"Dị nhân" trên đèo Mã Yên Sơn

Trên đỉnh đèo Mã Yên Sơn quanh năm mây vật gió vờn có một ông lão mù sống cô đơn một mình suốt ba mươi năm qua. Chứng kiến cuộc đời ông, ai cũng đinh ninh, ông người khổ nhất thế gian. Vậy mà khi trò chuyện với ông lão bất hạnh ấy, rất nhiều người sẽ thấy cuộc sống này tươi đẹp và đáng sống đến nhường nào.

Chiếc đài tậm tạch là bạn ngày đêm với ông trên đèo Mã Yên Sơn.

30 năm làm “chú ngựa” thồ hàng

Đèo Mã Yên Sơn thuộc địa phận xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Đi hết con đèo ngoằn ngèo hiểm trở đó là đến nhà ông Tuấn "mù". Gọi là nhà cho nó oách chứ thực chất túp lều đó trông chẳng khác gì cái chuồng nhốt dê. Vật dụng đáng giá nhất trong căn nhà của ông Tuấn có lẽ là bốn cái cột và vài tấm ngói phờ - lô. Còn lại hầu hết là phên nứa cũ nát cùng mớ chăn chiếu lùng nhùng.

Ông Tuấn mù trước căn nhà ''chuồng dê'' của mình.

Ông Ngô Văn Tuấn là người dân tộc Dao sinh năm 1952 tại Cam Đường, Lào Cai. Lên bốn tuổi đôi mắt ông bị mù sau biến chứng của một trận lên sởi, nhà nghèo không có tiền để chạy chữa nên gia đình Tuấn đành bất lực nhìn đôi mắt của cậu dần chìm vào bóng tối. Cuộc binh biến năm 1979 nổ ra, Tuấn cùng dân làng chạy giặc đến xã Bảo Hà lánh nạn rồi định cư lại luôn.

Phiêu bạt về mảnh đất heo hút nhưng không có lấy một người thân thích đi theo, không một xu dính túi, cũng chẳng có nghề nghiệp gì giắt lưng. Với hoàn cảnh éo le như vậy đến người lành lặn ngày kiếm hai bữa cháo còn chật vật huống chi là người mù như ông Tuấn. Đêm đêm nằm trong căn chòi bằng lá dựng tạm trên đỉnh núi, ông Tuấn cứ trằn trọc mãi không biết làm gì để kiếm kế sinh nhai. Chẳng nhẽ lại đi ăn xin? Không! Thanh niên sức dài vai rộng không thể đi ăn xin được. Tuấn tự nhủ như vậy.

Hôm sau, Tuấn đến gõ cửa từng nhà bà con trong bản để xin làm thuê. Lúc thì nhổ sắn, khi thì bẻ ngô, có lúc lại giã gạo giúp dân làng. Một thời gian sau, khi chiếc máy xát gạo đầu tiên được đưa về trung tâm xã, ông Tuấn được bà con trong bản tạo điều kiện cho làm công việc gùi thóc, ngô xuống cầu Lúc, cách bản hơn 2km để xát gạo, xát ngô đem về. Mỗi lần gùi 30kg thóc, ngô đi xát, ông Tuấn được trả hai bát gạo. Chính nhờ công việc lạ đời có một không hai đó đã giúp ông Tuấn duy trì cuộc sống mấy chục năm qua. Ông Tuấn không chỉ đảm nhiệm công việc chuyển thóc thành gạo mà còn được dân bản giao trọng trách đi mua các nhu yếu phẩm hàng ngày như muối, nước mắm, dầu hoả... Những lần như vậy ông Tuấn được trả công bằng một bữa cơm trắng no nê.

Cô Hoàng Thị Thuận - Y tá thôn Bản Lúc - người thường xuyên mang tiền trợ cấp lên giúp ông Tuấn bộc bạch: “Cho đến tận bây giờ, người dân bản Lúc vẫn không thể nào lý giải được, con đường đi từ bản đến trung tâm xã toàn dốc núi hiểm trở, người lành đi còn bị ngã liên tục vậy mà hơn 30 năm qua, ông Tuấn chưa bao giờ làm rơi vãi của người dân dù chỉ là một hạt gạo”. Nhờ dân làng đùm bọc mà ông Tuấn có cơm ăn, áo mặc. Song, cũng chính nhờ ông Tuấn mà bà con nơi đây bớt được một lao động phải thường xuyên nghỉ làm nương để đi lo những công việc mà ông Tuấn "mù” vẫn âm thầm như chú ngựa thồ, chuyên chở suốt 30 năm qua.

Ăn cơm với ớt

Nhóm lửa nấu cơm trưa.

Thấy tôi tỏ vẻ ngạc nhiên như vậy, ông Tuấn cười khì khì thật thà tâm sự rằng: Với ông ngày được hai lưng cơm nát là đã cảm thấy hạnh phúc lắm rồi. Ông khoe căn nhà ông đang ở được Nhà nước làm cho mấy năm trước và hiện mỗi tháng ông nhận trợ cấp 120.000 đồng. Số tiền đó ông để dành mua các nhu yếu phẩm như gạo, muối, nước mắm, bột giặt và pin nghe đài là vừa đủ. Tôi hỏi ông có hay mua thịt về ăn không? Sau một hồi suy nghĩ, ông trả lời một cách vô tư: “Có lẽ phải đến nửa năm nay tôi chưa được nếm mùi vị của thịt. Ngay cả rau xanh thi thoảng đi xin hay người ta đem cho mới được cải thiện một bữa. Thèm rau lắm nhưng mà không trồng được nên đành phải ăn cơm với ớt dằm muối trắng thôi”.

Cô Thuận cho biết thêm, do không nhìn thấy gì nên ông Tuấn không tự trồng rau nên thỉnh thoảng bà con mỗi người lại cho ông mớ rau để ông đỡ bị xót ruột và táo bón. Cứ lâu lâu ông Tuấn lại nhờ lũ trẻ trâu đi hái hộ ớt răm mọc ở quanh làng về ngâm muối ăn dần. “Ớt nhiều khi ông Tuấn còn phải ăn dè ấy chứ! Mỗi bữa chỉ được ăn vài quả thôi! Ăn nhiều nhỡ hết cây nó không ra kịp thì biết lấy gì mà ăn”, cô Thuận ngậm ngùi chia sẻ.

Ông Tuấn trên đường đi gùi gạo về bản.

Giữa trưa, ánh nắng ngoài trời như muốn thiêu đốt căn nhà chật chội hôi hám của ông Tuấn. Lo sợ nắng nóng làm “người bạn” duy nhất của mình bị hỏng ông Tuấn đem đài ra treo lên cây mơ ở trước nhà cho mát. Và thế là ông cứ ngồi đó say sưa thưởng thức những bài hát vang lên từ cái đài tậm tịt. Chứng kiến hình ảnh đó, chúng tôi có cảm tưởng như chưa bao giờ ông Tuấn "mù" thấy cuộc đời mình ở tận cùng của sự tối tăm.