Số ít container thủy sản tồn đọng tại khu vực bến bãi cửa khẩu Km3+4 Hải Yến, TP Móng Cái. Ảnh: Anh Thắng.
Doanh nghiệp vẫn thận trọng
Lối mở Km3+4 Hải Yên, TP Móng Cái (Quảng Ninh) được chỉ định là cửa khẩu XNK nông sản chính tại khu vực. Với nỗ lực cố gắng của các ngành chức năng địa phương, cửa khẩu này đã hoạt động trở lại sau một thời gian đóng cửa vì dịch bệnh Covid-19.
Theo đánh giá sơ bộ của Chi cục Hải quan Móng Cái, trung bình mỗi ngày có gần chục container hàng hóa nông sản XK sang Trung Quốc, trong đó phải kể đến bột sắn 230 tấn/ngày, còn lại là các mặt hàng hoa quả như thanh long, mít, chuối.
Tuy vậy, thủy hải sản XK sang Trung Quốc vẫn đang gặp khó khăn. Nhiều xe hàng vận chuyển thủy sản từ miền Nam ra đây đang ách tắc. Anh Huỳnh Tiến Đô là một lái xe container hàng thủy sản đang phải “đắp chiếu” tại bãi kiểm hóa cửa khẩu Móng Cái.
“Thực chất lái xe chúng tôi cũng chỉ biết nhận hàng rồi chở ra đúng địa điểm tập kết mà doanh nghiệp yêu cầu. Đối với các thủ tục khác về thông quan hàng hóa, phía doanh nghiệp họ tự lo liệu, sau đó chúng tôi sẽ thuê nhân công, bốc dỡ hàng hóa chuyển qua cầu phao.
Chuyện tưởng chừng đơn giản, nhưng chưa thể XK do doanh nghiệp đối tác không thực hiện đúng cam kết của cơ quan chức năng trong việc kiểm soát dịch bệnh Covid-19 cho người lao động”, anh Đô cho biết.
Có thể thấy rõ, mặc dù nông sản đã hoạt động trở lại, song nhu cầu NK của thị trường Trung Quốc vẫn chưa tăng do phía bạn vẫn phong tỏa các cảng, bến bãi vì dịch bệnh.
Các mặt hàng NK của Trung Quốc chủ yếu thuộc nhóm lương thực, thực phẩm phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân Trung Quốc. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn tới nhiều mặt hàng nông sản chưa thể XK mạnh vào thời điểm này.
Trên thực tế, doanh nghiệp Việt và đối tác thường thiếu tiếng nói chung, công việc làm ăn diễn ra theo thời vụ.
Việc cần làm hiện nay là tập trung mở rộng thị trường, thường xuyên trao đổi, hội đàm giữa thị trường tiêu thụ và đơn vị cung ứng để từ đó có cơ sở cải thiện sản phẩm, tiến tới đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm nông sản XNK.
Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Chi cục Hải quan Móng Cái: “Mặc dù Trung Quốc đang ưu tiên NK đối với sản phẩm nông sản có thể chế biến, hoặc hoa quả có thể tiêu thụ ngay, chính quyền, cùng các cơ quan ban ngành có thẩm quyền TP Móng Cái cũng đang nỗ lực, tạo điều kiện hỗ trợ cho doanh nghiệp, nhưng chúng tôi vẫn khuyến cáo doanh nghiệp nên tổ chức các cuộc hội đàm để thống nhất, đề xuất các chủ trương tới ban ngành liên quan cân nhắc, tháo gỡ hàng hóa thông quan”.
“Lượng hàng hóa nông sản thông quan tại khu vực này tạm thời ổn định. Hiện, lực lượng chức năng 2 địa phương Móng Cái và Đông Hưng (Trung Quốc) tiếp tục trao đổi, đàm thoại để tìm ra giải pháp tháo gỡ vướng mắc quy trình kiểm dịch hàng hóa.
Thêm vào đó, lên phương án phù hợp trong việc bố trí, tìm nhân công, lực lượng lao động tại các cửa khẩu. Được biết, tại Trung Quốc vào thời điểm này rất khó khăn để thuê nhân công bốc vác hàng hóa”, ông Tuấn Anh cho biết thêm.
