Trở lại Cà Xen

Cuối tuần, chúng tôi vượt rừng đến với bản Cà Xen (xã Thanh Hoá, huyện Tuyên Hoá, Quảng Bình). Trưởng bản Cà Xen Cao Chí Hùng vui mừng nói: “Bây chừ thay đổi nhiều lắm, cứ đi với miềng một vòng quanh bản thì biết".

Máy móc thay sức người

Hồ Xuân và Hồ Đàn mấy hôm nay tất bật giúp bà con trong bản điều khiển chiếc máy cày, phăm lại đất trên những thửa ruộng lúa đã chết để bà con tiếp tục gieo cấy lại. Hồ Xuân, người được bà con dân bản tin cậy bầu cho cái chức vụ Phó bản, mới được kết nạp Đảng, hồ hởi khoe với chúng tôi: “Miềng với Hồ Đàn vừa được cán bộ dạy cho cách lái chiếc máy cày này đây. Cán bộ còn tập cho miềng cách sửa chữa máy mỗi lúc bị hư hỏng nữa. Miềng là đảng viên, phải gương mẫu làm trước để bà con còn học tập”.

Trưởng bản Cao Chí Hùng phấn khởi tiếp lời: “Trước đây, muốn trồng được cây lúa, cây sắn, cây ngô hay cây lạc... bà con miềng đều phải dùng đến sức người là chính. Trâu, bò của bản ít quá nên không đủ sức kéo. Bây giờ bản có được chiếc máy cày như ri thì mừng lắm! Mấy vụ sản xuất trước, bà con bản miềng chủ yếu thuê người ta về cày nhưng tiền công thuê đắt quá, không đủ chi phí. Năm ngoái, hai đợt bão, lũ đã tàn phá gần như toàn bộ vụ hè thu của bản. Đợt rét kéo dài từ cuối năm ngoái đến đầu năm nay lại làm mất trắng hơn 2/3 diện tích lúa. Năm nay, nhờ có chiếc máy cày này, bà con đã khai hoang thêm hơn chục sào ruộng để sản xuất”.

Cũng theo trưởng bản Hùng thì sau đợt rét đậm rét hại năm ngoái, bản Cà Xen có trên 2,5 ha lúa mất trắng, các loại cây màu khác hầu như không phát triển được, trâu bò vốn đã ít lại bị ốm yếu nên gặp nhiều khó khăn về sức kéo. Với sự hỗ trợ của huyện Tuyên Hoá, bản Cà Xen được giúp 3,5 tạ lúa giống để đưa vào gieo lại trên những diện tích bị hư hại. Chính quyền địa phương đã cắt cử cán bộ có chuyên môn vào tận bản, trực tiếp hướng dẫn, chỉ đạo bà con sản xuất lại. Nhờ đó mà cái đói không còn đe dọa bà con dân bản nữa.

Gia đình cán bộ

Nhắc tới Hồ Viên, chắc không mấy lạ lẫm gì đối với mọi người trong vùng, bởi ông là người dân tộc biết làm ăn kinh tế giỏi, từng được tỉnh, huyện tặng rất nhiều bằng khen. Nhiều người cũng như bà con dân bản Cà Xen vẫn thường gọi đùa gia đình Hồ Viên là gia đình cán bộ. Vợ Hồ Viên - bà Hồ Thị Liệu hiện đang giữ chức Chi hội trưởng Chi Hội phụ nữ bản Cà Xen, con trai Hồ Quang làm phó bản Cà Xen, Hồ Thanh giữ cương vị Bí thư chi đoàn bản Cà Xen. Vợ chồng Hồ Viên có cả thảy 7 người con thì 3 người đã ra riêng, trong đó có 2 người con hiện là đảng viên, một đang theo học lớp cảm tình Đảng. 

