Nước độc chảy vào sông Bắc Hưng Hải từ đâu?
Theo thống kê của Cục Thủy lợi, năm 2023 tổng lượng nước thải từ các tỉnh, thành phố xả vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải khoảng gần 440 nghìn m3/ngày đêm. Chỉ riêng tại tỉnh Hưng Yên có đến 605 điểm xả thải trực tiếp vào hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải chưa qua xử lý với tổng lưu lượng ước khoảng 170.598m3/ngày đêm. Trong đó, nước thải công nghiệp gần 66.000m3, còn lại là nước thải từ các khu dân cư và các hoạt động khác.
![Tìm nước sạch cho dòng sông ô nhiễm: [Bài 1] Lúa 'ngậm' nước bẩn sông Bắc Hưng Hải](https://t.ex-cdn.com/nongnghiep.vn/resize/174x104/files/content/2024/03/31/lua-xuan-ngam-nuoc-ban-song-bac-hung-hai-072357_690-085149.jpg)
Ông Lê Đức Lành, Trưởng phòng Quản lý Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên cho biết, đây là nguyên nhân chính khiến hệ thống Bắc Hưng Hải ô nhiễm.
“Trong những năm gần đây hệ thống Bắc Hưng Hải đang phải tiếp nhận một lượng lớn nước thải công nghiệp, làng nghề, chăn nuôi và nước thải sinh hoạt từ khu dân cư. Qua kết quả kiểm tra, trên 80% các mẫu nước đều có thông số môi trường vượt quy chuẩn hàng chục lần, nhất là vào dịp mùa khô, từ tháng 1 đến tháng 3”, ông Lành chia sẻ.
Sau nhiều ngày theo dõi tại khu vực hạ lưu sông Cầu Bây, phóng viên đã chứng kiến hàng trăm nghìn mét khối nước thải đi qua cống Xuân Thụy (Gia Lâm, Hà Nội) đổ thẳng vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Dòng nước có màu đen kịt, bốc mùi hôi thối khi đổ vào đã nhuộm màu cho biểu tượng thủy nông lớn nhất miền Bắc.
Hình ảnh nước thải bị tràn từ Khu công nghiệp Dệt may Phố Nối đổ ra kênh T36 ngày hôm 29/3. Ảnh: Hùng Khang.
Không quá bất ngờ khi nước trên hệ thống kênh Trần Thành Ngọ gần Khu công nghiệp Dệt may Phố Nối B (nằm trên địa bàn huyện Yên Mỹ và thị xã Mỹ Hào) có dấu hiệu ô nhiễm khi bốc mùi hóa chất nồng nặc và có màu đen kịt. Dòng nước này đổ vào hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải. Trên các diễn đàn mạng xã hội, người dân địa phương liên tục đăng tải video clip cũng như hình ảnh để cầu cứu cơ quan chức năng có giải pháp khắc phục.
Theo tìm hiểu của Báo Nông nghiệp Việt Nam, đây là khu công nghiệp chuyên sản xuất sản phẩm dệt may, cơ khí, điện tử, hóa chất, dược phẩm, hàng tiêu dùng… vốn phát sinh lượng lớn nước thải trong quá trình sản xuất.
Khi chúng tôi cho ông Lê Đức Lành xem hình ảnh nguồn nước có dấu hiệu chưa qua xử lý theo hệ thống thoát nước mưa (không phải hệ thống xử lý nước thải tập trung của khu công nghiệp) đổ ra kênh Trần Thành Ngọ, thì đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường lại cho biết: "Đấy chỉ là sự cố và chúng tôi đã khắc phục".
“Sau khi nắm được thông tin về các doanh nghiệp xảy ra sự cố tràn nước thải trong khu công nghiệp dệt may, Sở Tài nguyên và Môi trường đã cho cán bộ lên phối hợp với Ban Quản lý hạ tầng và công ty (Công Ty TNHH Dệt Nhuộm Jasan Việt Nam - PV) để lấy mẫu và yêu cầu công ty khắc phục sự cố. Còn đối với sai phạm của các công ty này như thế nào thì chúng tôi sẽ thành lập đoàn thanh tra kiểm tra liên ngành và báo cáo kết quả xét nghiệm mẫu sau”, ông Lành cho biết.
Khu công nghiệp dệt may Phố Nối B có diện tích lên đến 122ha và hàng trăm doanh nghiệp, nếu các công ty ở đây đều xảy ra sự cố như trên thì đồng ruộng của người dân sẽ phải tưới bằng thứ nước gì?
Tại tỉnh Hưng Yên có đến 605 điểm xả thải trực tiếp vào hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải chưa qua xử lý. Ảnh: Huy Bình.
Đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hưng Yên còn khẳng định đã nhiều lần tham mưu cho UBND tỉnh tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát những khu công nghiệp, khu chế xuất có biểu hiện xả thải gây ô nhiễm môi trường.
