Theo chân ông Nguyễn Tiến Đức, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, chúng tôi vượt qua gần 20 km đường đất đến xã Mã Thành, nơi đang có loài cỏ lạ mới xuất hiện trong vụ hè thu.
Ông Phan Minh Trọng, Chủ tịch UBND xã Mã Thành và 3 cán bộ xã dẫn chúng tôi ra tận ruộng để tận mắt. Ông Trần Đình Cảnh, Phó chủ tịch UBND xã cùng ông Trần Đình Long, Trưởng ban nông nghiệp xã lội xuống ruộng nhổ mấy cụm cỏ dại lên rồi phàn nàn với chúng tôi: Năm nay xã Mã Thành có 375 ha lúa hè thu bị bệnh vàng lùn - lùn xoắn lá làm thiệt hại mất khoảng 240 tấn thóc. Nay bà con lại phải tiếp tục gánh chịu một vấn nạn khác đó là một loài thực vật lạ mới xâm nhập vào các cánh đồng Thát Lát, Nhà Cơ, Mốc Lim, Cỏ Ống và Đồng Bèn làm 84 ha lúa hè thu thuộc các cánh đồng trên bị cỏ phủ kín. Loài thực vật lạ này phát triển nhanh chưa từng thấy, phủ kín nhiều đồng ruộng và rất khó xử lý.
Loại cỏ này hơi giống cây bèo tây, nhưng cứng hơn, bụi mọc to và sum suê hơn, có cây cao gần nửa mét, ken dày hết cả cánh đồng. Lúc đầu mới thấy nó mọc ở một vài thửa ruộng sau đó không hiểu sao lại lan nhanh khủng khiếp. Điều nan giải đối với bà con nông dân là việc xử lý nó rất khó khăn vì rễ loại cỏ lạ này bám sâu vào đất, rất dai. Ruộng tại 5 xứ đồng này lại là ruộng lầy thụt, sâu bình quân khoảng 1 mét, có nơi sâu đến tận cổ. Bởi vậy, một sào phải 4 người làm cật lực khoảng 4 ngày mới cuốc hết. Ruộng nhà nào gần bờ lớn còn đỡ khổ vì còn có chỗ để vứt đưa vào bờ. Những gia đình ruộng bờ nhỏ phải vận chuyển nó đổ đi chỗ khác lại càng vất vả vì 1 sào như vậy ước tính chở được 2 ôtô tải.
Theo ông Phan Minh Trọng, Chủ tịch xã thì cỏ lạ mới xuất hiện trong vụ hè thu nên có thể do hạt của loài cỏ dại này bị lẫn vào trong giống bán cho dân làm vụ hè thu nên nó mới nẩy mầm và thành một thứ dịch hại. Tuy nhiên ông Nguyễn Tiến Đức, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Yên Thành lại đưa ra nhận định khác. Theo ông Đức thì đây có thể là loài cỏ Choóc vẫn thường mọc ở địa phương. Sau khi lúa hè thu bị vàng lùn - lùn xoắn lá, bà con đã xử lý bằng các loại thuốc sâu, bón thêm phân và phun thuốc kích thích khiến loài cây này có điều kiện phát triển mạnh và lấn át cả lúa...
Thời gian qua, Phòng NN&PTNT huyện đã cử cán bộ nông nghiệp về xem xét thực tế, báo cáo lên Chi cục BVTV Nghệ An và lãnh đạo Sở NN&PTNT. Cấp trên đã 3 lần cử cán bộ chuyên môn về khảo sát nhưng cũng chưa xác định được chính xác đó là loài cỏ gì. Hiện UBND huyện Yên Thành đang chờ ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh. Thế nhưng, cho đến thời điểm hiện nay, lãnh đạo tỉnh vẫn chưa có chính sách cụ thể nào để khuyến khích và chỉ đạo bà con nông dân diệt tận gốc loài cỏ này. Bởi thế, chính quyền đành giao cho dân tự làm theo phương châm: Ruộng nhà ai, nhà nấy tự xử lý lấy cỏ dại bằng phương pháp thủ công nên việc làm sạch được cỏ trên cả cánh đồng tiến hành rất chậm. Cũng theo ông Nguyễn Tiến Đức, cái khó cho chính quyền khi đưa ra các phương án diệt loài cỏ dại này chính là không thể dùng cơ giới được vì ruộng lầy thụt, lớp thảm cỏ này vừa dày vừa cứng, đưa máy cày nhỏ đa chức năng vào thì máy nổi lên trên cỏ, lưỡi cày không chạm được tới đất ruộng. Còn dùng thuốc diệt cỏ cũng bất khả thi vì cả cánh đồng đang đầy nước nên thuốc diệt cỏ không phát huy được tác dụng.
Ông Trần Đình Long, Trưởng ban nông nghiệp xã Mã Thành lo lắng nói: Hiện nay, cán bộ và nhân dân xã Mã Thành đang rất hoang mang về sự xâm lấn đất nông nghiệp của loài cỏ lạ này. Điều tai hại là hiện nay hạt loài cỏ này đã già và bắt đầu rơi rụng xuống ruộng. Mùa này đang tiếp tục mưa nhiều, ruộng lại đang đầy nước hạt cỏ này sẽ trôi theo dòng nước đến những vùng đất khác và phát triển ồ ạt. Nếu UBND tỉnh và các cơ quan chức năng không có biện pháp phòng chống ngay từ bây giờ thì chắc chắn ngày một ngày hai, loài cỏ lạ nguy hại này sẽ xâm nhập và bùng phát trên diện rộng xâm lấn ruộng đồng các địa phương khác, lấn át cây lúa và các loài cây bản địa sẽ thành một thảm họa mới.
