Doanh nghiệp kiếm lời, dân chịu thiệt
Dự án khai thác mỏ sắt Chỏm Vung Tây được UBND tỉnh Thái Nguyên cấp phép cho Cty CP Luyện kim đen Thái Nguyên từ năm 2009 với diện tích trên 9,7ha, thời hạn khai thác 10 năm.
Doanh nghiệp khai thác gây sụt, nứt xẻ dọc nhà dân
Tuy nhiên, đến năm 2013, Dự án mới GPMB được gần 0,9ha. Phần diện tích còn lại vẫn chưa GPMB do còn 12 hộ dân trong diện ảnh hưởng chưa đồng ý với phương án bồi thường do chủ đầu tư đưa ra bởi giá trị bồi thường quá thấp chỉ đủ để người dân mua đất xây dựng nhà, phần dư còn lại không đủ mua đất để sản xuất hoặc chuyển nghề nghiệp khác ổn định cuộc sống lâu dài.
Theo 3 quyết định phê duyệt mức giá bồi thường GPMB của UBND huyện Đồng Hỷ thì trong đợt 1 công ty phải bồi thường cho 6 hộ dân số tiền xấp xỉ 1,8 tỉ đồng; đợt 2 công ty phải bồi thường cho 9 hộ số tiền xấp xỉ 6,5 tỉ đồng; đợt 3 là bồi thường thêm 3 hộ khác xấp xỉ 3,7 tỉ đồng.
Mặc dù đang trong giai đoạn đàm phán GPMB nhưng Cty CP Luyện kim đen Thái Nguyên đã đưa máy móc, thiết bị vào để khai thác tạo ra những hố sâu và rộng sát gần nhà dân dẫn đến sạt lở nhà cửa khiến cuộc sống của nhân dân trong vùng dự án gặp nguy hiểm.
Bức xúc với hành vi vô trách nhiệm của Cty CP Luyện kim đen Thái Nguyên, nhân dân trong xóm đã nhiều lần gửi đơn lên UBND xã, UBND huyện đề nghị giải quyết. Chính quyền địa phương cũng đã họp lên, họp xuống trong suốt thời gian dài vẫn không có kết quả.
Thiếu trách nhiệm xã hội
Trước mắt, để đảm bảo an toàn cho các hộ dân trong vùng, UBND huyện Đồng Hỷ đã trích ngân sách làm nhà quây tôn và di dời tại chỗ những hộ có nhà bị hư hỏng nặng. Về phía Cty Luyện kim đen Thái Nguyên, theo ông Phạm Thanh Sao, Chủ tịch UBND xã Cây Thị, công ty này thời gian qua có tiến hành thỏa thuận với dân.
UBND huyện Đồng Hỷ khẩn cấp xây nhà mái tôn để di dời các hộ dân ra khỏi khu vực nguy hiểm
Đến khi bị sụt lún nhà cửa thì nhiều hộ đã đồng ý nhận tiền, chỉ còn một số ít hộ chưa đồng ý, lúc này công ty lại không trả ngay cho các hộ và nói rằng khi nào tất cả các hộ đồng ý thì trả cả thể. Hiện tại, ở khu vực mỏ khai thác, công ty cũng đã san lấp hoàn lại mặt bằng và gần như đóng cửa mỏ không khai thác nữa.
Khai thác xong, rút khỏi dự án nhưng tính đến nay Cty Luyện kim đen mới bỏ ra 1,8 tỉ đồng để bồi thường cho 6 hộ dân trong vùng dự án. Còn lại 12 hộ chịu ảnh hưởng, sắp sập nhà thì chưa nhận được một đồng bồi thường nào. Công ty cũng chẳng quan tâm thăm hỏi những gia đình bị ảnh hưởng.
Nhân dân khiếu nại tình trạng sụt lún, mất nước thì ông Chu Thái Hà - PGĐ công ty lại trả lời là “việc gây sụt lún, nứt nhà cửa, mất nước do Cty Luyện kim đen Thái Nguyên chưa có căn cứ, cơ sở pháp lý của các cơ quan chuyên môn nhà nước khẳng định điều đó”.
Chưa bàn đến chuyện doanh nghiệp cố tình khai thác trước khi GPMB, chỉ riêng cách trả lời của đại diện công ty đã cho thấy một sự vô trách nhiệm đối với xã hội. Dù rằng ai cũng hiểu mục tiêu của doanh nghiệp là lợi nhuận nhưng không vì thế mà doanh nghiệp đẩy nhân dân vào cảnh khốn cùng.
Một doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội tức là doanh nghiệp phải đồng hành với các cơ quan quản lý nhà nước, gắn lợi ích của mình với lợi ích của cộng đồng. Bởi chăm lo cho nhân dân là trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước.
Lãnh đạo địa phương có tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư khai mỏ cũng không ngoài mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tức là làm cho nhân dân trong vùng cùng giàu lên chứ không phải để cho doanh nghiệp giàu lên, còn nhân dân lại trở nên bần cùng hóa.
Trong việc này có thể thấy rõ sự tương phản giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước ở chỗ: Vì sự an nguy của dân mà UBND huyện Đồng Hỷ phải trích ngân sách để xây dựng khẩn cấp nhà tạm mái tôn, di dời người dân ra khỏi vùng nguy hiểm. Vì lợi nhuận mà Cty Luyện kim đen lại chối bỏ trách nhiệm của mình.
Thiết nghĩ, với một doanh nghiệp thiếu trách nhiệm xã hội như vậy, UBND tỉnh Thái Nguyên cần xem xét thu hồi lại mỏ Chỏm Vung Tây, đồng thời rà soát, cân nhắc lại các dự án khác của doanh nghiệp này trên địa bàn để không xảy ra tình trạng chính quyền, nhân dân địa phương phải chịu khổ vì doanh nghiệp.
