truyền thống. Khi họ có một mối quan hệ với một bác sĩ, họ giữ quan hệ từ khi sinh ra cho đến chết”, theo Sigal Regev Rosenberg, Giám đốc điều hành của Meuhedet, với 1,2 triệu thành viên.
Tất cả bốn tổ chức chăm sóc sức khỏe đều vận hành mạng lưới riêng của họ, ngoài việc cung cấp bảo hiểm cho các bệnh viện độc lập và nhà nước, và nếu không có dịch vụ chăm sóc ở Israel, thì sẽ được điều trị tại các cơ sở chuyên khoa ở nước ngoài.
Thành tựu
Thành tựu của Israel đã cho phép nước này đạt được một số phương thức bình thường trong thời kỳ khó khăn.
Mặc dù bùng phát dịch mới, tỷ lệ tử vong hiện tại của quốc gia này vẫn gần bằng 0, Bộ Y tế Israel thống kê.
Trong khi chủng Delta Covid-19, được báo cáo lần đầu tiên ở Ấn Độ, là chủng lây nhiễm nhiều nhất cho đến nay, hầu hết các trường hợp ở Israel đều không có triệu chứng hoặc nhẹ.
Đợt tiêm chủng đã chứng kiến tỷ lệ dương tính hàng ngày - tỷ lệ phần trăm những người có kết quả xét nghiệm dương tính với SARS-CoV-2 - chỉ 0,1% trong khoảng thời gian 7 ngày vào hôm 21/6. Điều này đánh dấu sự sụt giảm mạnh so với ngày 30/9 và ngày 1/10 năm ngoái, khi 13% của tất cả các kết quả kiểm tra đều dương tính.
Hơn nữa, bằng chứng chỉ ra rằng những người được tiêm chủng có nguy cơ mắc bệnh Covid-19 thấp hơn 30 lần so với những người không được tiêm chủng. Và nếu một người được tiêm vacxin bị nhiễm bệnh, tỷ lệ nhập viện thấp hơn 10 lần so với những người không tiêm vacxin.
Tỷ lệ nhập viện ở các nhóm tuổi đối với những người được tiêm chủng đầy đủ hàng ngày chỉ là 0,3 trên 100.000 người hàng ngày và tỷ lệ tử vong là 0,1 trên 100.000.
Các số liệu thống kê được coi là đủ lý do để Bộ Y tế Israel loại bỏ tất cả các hạn chế của Covid-19 từ đầu tháng 6.
