Ly kỳ chuyện ma gà: Một thời mông muội

Bên cạnh những nét văn hóa truyền thống lâu đời, rất riêng, rất đặc sắc, được cả thế giới vinh danh, ngưỡng mộ, các tộc người thiểu số ở Tây Nguyên còn có những hủ tục, niềm tin vào thế giới tâm linh huyền bí khiến chính họ phải khiếp sợ. Những câu chuyện về con ma gà của tộc người Tày dưới đây là một ví dụ.

Đến nay, con ma gà đã cướp đi sinh mạng của nhiều thiếu người, đặc biệt là thiếu nữ đẹp.

Giai thoại rùng rợn

Chuyến công tác ở Tây Nguyên vừa qua của chúng tôi thêm phần hồi hộp khi trên đường vào buôn làng người Tày ở xã Ea Tam, huyện K’rông Năng, tỉnh Đăk Lắc, ông Nguyễn Đại Hà, 50 tuổi, nguyên Chủ tịch xã Ea Tam, dọa: “Vào thôn gặp con gái Tày chớ có chọc ghẹo, nếu người con gái đó khen ai đẹp trai thì coi chừng người đó… không có đường về”.

Nghe vậy, anh bạn tôi cười: “Nếu có cô gái đẹp giữ mình lại luôn thì càng tốt chứ có làm sao đâu”. Ông Hà nghiêm giọng: “Bình thường thì tốt. Nhưng ở đây người ta lại rất sợ khi “bị” cô thiếu nữ đẹp khen mình. Đó là một trong những hủ tục gây hậu quả nặng nề nhất đối với tộc Tày. Nhiều chuyện đau lòng lắm”.

Trung tâm xã Ea Tam nhìn từ trên đỉnh dốc H’phăm, nơi có nhiều giai thoại về ma gà khiến người nghe nổi da gà

Thế rồi, suốt hành trình, ông Hà kể những câu chuyện về ma gà khiến người nghe… nổi da gà: Không biết bắt nguồn từ đâu, thời gian nào, nhưng con ma gà nó đã vận vào người đồng bào vùng cao phía Bắc như: Tày, Nùng, Sán Dìu, Cao Lan… Khi họ di cư đến một số tỉnh ở Tây Nguyên thì con ma gà cũng đi theo, nó đã nhập vào cơ thể và tước đi sinh mạng của nhiều cô gái đẹp người Tày. Nếu nhà ai có hai đến ba cô con gái, thì chắc như đinh đóng cột rằng, con ma gà chỉ ám vào cô gái đẹp nhất nhà.

Một góc buôn người Tày ơ Ea Tam

Theo mô tả của người Tày, ma gà là một cô gái nết na, thùy mị, xinh đẹp học giỏi, quán xuyến mọi việc trong gia đình. Cô gái bắt đầu có những biểu hiện bị ma gà nhập khi bước vào tuổi trăng tròn, cũng có khi chỉ mới 9-10 tuổi bằng những dấu hiệu của người… cõi trên: Tiếng nói lạ, ánh mắt lộ nét hoang dại, cảm giác như đang có những tia quang điện loe lóe xanh trong đồng tử, nhìn cứ như thấu vào tim óc người đối diện.

Qua những dấu hiệu này, người trong làng, trong bản bắt đầu lảng tránh cô gái ấy. Họ tránh không để cô gái ấy nhìn vào con gái, đàn gà, con heo... nhà họ. Nếu cô gái ấy mà nhìn vào rồi buột miệng khen một câu đại loại như: “Đàn gà này xinh quá hoặc con lợn này béo”, thì mọi người cứ yên chí mà rằng, chỉ độ vài ngày sau, đàn gà bỗng lăn quay ra chết cứ như bị cúm H5N1. Còn con heo đang ăn đang lớn bỗng dưng bỏ ăn, gầy yếu dần, nằm một chỗ thở không nổi và vài ba ngày sau lăn quay ra chết cấp kỳ mà chẳng có biết nguyên do gì.

Bên trong cảnh bình yên này luôn tiềm ẩn nỗi sợ thế lực vô hình của thần linh, như ma gà

Người ta bảo, cô gái bị ma gà nhập vào chỉ cần nhìn đến luống rau, các cây ăn quả trong vườn nhà mình và buột miệng khen thì y như rằng, luống rau, vườn hoa, cây ổi, cây xoài, cây mận đó sẽ quặt quẹo, héo úa dần rồi chết. Con ma gà đó mà bồng bế đứa trẻ nào rồi xoa đầu, khen ngoan, khen xinh, bụ bẫm, dễ thương… thì đứa bé ấy sẽ dần bủng beo, người cứ lả đi, thiếm thiếp, không ăn, không ngủ. Nếu không sớm mời thầy mo cao tay ấn về trục con ma gà ấy ra sớm muộn đứa trẻ cũng lìa đời.

