Xây dựng huyện đạt chuẩn, khó khăn chồng chất khó khăn

Theo lộ trình đề ra, năm 2023, Mộ Đức sẽ là huyện thứ 3 của tỉnh Quảng Ngãi sau 2 huyện Tư Nghĩa và Nghĩa Hành đạt chuẩn huyện chuẩn NTM. Mặc dù vậy, đến nay, đã gần hết quý III nhưng địa phương này vẫn có rất nhiều tiêu chí chưa đạt. Điều này dẫn đến mục tiêu đề ra không thể hoàn thành như dự kiến.

Được biết, trong giai đoạn 2016 - 2020, huyện Mộ Đức đã có 12/12 xã đạt chuẩn NTM. Thế nhưng, sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về huyện NTM trong Quyết định số 320 ngày 8/3/2022 với nhiều tiêu chí, chỉ tiêu được nâng cao thì qua rà soát, huyện này chỉ còn 2 xã đủ điều kiện đạt chuẩn. Các xã còn lại chỉ đạt trung bình khoảng 17/19 tiêu chí.

Theo Phòng NN-PTNT huyện Mộ Đức, hiện nay, ngoài việc không đảm bảo 100% số xã đạt chuẩn, chung quy lại, huyện này còn có thêm nhiều tiêu khác tương đối khó đạt. Thứ nhất là yêu cầu 10% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Trước đó, huyện Mộ Đức đăng ký 6 xã sẽ được công nhận trong giai đoạn 2021 - 2025. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có xã nào được công nhận.

Về tiêu chí huyện có 100% thị trấn, đô thị đạt đô thị thông minh, huyện Mộ Đức có 1 thị trấn là trung tâm huyện còn 2 thị trấn đã xây dựng nhưng chưa hình thành là Thạch Trụ và Nam Sông Vệ. Trong số 9 chỉ tiêu trong tiêu chí này, thị trấn Mộ Đức chỉ có 1 chỉ tiêu chưa đạt về tỷ lệ hộ nghèo. Theo quy định, đô thị thông minh tỷ lệ này phải thấp hơn 3%, trong khi con số hiện tại của địa phương này còn tới hơn 12%.

Ông Nguyễn Ngọc Tưởng, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Mộ Đức thừa nhận rằng, việc để tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống mức dưới 3% cũng như nâng cao thu nhập cho người dân khu vực nông thôn cũng như đô thị thông minh là rất khó. Bởi, hiện nay, chỉ tiêu giảm nghèo của toàn huyện mỗi năm chỉ phấn đấu giảm xuống 1%. Vậy nên với thực tế hiện tại so với điều kiện để đáp ứng tiêu chí có khoảng cách rất xa.

“Ngoài ra, các huyện muốn đạt chuẩn NTM thì phải đáp ứng 9 tiêu chí được quy định tại quyết định số 1017 của UBND tỉnh. Đây là những tiêu chí mới so với giai đoạn trước, có chỉ tiêu rất cao, yêu cầu rất nhiều. Qua rà soát theo quyết định này thì huyện mới chỉ đạt 3 tiêu chí, 3 tiêu chí khác gần đạt. Tuy nhiên, tiêu chí như vậy lại có 15 chỉ tiêu cao mà 1 chỉ tiêu không đạt thì xem như không đạt tiêu chí đó nên rất khó khăn”, ông Tưởng chia sẻ.

Cũng theo ông Tưởng, mặc dù khó khăn như vậy nhưng hiện nay nguồn lực tỉnh bố trí cho huyện vẫn chưa đủ. Theo kế hoạch đầu tư vốn cho huyện Mộ Đức xây dựng NTM là 42 tỷ nhưng đến nay chỉ mới phân bổ được gần 30 tỷ. Các xã NTM nâng cao phân bổ được 1/3 kinh phí, xã giữ chuẩn giai đoạn 2016 - 2020 phân bổ được hơn 2/3 kinh phí. Do đó, nếu như địa phương không huy động được nguồn lực đóng góp và tỉnh không bố trí đảm bảo thì chắc chắn các chỉ tiêu về xây dựng NTM ở huyện Mộ Đức rất khó hoàn thành.

“Ngoài ra, 1 số chỉ tiêu để được đạt chuẩn không phù hợp với địa phương như chỉ tiêu về tỷ lệ hỏa táng trung bình đạt 5%. Trong khi tại Quảng Ngãi không có lò thiêu. Trong bộ tiêu chí quốc gia hướng dẫn của các bộ ngành rất nhiều nhưng lại có sự chồng chéo, khó thực hiện. Trong khi hiện nay các địa phương luôn có sự luân chuyển, xáo trộn trong việc bố trí con người nên năng lực không đảm bảo”, ông Tưởng nói thêm.

Trước những khó khăn nói trên, huyện Mộ Đức vừa có báo cáo số 316 ngày 16/8 cho UBND tỉnh Quảng Ngãi xin chuyển thời gian đạt chuẩn NTM sang năm 2024. Nguyên do là nguồn lực của Trung ương, tỉnh phân bổ chưa đảm bảo. Nguồn thu ngân sách của huyện không đáp ứng yêu cầu chương trình nên một số tiêu chí chưa được đầu tư và không đạt theo kế hoạch. Đồng thời huyện này cũng kiến nghị UBND tỉnh quan tâm xem xét bố trí kinh phí đầu tư trung hạn cho các xã NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 và thực hiện xây dựng huyện đạt chuẩn NTM theo kế hoạch.