Lại bức xúc với việc xả thải của Cty TNHH khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo, những ngày cuối tháng 8, đầu tháng 9/2015, một số hộ dân của xã Hà Thượng và thị trấn Hùng Sơn (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) đã tập hợp phản đối hoạt động sản xuất tại đây.
Ô nhiễm môi trường?
Sự việc bắt đầu từ ngày 30/8 khi nhà máy của Cty Núi Pháo tiến hành xả thải. Với lý do chất thải độc hại, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, các hộ dân tập hợp, lập lán trại, căng khẩu hiệu và kéo nhau ra ngăn chặn không cho công nhân của Núi Pháo vào nhà máy làm việc.
Đơn đề nghị ngày 31/8/2015 của các hộ dân nêu rõ: Thực hiện chủ trương của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc chấp thuận cho Cty TNHH Khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo triển khai dự án, các hộ dân đều nhất trí ủng hộ.
Tuy nhiên, sau khi đầu tư xây dựng và đi vào khai thác đến nay các hộ dân vẫn chưa nhận được đầy đủ các khoản tiền đền bù cũng như đất để tái định cư, ổn định cuộc sống.
Trong khi đó, do nhà máy sản xuất nằm liền kề với nhà ở nên bụi, không khí, nước bị ô nhiễm nặng nề khiến người dân phải gánh chịu hằng ngày, kéo dài nhiều năm qua. Một số hộ có người già, con trẻ thuộc xóm 3 và 4 xã Hà Thượng đã phải di chuyển nhà ở đi chỗ khác… nhưng phần đông vẫn phải bám trụ vì không biết đi đâu.
Ông Ngô Văn Duyên (xóm 4, xã Hà Thượng) bật khóc cho biết, mùi nước thải, mùi không khí của nhà máy khiến cho người dân không thở được, các cháu của ông đau tức ngực mà không biết phải làm gì.
Bà Tạ Thị Mai (xóm 3, xã Hà Thượng) cho biết, mùi hóa chất của công ty làm cho người nôn nao, khó chịu.
Ý kiến của các hộ dân khác tập trung vào nội dung, khí thải, nước thải của Núi Pháo gây đau đầu, mệt mỏi. Nguồn nước thải trên khi tràn ra môi trường tự nhiên cũng bị dân tố là nguyên nhân ảnh hưởng đến năng suất hoa màu, làm thiệt hại chăn nuôi.
Ngay trong buổi chiều ngày 30/8, cán bộ của Chi cục bảo vệ môi trường tỉnh đã có mặt tại hiện trường nhưng không thể thực hiện việc lấy mẫu với lý do hiện trạng đã thay đổi.
Ngày 1/9, lãnh đạo Cty TNHH khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo, Sở TN-MT tỉnh Thái Nguyên, chính quyền huyện, xã tổ chức đối thoại với nhân dân.
Với những thống nhất và cam kết tại đối thoại, người dân đã giải tỏa, tạo điều kiện để Cty Núi Pháo tiếp tục hoạt động sản xuất.
Phía sau ô nhiễm?
Trên thực tế, việc các hộ dân phản ứng về tình trạng ô nhiễm môi trường tại Dự án Núi Pháo đã diễn ra từ năm 2013. Theo kết quả kiểm tra của cơ quan chức năng - Sở TN-MT Thái Nguyên ngày 17/3/2014 thì mẫu nước thải tại đã vượt so với QCVN 40:2011/BTNMT.
Lán trại của người dân bao vây nhà máy
Đã có rất nhiều đoàn thanh kiểm tra, lấy mẫu, kết luận. Phía doanh nghiệp khẳng định những nỗ lực thực hiện cam kết giảm thiểu ô nhiễm. Đồng thời khẳng định, các chỉ số ảnh hưởng và gây tác động môi trường hiện nay đã cơ bản nằm trong giới hạn cho phép.
Như vậy, để xác định cho rõ mức độ ô nhiễm đến đâu, ảnh hưởng đến đời sống người dân ra sao thì lại cần phải có một cơ quan đủ năng lực để phán quyết.
Tuy nhiên, vấn đề ô nhiễm môi trường ở Dự án Núi Pháo dường như là phần nổi của một hệ lụy khác. Liên quan đến việc di dời, BT - GPMB tại các khu vực liền kề nhà máy, có một thực tế khiến nhiều người quan ngại. Đó là tình trạng xây dựng, cơi nới nhà cửa đón bồi thường.
Thời gian trước, khi Núi Pháo đưa ra phương án di dời thì lập tức toàn bộ khu vực dân cư sinh sống liên quan đến phương án trên đã biến thành một đại công trường xây dựng. Hiện tại, hàng trăm hộ dân đang phải sống trong những lô cốt dựng vội vã bằng tôn. Trong khi đó, hầu hết các hộ dân phản đối hoạt động sản xuất tại nhà máy của Núi Pháo đều đi đến mục tiêu cuối cùng là đề nghị phía doanh nghiệp di dời nhân dân.
Trả lời PV NNVN, ông Vũ Hồng (Phó tổng giám đốc Cty TNHH khai thác và chế biến khoáng sản Núi Pháo) cho biết, công ty đang hoàn thiện hệ thống xả thải. Trong khi đó, đến cuối tháng 9/2015 thì hệ thống giảm âm cũng được lắp đặt.
Trước mắt, phía công ty sẽ tiếp tục thực hiện chi trả tạm cư cho nhân dân đến hết quý 3/2015. Mặt khác, nếu kiểm soát được vấn đề ô nhiễm do mình gây ra thì công ty sẽ đề nghị UBND tỉnh Thái Nguyên không thực hiện việc di dời toàn bộ nhân dân vì sẽ gây xáo trộn đời sống xã hội. Đối với các hộ dân liền kề, nằm trong phạm vi 1A, 1B đã được xác định thì tiếp tục thực hiện phương án di dời.