Nhân chứng sống

Đến giờ, người dân xã Ea Tam vẫn còn bàn tán về chuyện con ma gà hoành hành mấy năm trước, khiến một cô gái xinh đẹp suýt mất mạng.

Anh Nông Siêu, 43 tuổi, nhớ lại, hồi đó có một nữ cán bộ tên là Phương người miền xuôi được điều lên đây công tác. Nghe nói cô mới tốt nghiệp đại học chưa lâu, nên chắc chỉ ngoài 20 tuổi chút thôi. Cô cán bộ không chỉ hiền dịu mà còn có khuôn mặt trái xoan, đẹp như một bông hoa rừng. Một lần, có cô gái trong bản đến chơi, thấy con chó con trong nhà, cô khen bâng quơ: “Con chó này có quý tướng và rất thông minh, sau này lớn lên giữ nhà giỏi lắm”. Nửa tháng sau, con chó đang khỏe mạnh tự nhiên lăn ra chết, chủ nhân của nó bỗng dưng cũng bị bệnh lạ, giọng cứ khàn khàn và luôn miệng nói lảm nhảm…

Mỗi khi nhắc tới ma gà, những người phụ nữ Tày lại rùng mình, sợ hãi che mặt

Hay tin con gái ốm, người mẹ ở miền xuôi tức tốc lên chăm con gái, nghe người trong bản rỉ tai rằng con gái bà bị ma gà ám rồi, phải mời thầy mo đến cúng thôi. Bà liền làm theo.

Một đêm nọ, khi cô gái còn đang mê man vì ốm thì thầy mo cùng mấy người hùng hổ bước, trên tay mỗi người lăm lăm cây roi mây. Họ xông vào phòng vẽ bùa, phun rượu, gõ thanh la, rung lục lạc… và nhằm vào người cô quất túi bụi.

Quá bất ngờ, quá đau và sợ hãi, Phương gượng dậy vùng chạy ra khỏi nhà và gào thét như điên dại. Còn đám người phía sau, ai nấy như lên đồng, đằng đằng sát khí đuổi đánh cho bằng được con ma gà.

Ma gà trục ra đâu chưa thấy, chỉ thấy Phương té ngã bất tỉnh. Sự việc này làm náo động cả bản, đến khi cán bộ xã, hội phụ nữ chạy đến ngăn mới tách nhóm người ra được để đưa Phương đến bệnh viện cấp cứu. Sau khi khám, bác sĩ kết luận cô bị đa chấn thương. Sau khi xuất viện, Phương được gia đình đưa về quê điều trị, làm ăn sinh sống.

Một nhân chứng sống của hủ tục ma gà mà chúng tôi gặp là chị Nông Thị Liêm, 31 tuổi. Theo lời chị và những người cùng thời thì hồi trẻ, chị đẹp nhất nhì vùng này. Năm vừa tuổi trăng tròn, trong một đêm ngủ dậy, người nhà bỗng thấy cô có những biểu hiện khác thường. Người ta bảo đôi mắt cô sáng lạ lắm.

Sau đó, tin đồn cô bị ma gà ám nhanh chóng lan ra. Nhiều người trong buôn khuyên gia đình gọi thầy mo về cúng. Ông thầy mo nhanh chóng có mặt, trước bàn lễ nghi ngút khói hương, thầy mo vừa vung bó hương đang cháy đỏ, thổi phù phù cho lửa tạt vào mặt cô, vừa dùng roi mây quất túi bụi khắp người. Rồi lấy tàn hương, hòa vào nước lã bắt cô uống. Chỉ sau nửa ngày, cô gái trẻ đã ngất xỉu, nằm liệt, thoi thóp thở. Nửa đêm hôm ấy, cô tỉnh giấc, lén bỏ đi, nhưng vì súc quá yếu nên đi được vài trăm mét lại ngất xỉu và bị đưa về hành hạ tiếp.

“Vợ tôi may mắn thoát chết cũng nhờ anh Hà phát hiện, ngăn cản, đưa đi trạm xá cấp cứu”, anh Hứa Văn Mão, chồng chị Liêm, kể.

Hiện nay, vợ chồng anh chị có 2 đứa con khôi ngô và mưu sinh bằng một quán cà phê nhỏ ngay sát trụ sở ủy ban xã Ea Tam.