Người dân bản Cà Xen nuôi bò để phát triển kinh tế gia đình

Ngày chúng tôi thăm cơ ngơi của Hồ Viên, người đầu tiên của bản có sáng kiến biết ngăn khe, ngăn suối để lấy nước về trồng lúa, đào cái ao nuôi con cá cải thiện đời sống... thì ông đi vắng. Phó bản Hồ Quang, con trai Hồ Viên, mời chúng tôi vào nhà rồi tiếp chuyện: “Gia đình miềng chừ nuôi được 4 con trâu và bò, 6 con lợn, đào được 2 cái ao cá rộng khoảng 6 sào, hiện đã thả nuôi các loại cá như trắm, mè... Năm ngoái, nhà miềng nuôi được hơn 400 con gà nhưng chừ bán hết rồi. Ngoài chăn nuôi thì gia đình làm được 9 sào lạc, gần 1 ha lúa. Trong năm ni, miềng dự định sẽ nuôi thêm 10 con trâu, bò, khoảng 20 con lợn và tiếp tục nuôi lại gà, trồng thêm giống cỏ để phục vụ chăn nuôi".

Kể một mạch rồi Hồ Quang tâm sự: "Miềng làm cán bộ, phải chăm chỉ mần cái nương, cái vườn cho thật tốt để làm gương cho bà con học tập. Hồi trước bà con miềng ruộng vườn cứ để hoang. Chừ thì khác rồi, mọi người chăm chỉ làm lụng lắm”. Bí thư Chi đoàn bản Cà Xen Hồ Thanh ngồi bên cạnh sôi nổi góp tiếp chuyện: “Thanh niên bản bữa ni hoạt động sôi nổi rồi. Không chỉ siêng làm giàu cho riêng mình, thanh niên bản còn hay giúp đỡ những nhà có hoàn cảnh khó khăn nữa. Chẳng hạn như nhà Hồ Thị Long, mồ côi cả cha lẫn mẹ, thường được thanh niên bản giúp cho”. 

Bà Hồ Thị Liệu đang ốm phải nằm giường nhưng nghe chuyện cũng ráng ngồi dậy kể: “Bản miềng có 30 chị, tất cả đều sử dụng biện pháp tránh thai, đặt vòng hết. Chị em của bản hoạt động đâu thua kém gì thanh niên mà".

Thay da đổi thịt

Bản Cà Xen hiện có 45 hộ với gần 150 nhân khẩu, hầu hết là người dân tộc Chứt (Mã Liềng). Bà con nơi đây đã được hỗ trợ về nhà ở, có điện thắp sáng, hệ thống đường giao thông được bê tông hoá kiên cố, có đất sản xuất, hệ thống kênh mương thuỷ lợi phục vụ tưới tiêu... nhằm đảm bảo cho quá trình ổn định định canh định cư lâu dài.

Những ngôi nhà mới ở bản Cà Xen

Hiện tại, bản có 1 điểm trường học với 2 lớp mầm non (gồm 15 học sinh), 5 lớp bậc tiểu học (gồm 39 học sinh). Đáng phấn khởi, bản Cà Xen có Nhà sinh hoạt cộng đồng, thành lập được Chi bộ Đảng với 9 đảng viên; có chi hội CCB, Phụ nữ, Đoàn thanh niên. Sắp tới, bản Cà Xen dự kiến sẽ thành lập thêm một chi hội Nông dân và hội Người cao tuổi.

Nhớ lại những năm về trước, ông Nguyễn Anh Tỵ, Bí thư bản Cà Xen tâm sự: Khi vận động được bà con về định canh, định cư ở đây, nhưng do thói quen, nhiều người vẫn không chịu bám ruộng, bám đất mà làm ăn, sản xuất. Họ cứ bỏ hoang ruộng vườn, tìm vào rừng để kiếm sống. Bộ đội biên phòng, cán bộ chúng tôi vận động mãi, lúc đầu họ không chịu nghe, đến khi tất cả cùng ăn, cùng ở, cùng làm rồi dần dần họ cũng hiểu ra và nghe theo. Nói thiệt với chú, người của bản đã tin ai thì tin hết lòng. Nếu ai lỡ làm mất lòng tin của họ thì đừng hòng nói họ nghe. Do đó, làm sao lấy được lòng tin ở họ là vấn đề cực kỳ quan trọng, chúng tôi luôn đặt lên hàng đầu.

Đến bản Cà Xen hôm nay, hầu như nhà nào trong bản cũng trồng rau xanh trong vườn phục vụ nguồn thức ăn hàng ngày. Nhiều gia đình đã bắt đầu chú trọng tới việc đầu tư phát triển chăn nuôi trâu, bò, lợn, gà... So với 3 năm về trước thì năng suất, sản lượng cây trồng tăng gần gấp đôi.