Ngoài việc hỗ trợ doanh nghiệp XNK nông sản thông tin về thị trường Trung Quốc, giúp đỡ một phần chi phí trong thời gian vận hành tại các khu vực bến bãi, TP Móng Cái cũng đã hoàn thiện các quy chuẩn kiểm soát dịch bệnh Covid-19 nhằm góp phần thúc đẩy hoạt động XNK sang Trung Quốc bằng việc lắp đặt và đưa vào sử dụng hệ thống khử trùng tự động.
Tiềm năng XNK nông sản rất lớn
Thời gian qua, TP Móng Cái đã thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp 2 bên thông quan bằng hình thức trao đổi cư dân biên giới, theo đó các mặt hàng nông sản sẽ có tiêu chuẩn riêng về chỉ số an toàn, các lô hàng được thực hiện thông quan dễ dàng hơn so với hình thức sử dụng hợp đồng mua bán với yêu cầu khắt khe về các quy định truy xuất nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa, chỉ dẫn mã số vùng trồng, kiểm nghiệm, kiểm dịch, quy cách đóng gói, chất lượng, chủng loại.
Việc được lựa chọn, sử dụng cả 2 hình thức trên giúp doanh nghiệp XNK kịp thời tận dụng, điều chỉnh thời gian đưa hàng ra cửa khẩu cũng như phục vụ các mặt hàng nông sản được thông quan trong thời gian ngắn nhất.
Điều này lý giải về sức hút cũng như tiềm năng của mặt hàng nông sản XK sang Trung Quốc vẫn còn rất lớn, tuy nhiên trong bối cảnh chung về kiềm chế dịch bệnh bùng phát từ phía Trung Quốc hay công tác quản lý nghiêm ngặt lượng người và phương tiện qua lại hai bên biên giới như hiện nay thì việc XK thành công đã là một sự cố gắng rất lớn.
Tại TP Móng Cái, các cửa khẩu, lối mở vẫn đang thông quan một lượng hàng hóa vừa đủ để phục vụ sản xuất và nhu cầu tiêu dùng của người dân. Nông sản vẫn là mặt hàng lưu thông đều đặn nhất, chứng minh đây là sản phẩm không thể thiếu, thậm chí còn tăng lên trong thời đại dịch.
Công tác kiểm soát dịch bệnh được ưu tiên hàng đầu đối với hoạt Hoạt động XNK nông sản. Ảnh: CTV.
Anh Lê Trung Hiếu, một doanh nghiệp XNK nông sản vừa mới xuất được 1 container thanh long thông qua lối mở Km3+4 cho rằng: Thực tế, người dân Trung Quốc đang cần nguồn nông sản rất lớn để phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày. Chúng tôi cũng đã trao đổi thường xuyên với đối tác về cuộc sống ở bên đó khi dịch bệnh bùng phát.
Ngay tại TP Đông Hưng (Quảng Tây - Trung Quốc) trước đây các mặt hàng nông sản được người dân sử dụng hàng ngày chủ yếu được NK từ Việt Nam, người dân ở đó cũng quá quen với các mặt hàng nông sản, thủy sản tươi, việc không có nguồn cung khiến cho người dân ồ ạt tích trữ lương thực, thực phẩm chế biến sẵn tại các siêu thị trong thời gian dịch bệnh.
Trước tình hình khó khăn chung về hoạt động XNK do dịch bệnh Covid-19, để tăng tốc XK nông sản, Chi cục Hải quan Móng Cái khuyến nghị các doanh nghiệp đặc biệt phải chú trọng nắm bắt thị trường, kiến nghị giải quyết kịp thời các vướng mắc thông qua gặp gỡ trực tiếp.
Đồng thời, chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, với Hải quan Đông Hưng để triển khai quản lý chặt chẽ, phù hợp các biện pháp phòng dịch trong quá trình giải quyết thông quan hàng hóa cho doanh nghiệp qua cửa khẩu được liên tục, thông suốt.
