Sự việc xảy ra chỉ chưa đầy một ngày sau khi Đài Loan công bố kế hoạch mở văn phòng đại diện tại thủ đô của Guyana, quốc gia Nam Mỹ này đã phải chịu áp lực từ Bắc Kinh và hủy bỏ thỏa thuận với Đài Loan.
Bà Thái Anh Văn bắt tay người ủng hộ ở New York trong chuyến công du Mỹ- chuyến đi khiến Bắc Kinh giận dữ vào ngày 11/7/2019. Ảnh: Reuters
Trước đó hôm 4/2, Cơ quan Ngoại giao Đài Loan (MOFA) cho biết Đài Bắc và Georgetown đã ký kết một thỏa thuận vào ngày 11 tháng 1, theo đó Đài Loan sẽ thành lập một văn phòng đại diện tại thủ đô Georgetown của Guyana.
Thông báo ngay sau đó đã được Đại sứ quán Mỹ tại Guyana cũng như Quyền Trợ lý Bộ trưởng Mỹ phụ trách Các vấn đề Tây bán cầu Julie Chung khen ngợi. Bà Chung gọi động thái này là “một dấu mốc quan trọng” sẽ mang lại sự thịnh vượng và an ninh cho cả Đài Bắc và Georgetown.
Tuy nhiên những tin tức này ngay sau đó đã vấp phải sự phản đối của Bắc Kinh, quốc gia có quan hệ ngoại giao với Guyana từ năm 1972. Trong cuộc họp báo ngắn hôm 4/2, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân đã kêu gọi chính quyền Guyana “có các biện pháp hiệu quả và sửa chữa sai lầm”. Ông Bân cảnh báo Guyana không nên có quan hệ chính thức với Đài Loan và đôi bên mở văn phòng đại diện ở cả hai nơi.
Ngay sau đó, Guyana đã quay lưng với Đài Loan cùng ngày. “Chính phủ đã không thiết lập bất kỳ quan hệ ngoại giao hoặc quan hệ nào với Đài Loan và đó là do những thông tin sai lệch nên thỏa thuận này đã bị chấm dứt”, chính quyền Guyana cho biết trong một tuyên bố.
Tuyên bố nhấn mạnh Georgetown tiếp tục tôn trọng chính sách "một Trung Quốc". Guyana nằm ở phía đông bắc Nam Mỹ giáp với vùng Ca-ri-bê, nơi Đài Loan có bốn đồng minh ngoại giao.
MOFA tuyên bố, họ vô cùng lấy làm tiếc về quyết định “đơn phương chấm dứt thỏa thuận mở văn phòng đại diện của Guyana trong vòng 24 giờ do sức ép từ Bắc Kinh”, đồng thời gọi chiến dịch dai dẳng của Trung Quốc nhằm cô lập Đài Loan là một sự phô bày “bản chất xấu xa” và mâu thuẫn với tuyên bố của nhà lãnh đạo Tập Cận Bình rằng “Kẻ mạnh không nên bắt nạt kẻ yếu”.
Phát ngôn viên Cơ quan Ngoại giao Đài Loan Joanne Ou tại buổi họp báo liên quan đến sự kiện. Ảnh: TaiwanNews
Nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn hôm qua đã bày tỏ sự quan điểm cá nhân trong một bài đăng trên Facebook về việc Trung Quốc gây áp lực buộc Guyana đơn phương vi phạm thỏa thuận với Đài Loan.
Bà Thái Anh Văn nói, chiến dịch cô lập Đài Loan khỏi thế giới đại đồng của Bắc Kinh là "không có lợi cho các mối quan hệ xuyên eo biển, cũng như cải thiện hình ảnh quốc tế của Trung Quốc".
Đài Loan hiện có quan hệ chính thức với 17 quốc gia trên thế giới, trong đó hầu hết đều là những quốc gia nhỏ bé tại khu vực Trung Mỹ và Thái Bình Dương. Đặc biệt kể từ khi bà Thái Anh Văn lên nắm quyền tại eo biển vào ngày 20/5/2016 đến nay, đã có 5 quốc gia chuyển sang ủng hộ Trung Quốc và cắt quan hệ ngoại giao với Đài Bắc.
