Ủy viên Nông nghiệp Liên minh Châu Âu Janusz Wojciechowski. Ảnh: EuropeanInterest.
Ngành nông nghiệp của EU có thể phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng "thừa nguồn cung" khác trong năm 2024 nếu cho phép Ukraine tự do xuất khẩu nông sản vào khối, Ủy viên Nông nghiệp EU Janusz Wojciechowski nói với Đài phát thanh RMF 24 của Ba Lan hôm 5/1.
Trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, EU này đã miễn thuế đối với nông sản của Ukraine trong một nỗ lực nhằm ủng hộ Kiev. Động thái này đã khiến một lượng lớn ngũ cốc giá rẻ từ Ukraine đổ vào EU, nông dân ở các nước láng giềng không thể cạnh tranh nổi với hàng hóa nhập khẩu. Cuộc khủng hoảng này đã khiến Brussels áp đặt lệnh cấm xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine vào tháng 5/2023, được duy trì cho đến tháng 9.
Sau khi lệnh cấm được dỡ bỏ, Ba Lan, Hungary, Slovakia và Romania đã tiếp tục đơn phương cấm ngũ cốc Ukraine, khiến Kiev nộp đơn khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Ủy ban châu Âu hiện đang thảo luận về việc liệu các quy tắc thương mại tự do cho Ukraine có nên được gia hạn đến năm 2025 hay không. Ông Wojciechowski khẳng định ông sẽ không ủng hộ việc gia hạn trừ khi khối thêm các điều khoản bảo vệ và hạn chế số lượng đối với một số nông sản từ Ukraine.
"Đây là nhiệm vụ lớn của tôi trong năm 2024. Đảm bảo rằng quy định mới, nếu được ban hành, sẽ đưa ra các điều khoản bảo hộ đủ mạnh để không xảy ra thêm một cuộc khủng hoảng thừa nguồn cung", ông nói.
Ủy viên Nông nghiệp cảnh báo rằng nhập khẩu đường và gia cầm từ Ukraine đã tăng lên "theo cách đe dọa khả năng cạnh tranh của EU, bao gồm cả sản xuất gia cầm và đường của Ba Lan", ông Wojciechowski, người Ba Lan, nói thêm.
Các nhà sản xuất gia cầm và đường đã phàn nàn với Brussels về tình trạng dư thừa nguồn cung, vì vậy ủy viên lập luận rằng hàng xuất khẩu của Ukraine nên được gửi đi nơi khác.
"Liên minh châu Âu nên hỗ trợ đưa hàng xuất khẩu của Ukraine sang các nước thứ ba", ông nói.
Ông cũng lập luận rằng việc mở cửa thị trường châu Âu cho Ukraine bằng cách nào đó sẽ "giúp Nga củng cố lợi ích quân sự và kinh tế" từ cuộc xung đột đang diễn ra, được cho là giúp Moscow thành công trong việc đẩy Kiev ra khỏi thị trường châu Á.
Chính sách nới lỏng thương mại của Brussels với Kiev đã dẫn đến những mâu thuẫn chưa có hồi kết giữa Ukraine và các láng giềng nước EU. Ngoài vấn đề ngũ cốc giá rẻ hồi tháng 9/2023, Kiev cũng mâu thuẫn gay gắt với Warsaw về vấn đề vận tải hàng hóa.
Trước tháng 2/2022, các công ty vận tải Ukraine phải xin giấy phép để được nhập cảnh và hoạt động trong EU. Nhằm thể hiện sự ủng hộ với Kiev, EU đã dỡ bỏ cơ chế cấp phép này ngay khi xung đột nổ ra. Vào tháng 11/2023, các tài xế xe tải Ba Lan bắt đầu chặn các cửa khẩu biên giới với Ukraine, trong một nỗ lực nhằm phản đối chính sách thương mại mềm mỏng của EU đối với Kiev. Cuộc biểu tình của họ nhanh chóng được được nông dân tham gia.
Vào tháng 12/2023, Ba Lan đã yêu cầu EU áp dụng lại hệ thống giấy phép cho phương tiện vận tải đường bộ của Ukraine vào EU. Yêu cầu này sau đó được Hungary, Slovakia, Cộng hòa Séc và Croatia ủng hộ.
