1 
Dự án xây dựng kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh được UBND tỉnh Bắc Giang chấp thuận, nằm lọt thỏm trong khu dân cư. Ảnh: Minh Phúc.
Từ việc ký quyết định chủ trương đầu tư, cho doanh nghiệp thuê đất không thông qua đấu giá để xây dựng các hạng mục đầu tư kinh doanh xăng dầu; giả mạo chữ ký trong việc lấy ý kiến đại diện cộng đồng dân cư,… cho thấy tỉnh Bắc Giang có dấu hiệu vượt quyền Thủ tướng, khi cho phép thu hồi đất để xây dựng kho chứa xăng dầu.
Sai từ quyết định chủ trương đầu tư
Ngày 13/7/2017, Chủ tịch tỉnh Bắc Giang Nguyễn Văn Linh (đã nghỉ hưu) ký quyết định chủ trương đầu tư số 687, chấp thuận nhà đầu tư là Công ty TNHH Petro Bình Minh thực hiện dự án Đầu tư xây dựng kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh.
Theo đó, tổng vốn đầu tư dự án là 170 tỷ đồng với mục tiêu là xây dựng kho bãi và lưu giữ hàng hóa; bán buôn xăng dầu; bán lẻ xăng dầu.
Các hạng mục của dự án bao gồm: bến xuất nhập xăng dầu có khả năng tiếp nhận phương tiện vận chuyển đường thủy có tải trọng đến 1.000 tấn; kho dầu có sức chứa 4.800 m3; kho chứa hàng hóa tổng hợp có sức chứa 4.000 tấn; cửa hàng xăng dầu cấp bộ loại II (3.600m3/năm; dầu 3.000m3/năm); cửa hàng xăng, dầu cấp thủy loại III.
Địa điểm triển khai dự án tại thôn Đạo Ngạn, xã Quang Châu, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Diện tích sử dụng đất khoảng 83.400m2.
Hầu hết người dân có đất bị thu hồi phản đối thực hiện dự án kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh. Ảnh: Minh Phúc.
Theo Luật sư Dương Lê Ước An – Đoàn Luật sư TP Hà Nội: Với các hạng mục công trình và mục tiêu đầu tư của dự án kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh như trên, có thể khẳng định đây là dự án thuộc trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện dự án.
Bởi theo quy định tại điểm c, d khoản 1 Điều 118 Luật Đất đai quy định các trường hợp đấu giá đất như sau: “c) Sử dụng quỹ đất để tạo vốn cho đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng; d) Sử dụng đất thương mại, dịch vụ; đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp”.
Như vậy, việc UBND tỉnh ra Quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư là Công ty TNHH Petro Bình Minh (địa chỉ trụ sở chính tại Km 7, phường Quang Hanh, TP Cẩm Phả, Quảng Ninh) thực hiện dự án Đầu tư xây dựng kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh là không đúng quy định của pháp luật và trái thẩm quyền.
Cụ thể, Luật sư Dương Lê Ước An cho biết: Điểm a, khoản 1 Điều 132 Luật Đầu tư quy định, UBND cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư đối với các “dự án được nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá, đấu thầu hoặc nhận chuyển nhượng; dự án có yêu cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất”.
Cần phải nhấn mạnh rằng, khu đất rộng hơn 80.000m2 mà UBND huyện Việt Yên ra thông báo thu hồi vào ngày 7/3/2019 để thực hiện dự án nằm ở vị trí đắc địa vì nằm ở vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Bắc Giang, có lợi thế về vận tải thủy và bộ vì vừa giáp sông Cầu vừa nằm sát Quốc lộ 1A và hệ thống giao thông đường bộ tại khu vực Bắc bộ.
Trong trường hợp Nhà nước bỏ tiền ngân sách để thu hồi đất, đền bù, giải phóng mặt bằng, sau khi có quỹ đất sạch thì phải tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, đấu giá quyền sử dụng đất để đảm bảo cạnh tranh, công bằng, minh bạch.
Qua đó lựa chọn được nhà thầu uy tín nhất, có năng lực tốt nhất và nộp vào ngân sách nhà nước khoản tiền lớn. Tuy nhiên, UBND tỉnh Bắc Giang lại giao đất cho doanh nghiệp (cho thuê đất) không qua đấu giá, đấu thầu.
Luật sư Dương Lê Ước An cho rằng, việc làm trên của UBND tỉnh Bắc Giang đã tước đoạt cơ hội tiếp cận quỹ đất đắc địa này để đầu tư dự án của các nhà đầu tư khác. Không loại trừ khả năng có sự móc ngoặc, lợi ích nhóm trong việc “thâu tóm” đất giá rẻ.
Người dân lo sợ nguy cơ ô nhiễm môi trường, sự cố cháy nổ từ các kho chứa xăng dầu nếu dự án được triển khai. Minh Phúc.
Dự án bị đánh tráo
Theo Quyết định số 34/2016/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh Bắc Giang ngày 8/12/2016 quy định cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng cảng, bến thủy nội địa trên địa bàn tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2017 – 2020: “Nhà nước đầu tư đường giao thông kết nối; tổ chức thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cảng, bến thủy nội địa”, trong đó có có dự án “Cảng xăng dầu Quang Châu” trên địa bàn huyện Việt Yên.
Tuy nhiên, chẳng hiểu vì lý do gì, tất cả các văn bản từ Quyết định chủ trương đầu tư, thông báo thu hồi đất của tỉnh Bắc Giang và huyện Việt Yên đều đổi tên dự án “Xây dựng cảng dầu Quang Sơn” thành dự án “Đầu tư xây dựng kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh”.
Vậy đây có phải là hành vi đánh tráo dự án? UBND huyện Việt Yên khẳng định dự án đầu tư xây dựng kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh “thuộc danh mục dự án nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng” theo Quy định tại Khoản 3, Điều 62, Luật Đất đai 2013”.
Cụ thể, ông Nguyễn Văn Phương, Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện Việt Yên, cho biết đây là dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật giao thông (cảng, bến thủy nội địa) của địa phương.
Tuy nhiên, Luật sư Dương Lê Ước An, khẳng định: “Theo Nghị định 46/2015/NĐ-CP ngày 12 tháng 5 năm 2015 của Chính phủ về phân loại công trình giao thông, thì “công trình giao thông không bao gồm: kho xăng dầu, kho chứa hàng hóa tổng hợp, cửa hàng kinh doanh xăng dầu”.
Như vậy, việc UBND huyện Việt Yên thu hồi phần diện tích đất (trong tổng số 83.400m2) để cho Công ty TNHH Petro Bình Minh thuê sử dụng với mục đích xây dựng kho chứa xăng dầu, cửa hàng kinh doanh xăng dầu (không phải các hạng mục công trình cảng, bến thủy nội địa) là trái với quy định của pháp luật về đất đai.
Việc thu hồi hơn 83.000m2 (là đất nghĩa trang, đất nông nghiệp, diện tích mặt nước… của gần 200 hộ dân thôn Nam Ngạn 2 và Đạo Ngạn) nói trên bản chất nhằm mục đích chính là xây dựng dự án kho cảng tổng hợp Petro Bình Minh, phục vụ lợi ích kinh tế của doanh nghiệp, chứ không phải thực hiện dự án đầu tư xây dựng cảng, bến thủy nội địa theo như Nghị quyết số 34 của Hội đồng nhân dân tỉnh Bắc Giang.
