Tại những nước đang phát triển, tham nhũng liên quan đến chính sách đất đai càng phổ biến.
Một cựu nghị viên Hội đồng thành phố Moreno Valley nhận hối lộ 2,3 triệu USD, được mô tả là vụ nhận hối lộ lớn nhất nước Mỹ, theo báo Los Angeles Times.
Marcelo Co, người đã từ chức thị trưởng tạm quyền hồi năm 2013, có thể đối mặt với bản án 13 năm tù.
Tháng 2/2014, Co, 65 tuổi, gặp một người đàn ông mà ông ta nghĩ là nhà môi giới bất động sản, nhưng hóa ra đó là nhân viên Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI). Co nhận 2,3 triệu USD bằng tiền mặt, được chất đống trên bàn. Đổi lại, ông ta phải giúp “đối tác” giành được một khu đất lớn, đẩy giá bất động sản tại khu vực lên đáng kể. Ngay sau khi nhận tiền, Co bị lực lượng an ninh bắt giữ.
Lập dự án rồi chuyển đổi công năng
Hồi năm 2010, Co được bầu vào hội đồng thành phố và sau đó trở thành thị trưởng tạm quyền. Moreno Valley chỉ là một thành phố nhỏ, hoang vu và khô cằn, ngoại vi Los Angeles, nơi 1/5 dân số sống dưới mức nghèo khổ, theo mô tả của báo mạng BuzzFeed.
Tuy nhiên, nghị viên Marcelo Co không thực sự quan tâm đến việc cải thiện đời sống người dân. Ngay trong khi chạy đua vào hội đồng thành phố, Co đối mặt với cuộc điều tra liên quan việc ông ta cho thuê các căn hộ vừa dơ dáy vừa không an toàn.
Co thú nhận với nhân viên điều tra rằng nếu cứ chi tiền, ông ta sẽ gật đầu với bất cứ kế hoạch sử dụng đất nào. Cho dù giá bất động sản ở Moreno Valley khá rẻ mạt so với mặt bằng chung ở Mỹ, nhưng việc kiểm soát đất đai ở đây có thể mang lại những khoản tiền rất lớn.
Trong thực tế, nhiều nhà bán lẻ lớn của thế giới lại rất thèm muốn đất ở đây khi có nhiều khoảnh đất hàng trăm ha gần đường cao tốc và đường sắt. Vùng đất bằng nhưng sự khô cằn này thực ra rất phù hợp để xây dựng những kho hàng khổng lồ phục vụ các hãng phân phối hàng hóa, là nơi tập kết hàng từ châu Á và phân phối đi các nơi trên đất Mỹ, sau khi chúng vượt qua Thái Bình Dương bằng đường biển.
Để giành được đất, các nhà đầu tư, các ông chủ hãng bán lẻ hứa hẹn các khoản thuế đem lại cho ngân sách thành phố vốn không mấy dư dả, ngoài ra họ còn ngầm ủng hộ tiền bạc cho các chính khách nắm vai trò kiểm soát đất đai thông qua các chiến dịch tranh cử. Quan chức địa phương và doanh nghiệp kết nối, hình thành các mối quan hệ mà sự gắn kết chính là những mảnh đất tưởng chừng vô dụng kia.
Nếu là người ngoài, bạn sẽ thấy Moreno Valley, với dân số khoảng 200.000 người chẳng có gì hấp dẫn với những ngôi nhà thấp lè tè lẫn trong gió bụi. Nhưng trong mắt Iddo Benzeevi, nhà đầu tư bất động sản thì khác. Ông ta đã nhìn thấy vùng đất hoang vu bên cạnh đường cao tốc này là một mỏ tiền. Benzeevi lên một kế hoạch đầy tham vọng: Xây dựng khu tổ hợp nhà kho có thể lớn vào hàng nhất nhì nước Mỹ tại Moreno Valley, rộng tương đương 700 sân bóng đá, có tên Trung tâm kho vận Thế giới.
Rất lâu trước khi Marcelo Co bị bắt, Benzeevi, bằng nhiều phương pháp, mua gom đất ở Moreno Valley. Theo ước tính của thành phố, Benzeevi sở hữu một nửa số đất có thể xây dựng được ở Moreno Valley. Ông ta cũng kết nối một mạng lưới gồm nhiều quan chức thành phố, sẵn sàng hỗ trợ khi cần thiết.
Với bàn tay của Benzeevi, một dự án xây dựng khu đô thị Rancho Belago ra đời với quy hoạch được quảng cáo là khá giống thành phố Beverly Hills - trung tâm điện ảnh và truyền hình của thế giới.
Bảng hiệu giới thiệu dự án Rancho Belago được dựng lên phía cực đông của Moreno Valley. Người ta quảng cáo rằng dự án tập hợp mọi vẻ đẹp của một làng La Mã thời Phục hưng. Nhưng dự án đã không bao giờ được thực hiện. Trong vòng 6 năm, Benzeevi đã biến Rancho Belago thành một tổ hợp nhà kho. Đây mới là ý định thực sự của ông ta, bởi lý do dễ hiểu: Nhà kho đẻ ra tiền, còn làng phong cách Ý thì không.
Moreno Valley nhìn từ trên cao
Ở một quốc gia được coi là quản lý chặt chẽ như Mỹ, đất đai vẫn là lĩnh vực xuất hiện tham nhũng. Còn tại nhiều nước khác, nhất là những nước đang phát triển, lĩnh vực có nhiều nguy cơ tham nhũng chính là đất đai.
Mua bán đất công - lĩnh vực béo bở
Theo Reuters, chính phủ Trung Quốc đang tiến hành một cuộc kiểm toán quy mô toàn quốc đối với các hoạt động mua bán đất công hoặc các dự án bất động sản. Văn phòng Kiểm toán quốc gia sẽ kiểm tra việc giao, thu hồi đất từ năm 2008 tới 2013.
Tại Trung Quốc, việc mua bán đất được nói là nguồn thu chính của chính quyền nhiều địa phương. Đất đai từ tay nông dân hoặc dân nghèo đô thị bị thu hồi với giá rẻ để sau đó rơi vào tay các nhà đầu tư bất động sản hoặc công nghiệp. Trong năm 2013, số thu từ tiền sử dụng đất tăng 45%, tới con số 4,1 ngàn tỷ nhân dân tệ (khoảng 660 tỷ USD), theo báo Người quan sát kinh doanh (Trung Quốc).
Theo kênh truyền hình Mỹ NTD chuyên thông tin về Trung Quốc, các quan chức thuộc Ủy ban Trung ương Giám sát kỷ luật của Đảng Cộng sản Trung Quốc nói 95% các tỉnh thành được kiểm toán có tham nhũng liên quan đến đất đai. Trong những chiến dịch chống tham nhũng gần đây, bất động sản là lĩnh vực có nhiều quan chức bị cáo buộc tham nhũng nhiều nhất.
Còn theo tờ The Nation (Thái Lan), tại Thái Lan, văn phòng nhà đất là cơ quan hành chính nhà nước tham nhũng nhiều nhất, cảnh sát xếp thứ hai. Cuộc điều tra do đại học Chulalongkorn thực hiện.