Đồng thời Sở cũng kiên quyết xử lý những tổ chức, cá nhân có hành vi xả chất thải chưa qua xử lý ra môi trường. Thế nhưng, điều mà người dân băn khoăn là việc thanh tra, kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trưởng tỉnh Hưng Yên đã thực sự hiệu quả hay chưa?
Trong khi đó, hàng ngày nguồn nước ô nhiễm vẫn đang chảy vào đồng ruộng của người dân, khiến hoa màu có nguy cơ chết đứng vì phải tưới nước bẩn. Vậy đâu là giải pháp để cứu lấy hệ thống Bắc Hưng Hải?
Từ chối tiếp nhận dự án có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường
Tại Hội nghị về xử lý ô nhiễm môi trường hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã đưa ra kết luận và xác định các nhóm giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung thực hiện gồm: Quy hoạch cơ sở hạ tầng; hoàn thiện cơ chế, chính sách; đầu tư, xây dựng hạ tầng kỹ thuật về bảo vệ môi trường; quản lý, kiểm soát, giám sát nguồn thải; thanh, kiểm tra và xử lý vi phạm về môi trường; tuyên truyền, truyền thông nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường.
Phó Thủ tướng Chính phủ cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ, ngành và địa phương. Trong đó tỉnh Hưng Yên trước mắt ưu tiên dự án đầu tư xây dựng khu xử lý nước thải cho các khu đô thị, khu dân cư tập trung có hoạt động xả thải trực tiếp ra hệ thống Bắc Hưng Hải. Lập kế hoạch, xây dựng lộ trình đầu tư, triển khai các dự án cải tạo, phục hồi môi trường đối với các đoạn sông bị ô nhiễm trên địa bàn.
Nguồn nước tưới cho người dân được lấy trực tiếp từ hệ thống Bắc Hưng Hải. Ảnh: Hùng Khang.
Thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Hưng Yên ban hành Quy chuẩn kỹ thuật địa phương về nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp; quy định các doanh nghiệp xả nước thải có lưu lượng trên 100m3/ngày đêm phải lắp đặt hệ thống quan trắc tự động. Đến nay, đã có 20 cơ sở trong tỉnh lắp đặt vận hành hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục.
Về vấn đề xử lý nước thải sinh hoạt nông thôn, ông Nguyễn Văn Kình - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hưng Yên cho biết, Tỉnh đã phê duyệt Đề án thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt khu dân cư trên địa bàn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Từ chối tiếp nhận dự án có nguy cơ cao gây ô nhiễm môi trường, công nghệ lạc hậu, phát sinh nhiều chất thải.
“Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã phê duyệt và chỉ đạo thực hiện triển khai hệ thống thu gom xử lý chất thải trên địa bàn tỉnh. Hiện nay đã triển khai được ở một số địa phương như Kim Động, Tiên Lữ, Phù Cừ và đạt hiệu quả tốt. Tới đây tỉnh đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các địa phương tiếp tục triển khai đề án trên địa bàn toàn tỉnh”.
Nông dân ngóng chờ dòng nước trong xanh trở lại đồng ruộng. Ảnh: Huy Bình.
Trước đó, ngày 19/8/2022 Ban thường vụ Tỉnh ủy đã ra Thông báo kết luận số 672-TB/TU về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, nâng cao hiệu quả xử lý triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường sông Bắc Hưng Hải đoạn qua địa bàn tỉnh.
Từ năm 2022 đến nay, các cơ quan chức năng của tỉnh đã thanh tra, kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính về bảo vệ môi trường đối với 321 tổ chức, cá nhân với tổng số tiền hơn 17 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, tỉnh cũng giao Sở Tài nguyên và Môi trường xây dựng Đề cương dự toán, xây dựng Kế hoạch quản lý chất lượng môi trường nước mặt trên các kênh thuộc hệ thống Bắc Hưng Hải theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Xây dựng kế hoạch, lộ trình đầu tư, triển khai các dự án đầu tư cho việc cải tạo, phục hồi môi trường đối với các đoạn sông bị ô nhiễm.
Việc bảo vệ môi trường hệ thống thuỷ lợi Bắc Hưng Hải là yêu cầu bức thiết, đòi hỏi sự quan tâm, vào cuộc của cả hệ thống chính trị, chính quyền các địa phương và ý thức của người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa các tỉnh, thành phố có hệ thống chảy qua.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cũng đã hoàn tất việc xây dựng và đưa vào vận hành trạm bơm dã chiến Xuân Quan với công xuất 16m3/s. Hy vọng với những giải pháp trên không lâu nữa, dòng nước trong xanh sẽ trở lại hệ thống Bắc Hưng Hải.
