*Thương lái săn mua trâu chết đông như bầy kền kền!
Mặc cho nỗ lực phòng chống nhưng dịch bệnh tụ huyết trùng trên đàn trâu tại xã Thanh Định (huyện Định Hoá, Thái Nguyên) chẳng những thuyên giảm mà còn tiếp tục diễn biến vô cùng phức tạp.
Tiêu tan đầu cơ nghiệp
Dịch tụ huyết trùng được phát hiện tại xã Thanh Định từ ngày 2/9 với 2 con trâu bị chết trên rừng. Đến ngày 6/9, số lượng trâu chết đã lên đến 28 con. Ngày 9/9 là 40 con (trong đó có 27 con chết trên rừng). Dịch xảy ra tại 9 xóm của xã Thanh Định. Ông Nguyễn Quang Xuân (xóm Khẩu Cuộng) cho biết, gia đình ông có 15 con thì đã chết mất 4 con, người nhà lên lùa vội trâu về thì vẫn còn thiếu mất một con, đến nay vẫn chưa tìm thấy. Thật trớ trêu, trong số 4 trâu bị chết thì có 2 trâu mẹ đang nuôi 2 nghé con mới được 4 tháng tuổi.
Ái ngại nhất có lẽ là hoàn cảnh của gia đình ông Nguyễn Văn Đức và bà Ma Thị Viên (xóm Khẩu Cuộng). Đúng vào những ngày dịch bùng phát thì ông Đức đổ bệnh, phải về Hà Nội mổ tim. Gia đình phải nhờ họ hàng lên rừng tìm 16 con trâu. Người nhà chỉ tìm được 8 con còn sống, phát hiện xác chết của 5 con, còn 3 con mất tích. Vừa từ Hà Nội về, bà Viên thất thần nói, cả làng cả nước đi tìm hộ mà chẳng thấy, chắc là chết nốt rồi. Gia đình ông Nguyễn Quang Đức (xóm Khẩu Cuộng) có 10 con trâu và mới chỉ tìm thấy xác chết của 4 con, còn 6 con vẫn bặt vô âm tín. Con trai ông Đức nói, cả tuần nay đi tìm mà vẫn chưa thấy vết chân trâu của nhà mình, chắc là chúng chết trong búi giang, búi nứa rồi.
Bà Nguyễn Thị Phận có 7 con trâu nhưng có 2 con được xác định mắc bệnh. Suốt mấy ngày nay, bà Phận và con gái cứ khóc đứng khóc ngồi bên cạnh con trâu bệnh. Bà Phận đem một chậu than hoa đốt quả bồ kết rồi quạt khói cho trâu hít. Bà xua tay tránh câu hỏi của chúng tôi rồi lại đưa vạt áo lên lau nước mắt. Khẩu Cuộng là xóm có nhiều trâu ngã bệnh nhất, ông Ma Doãn Hạt (Trưởng xóm) cho biết, chính vì vậy mà dân thương lái ngày đêm ra vào xóm để tìm mua trâu.
Đào trâu đã chôn lên để lấy thịt
Trái với không khí ảm đạm, những khuôn mặt thất thần của người dân mất của, đông đảo thương lái nhân cơ hội về Thanh Định tìm đến từng nhà để hỏi mua thịt trâu chết, trâu bệnh. Bà Ma Thị Viễn (cán bộ thú y xã Thanh Định) cho biết, tình hình mua bán, vận chuyển trâu, thịt trâu chết và nhiễm bệnh đang diễn biến vô cùng phức tạp trên địa bàn. Xã đã xác định được trường hợp gia đình ông Trương Doãn Đoàn (xóm Bản Cái Thanh Xuân) bán chạy 2 con trâu mộng nhiễm bệnh với giá chỉ có 7 triệu đồng. Có trường hợp các đối tượng còn đào cả xác trâu chết mới chôn để tận dụng bán vớt.
Bà Viễn nói, hố chôn trâu chết bệnh vừa mới lấp tại đập Bo Vàng lúc sáng, đến tối quay lại đã thấy tung toé máu me, lông trâu vứt bừa bãi, hố chôn được lấp lại như cũ. Chị Trần Thị Huyền (xóm Nà Chèn) cho biết, trâu chết cũng bán được hết, ban ngày không bán được thì tối bán được, thương lái về đây mua hết. Về thực tế trên, ông Nguyễn Công Đảm (Chủ tịch UBND xã Thanh Định) xác nhận, các đối tượng thương lái đông như bầy kền kền, chúng hoạt động suốt từ tối hôm trước đến sáng hôm sau. Vì người dân xót của nên các con trâu bị bệnh hoặc đã chết vẫn cố tình thanh lý để vớt vát tình thế. Địa bàn rộng, dân cư không tập trung, có nhiều đường tiểu mạch, trong khi đó không có đủ lực lượng kiểm soát nên cơ bản là các con trâu bị chết đều được nhân dân thịt bán hoặc bán cả con, trâu nhiễm bệnh thì bán đổ bán tháo cho thương lái.
Ông Đảm còn nói, một số đối tượng làm hẳn lán trên rừng để săn lùng trâu chết. Chúng lột da xẻ thịt rồi đem luộc lên và phơi khô. Mỗi bộ da trâu cũng được vài trăm, còn thịt để làm thịt trâu khô. Thậm chí, một số hộ dân người Mông (thuộc địa bàn xã Hùng Lợi, huyên Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang) ở gần nơi có rừng thả trâu bò của người dân Thanh Định còn dùng ngựa thồ, lấy cả những bộ lòng trâu chết về để sử dụng.
Khó kiểm soát Ông La Văn Tám (Trạm trưởng Trạm Thú y huyện Định Hoá) cho biết, việc phòng trừ dịch bệnh hiện nay rất khó khăn. Ông Tám phân tích, các hộ dân Thanh Định có tập quán thả trâu trên rừng nên việc tập hợp đàn để tiêm phòng hiện nay là không đơn giản. Có trường hợp người dân đã gửi trâu bên bản người Mông của xã Hùng Lợi (huyện Yên Sơn, Tuyên Quang). Mặt khác, nếu lùa được trâu về thì không có chuồng trại, bãi chăn thả. Cho đến nay, lực lượng cán bộ thú y mới tiêm phòng bệnh được 800 con trâu trên tổng đàn của xã là 1.100 con. Lo lắng nhất hiện nay là vùng rừng chăn thả trâu bò có khoảng 2.000 con của nguời dân các xã Điềm Mặc, Bảo Linh và Thanh Định. Nguy cơ lây lan dịch bệnh là rất lớn.
