Trồng màu trên đất lúa tăng thu nhập, đối phó hạn hán

Mô hình chuyển đổi trồng ngô trên đất lúa tại phường Nhơn Hưng, TX An Nhơn

Theo ông Nguyễn Văn Trượng, PGĐ Sở NN-PTNT Bình Định, từ năm 2013 đến nay, tỉnh này đã chuyển đổi được gần 14.000ha đất lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây màu như ngô, đậu phộng, hành, ớt…

Riêng trong vụ hè thu 2016 tiếp tục chuyển thêm 2.240ha. Thực tế cho thấy, các loại cây màu được trồng trên đất lúa cho hiệu quả cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.

Những địa phương chuyển đổi mạnh nhất tỉnh là các huyện Phù Cát, Phù Mỹ, Hoài Nhơn, TX An Nhơn… trong đó xã Cát Tài, Phù Cát là một điểm sáng. Dựa trên điều kiện thổ nhưỡng, điều kiện nước tưới của từng vùng, chính quyền xã Cát Tài xây dựng kế hoạch chuyển đổi cụ thể, trọng tâm là chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa.

Trong những năm gần đây, Cát Tài đã gắn việc chuyển đổi cây trồng với xây dựng CĐML; cánh đồng liên kết SX đậu phộng theo chuỗi, gắn với bao tiêu sản phẩm.

Đến nay, Cát Tài đã chuyển đổi hơn 160ha diện tích SX lúa bấp bênh sang SX các loại cây trồng cạn, chiếm 27% diện tích canh tác lúa toàn xã. Diện tích chuyển đổi được thực hiện luân canh, xen canh; mùa vụ quay vòng kín thời gian, trên cùng một diện tích có thể canh tác 4 - 5 lượt cây trồng/năm. Nhờ đó, bình quân 1ha canh tác đạt giá trị trên 145 triệu đồng/năm.

Theo bà Nguyễn Thị Tố Trân, GĐ Trung tâm Khuyến nông Bình Định, cách làm nói trên của xã Cát Tài không chỉ đem lại giá trị thu nhập cao hơn cho nông dân, mà còn tạo thuận lợi trong việc chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho bà con, ổn định đầu ra của sản phẩm.

Nhiều phương thức thâm canh, luân canh mới cũng đã được nông dân Bình Định áp dụng có hiệu quả. Ví như tại xã Cát Hải, Phù Cát, nông dân đã chuyển đổi hơn 350 ha đất SX 1 vụ lúa/năm sang SX 1 vụ đậu phụng và 2 vụ hành/năm, cho thu nhập từ 150 - 180 triệu đồng/ha/năm.

Nông dân xã Cát Tài cũng đã chuyển đổi gần 900ha sản xuất 3 vụ lúa/năm sang SX các loại cây trồng cạn như: Đậu phộng xen ớt vụ ĐX, bắp hoặc mè vụ hè thu, vụ 3 trồng các loại rau màu, cho thu nhập trên 120 triệu đồng/ha/năm.

Nông dân xã Cát Tài, Phù Cát khấm khá nhờ chuyển đổi trồng đậu phộng trên đất lúa

Tại xã Tây Giang, thị trấn Phú Phong, Tây Sơn và xã Phước Hiệp, Tuy Phước nông dân đã áp dụng phương thức canh tác: Đậu phộng - dưa leo - khổ qua hoặc đậu phụng; 2 vụ hành lá - dưa leo; thu nhập trên 150 triệu đồng/ha/năm.

Một thành công khác trong thực hiện chuyển đổi cây trồng là không chỉ làm tăng thu nhập cho nông dân từ 3 - 10 lần so với trồng lúa trước đây, mà còn góp phần cải tạo, tăng độ phì cho đất. Ngoài ra, luân canh cây trồng cạn với cây lúa đã giúp cây lúa ít nhiễm sâu bệnh, năng suất lúa bình quân tăng cao hơn so với trước khi chuyển đổi.

“Qua đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu mùa vụ, đa dạng hóa cây trồng trên đất lúa đã góp phần giúp nông dân hạn chế rủi ro bởi thời tiết, giảm chi phí đầu vào, tăng giá trị trên một đơn vị diện tích”, ông Nguyễn Văn Trượng khẳng định.