15ha ngao chết trắng mặt biển, người nuôi thất thần

Có thể mất trắng hàng trăm tấn ngao

Nghi Thiết là xã nuôi ngao có truyền thống của huyện Nghi Lộc (Nghệ An). Chưa bao giờ cảm giác hoang mang lại bao trùm đến thế, lần này toàn bộ khu vực bãi triều rộng gần 15 ha đều gặp sự cố.

“Sau khi phát hiện, huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên ngành phối hợp với chính quyền địa phương và các hộ nuôi tiến hành lấy mẫu bệnh phẩm kiểm tra. Hiện tại vẫn chưa xác định được nguyên nhân”, Phó Chủ tịch UBND huyện Nghi Lộc, ông Nguyễn Đức Thọ xác nhận.

Được biết, hiện ở xã Nghi Thiết có tổng cộng 7 hộ nuôi, "cơn bạo bệnh" đợt này không bỏ sót bất kỳ hộ nào. Đau xót hơn khi biết rằng, nhiều bãi nuôi đã cận kề ngày thu hoạch. Những tưởng chắc mẩm thu về tiền trăm bạc tỷ sau chuỗi ngày dài đổ mồ hồi sôi nước mắt, nay sự cố bỗng chốc ập đến lập tức đẩy nhiều gia đình vào tình cảnh khốn cùng.

Qua nắm bắt thực tế, được biết tình trạng ngao chết đã manh nha xuất hiện từ 1 tháng trước đó, tuy nhiên tình hình bắt đầu tăng đột biến trong những ngày gần đây, tỷ lệ chết lên đến 50%. 

Mặc dầu chưa có số liệu thống kê chính thức nhưng ước lượng người nuôi có thể mất trắng hàng trăm tấn ngao thương phẩm.

Lúc này xác ngao chết vẫn nằm đặc quánh khắp bãi triều, chốc chốc mùi hôi thối lại xốc lên tận óc. Để hạn chế tốc độ lây lan, nhiều ngày nay các hộ phải khẩn trương triển khai công đoạn dọn bãi, sau mỗi bận xác ngao được chất thành từng đống.

Thầu bãi ngao rộng 1,5 ha, vợ chồng anh Phạm Văn Hải tiến hành thả 5 tấn giống vào trung tuần tháng 4/2019. Sau chuỗi ngày dài tích cực chăm bẵm dự kiến vụ này sẽ thu hồi một khoản kha khá để trang trải nợ nần.

Nào ngờ sự việc đảo chiều chóng vánh, chỉ trong chớp mắt  20 tấn ngao thương phẩm thi nhau chết sạch bách. Với giá 18.000 đồng/kg, nhẩm tính đi tong 360 triệu đồng. Cộng thêm 150 triệu chi phí đầu tư (giống, nhân công, kinh phí cải tạo ao đầm…), gia đình anh Hải mất ngót nửa tỷ.

Toàn bộ bãi ngao 1,4 ha của ông Phạm Văn Anh cũng chung cảnh ngộ. Theo lời ông Anh, qua nhiều năm nuôi ngao dù thi thoảng có xảy ra sự cố nhưng đến mức trắng bãi như đợt này quả thật chưa từng có tiền lệ.

Gia đình ông phát hiện ngao chết từ tháng 11 âm lịch, bước đầu chỉ rải rác trên phạm vi nhỏ, nào ngờ chỉ sau 2 tháng đã lên đến đỉnh điểm, để rồi mọi nỗ lực cứu vãn chỉ như muối bỏ bể. Riêng công đoạn thuê mướn nhân công dọn dẹp, làm sạch ao nuôi đã lên đến hàng chục triệu đồng. Tính rộng ra, cả vụ mất đứt 400 triệu.

Không phải do dịch bệnh

Phòng NN-PTNT huyện Nghi Lộc đã tiến hành lấy 3 mẫu bệnh phẩm ngao tại khu vực nuôi của 3 hộ gia đình đi xét nghiệm. Kết quả kiểm tra âm tính với ký sinh trùng Perkinsus (loại ký sinh trùng gây bệnh chết ở ngao), điều này càng khiến tâm lý các hộ thêm phần bất an.

Nghề nuôi ngao nhìn chung phụ thuộc hoàn toàn vào điều kiện thiên nhiên, bãi triều lên xuống theo con nước khiến việc kiểm soát khó nhằn hơn so với khi nuôi trong ao đầm thông thường. Theo nhận định chung của dân trong nghề, nguyên nhân có thể do hiện tượng sương muối, thường xuất hiện vào tháng 2 và tháng 3 hàng năm.

Dưới góc độ chuyên môn thuần túy, cơ quan chức năng huyện Nghi Lộc khẳng định người dân không tuân thủ đúng theo khuyến cáo chung khi tự ý thả giống trên mật độ quá dày, thường dao động từ 300 - 350 con/m2, con số này gấp đôi so với quy chuẩn. Ngoài ra, việc bà con tận thu thái quá, không áp dụng thời gian “nghỉ bãi” cũng là một yếu tố.

Bên cạnh đó, chất lượng đầu vào rất đáng lưu tâm. Thật đáng lo ngại khi biết rằng phần đa con giống được các hộ nhập trôi nổi từ ngoại tỉnh, nguồn này không được cơ quan có thẩm quyền chứng thực, không có giấy tờ và hóa đơn chứng thực nguồn gốc.

Nghề nuôi ngao tại xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc có từ 20 năm nay. Trước đây quy mô triển khai vừa phải, mật độ thả giống thưa nên tình hình cơ bản luôn trong tầm kiểm soát. Tuy nhiên 4 năm gần đây sự cố xảy đến khá thường xuyên, trước cơn "bạo bệnh" lần này, trong năm 2019 có đến 2 lần ngao chết với số lượng lớn.