Băng đảng Mexico “trả lương” cho cảnh sát
Chỉ trong gần 4 năm, một băng đảng rất ít tên tuổi ở Mexico đã vươn lên nhanh chóng để cuối cùng thách thức cả trùm ma túy khét tiếng Joaquin “El Chapo” Guzman, chiếm lĩnh thế giới ngầm, khơi dậy những làn sóng bạo lực khủng khiếp.
Nhiều thành viên cấp cao thuộc băng đảng Jalisco Thế hệ Mới (CJNG) từng là các tay sai tin cậy trong băng đảng Sinaloa của ông trùm ma túy Joaquin “El Chapo” Guzman, kẻ từng gây tiếng vang trên khắp thế giới khi hai lần vượt ngục thành công, trốn thoát khỏi nhà tù Mỹ.
Tuy nhiên, vì tiền tài và quyền lực trong thế giới ngầm, những tay sai nhất mực trung thành ở Sinaloa ngày nào đã phản bội lại ông chủ cũ, tự xây dựng cho mình một đế chế ma túy riêng, thu phục về tay hàng nghìn cảnh sát biến chất. CJNG được Nemesio Oseguera, biệt danh “El Mencho”, một cựu cảnh sát, dẫn dắt. Tốc độ vươn lên chóng mặt của băng nhóm này cho thấy cách mà quyền lực được luân chuyển trong thế giới ngầm những băng đảng ma túy ở Mexico, theo Reuters.
Vươn chân rết từ Trung Quốc tới Bắc Phi và Đông Âu, quá trình mở rộng “đẫm máu” của CJNG đã đẩy tỷ lệ tội phạm ở Mexico dưới thời Tổng thống Enrique Pena Nieto lên mức cao nhất trong lịch sử. Đe dọa, mua chuộc hay thậm chí thủ tiêu cả cảnh sát, các thủ lĩnh CJNG đã vận dụng một cách tàn bạo những bài học từ thời còn là tay chân dưới trướng ông trùm Guzman. Chúng đàn áp thẳng tay đối thủ và chiếm lĩnh những tuyến đường buôn lậu ma túy “béo bở” nhất, giới chuyên gia an ninh nhận định.
Quá hàng chục cuộc phỏng vấn với các quan chức Mexico đã về hưu và đang tại vị, Reuters đã vẽ lên bức tranh tương đối đầy đủ về mối liên kết giữa các thành viên băng đảng và cơ quan thực thi pháp luật tại bang Jalisco, tây Mexico, thành trì của CJNG. Đây cũng được cho là nền tảng giúp CJNG mở rộng địa bàn và gia tăng quyền lực nhanh chóng. “Người dân không còn tin tưởng vào cảnh sát. Ai cũng cho rằng cảnh sát đang móc nối với băng đảng tội phạm”, tổng chưởng lý Jalisco Eduardo Almaguer cho biết.
Theo các nguồn tin am hiểu vấn đề, nguồn thu nhập chính của CJNG đến từ việc buôn lậu ma túy qua lại giữa Mexico và Mỹ, trị giá hàng tỷ USD.
Bên cạnh đó, CJNG còn thể hiện sự khôn ngoan khi núp mình dưới danh nghĩa các nhà đầu tư khởi nghiệp nhằm hợp thức hóa nguồn tiền phi pháp cũng như tìm kiếm cơ hội tiếp cận các quan chức thực thi pháp luật. “Chúng mang vỏ bọc doanh nhân. Chúng dốc tiền đầu tư lớn vào các dự án bất động sản, nhà hàng, cho thuê xe”, ông Almaguer cho hay. “Chúng là những kẻ sành sỏi, biết cách làm ăn và làm tha hóa chính quyền”.
Almaguer đã sa thải hàng chục quan chức bang bị tình nghi tham nhũng kể từ khi nhậm chức hồi tháng 7/2015. Tuy nhiên, theo ông, những cảnh sát tha hóa bắt tay với các băng đảng mới là nguồn cơn gây hỗn loạn lớn nhất ở Jalisco. Ông cho biết khoảng 1/5 cảnh sát Jalisto chủ động hợp tác với các băng đảng và khoảng 70% “không hành động” để chống lại chúng.
Cảnh sát trong lòng bàn tay băng đảng
Một thành viên CJNG bị bắt giữ khẳng định băng đảng này “trả lương” cho hơn một nửa cảnh sát Jalisco. Phụ thuộc vào vai trò của từng người, cảnh sát sẽ được trả từ 1.000 peso (hơn 50 USD) tới 50.000 peso (gần 3.000 USD) mỗi tháng, thậm chí còn nhiều hơn, một quan chức thực thi pháp luật giấu tên từng thẩm vấn thành viên CJNG, cho hay. Ông yêu cầu giấu tên vì lo sợ sẽ bị CJNG thủ tiêu.
Cảnh sát Mexico ở nhiều khu vực chỉ nhận được tiền lương khoảng 500 USD mỗi tháng, vì thế số tiền mà những kẻ buôn ma túy hứa hẹn thực sự là một khoản hấp dẫn đối với họ. Hồi năm 2015, CJNG nghi ngờ cảnh sát địa phương chịu sức ép từ băng Sinaloa nên phản bội họ. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến nhóm này mở chiến dịch “thanh tẩy” cảnh sát thời điểm đó, theo lời 4 quan chức Jalisco. Trong vòng 6 tuần, CJNG đã giết hại hơn 20 cảnh sát với đỉnh điểm là vụ bắn hạ máy bay quân sự ngày 1/5/2015.
Từ tháng 10/2015, khi phe cánh tả đối lập nắm quyền điều hành thành phố Guadalajara, thủ phủ bang Jalisco, khoảng 10% trong số 2.600 cảnh sát đã bị sa thải, theo cảnh sát trưởng Salvador Caro. Hầu hết đều bị tình nghi liên quan tới tội phạm có tổ chức, trong đó, CJNG đứng đầu danh sách. Song CJNG không phải băng đảng duy nhất có hành vi câu kết, mua chuộc cảnh sát.
Các tài liệu cho thấy băng đảng Knights Templar, từng là đối thủ của CJNG, nắm trong tay hàng trăm bản photo thông tin về những đối tượng tình nghi là thành viên CJNG, bao gồm cả cảnh sát. Bản photo kể trên chứa địa chỉ, chi tiết giấy phép, thông tin thuế và an sinh xã hội cùng số điện thoại. Những thông tin này chỉ có thể được tuồn ra từ các quan chức thực thi pháp luật, một quan chức an ninh liên bang Mexico cho hay.
“Chúng tôi đã có những phán quyết rõ ràng đối với các thành viên xấu xa trong hệ thống tư pháp muốn cố gắng bảo vệ các thành viên băng đảng”, Tổng chưởng lý Almaguer nhấn mạnh.
