[Bài 1] - Nỗi ám ảnh mang tên tôm hùm

Sau khi Trung Quốc có nhiều thay đổi trong chính sách biên mậu đối với nhập khẩu các mặt hàng thủy hải sản của Việt Nam, tôm hùm Việt nhập vào thị trường nước này chưa đáp ứng được các quy định mới, khiến đầu ra bị tắc. Do đó, cả người nuôi lẫn các doanh nghiêp (DN) chuyên xuất khẩu (XK) tôm hùm đều gặp khó. 

Càng nuôi càng lỗ

Có thể nói, chưa bao giờ người nuôi tôm hùm ở Nam Trung bộ lâm vào hoàn cảnh thê thảm đến thế này. Từ đầu năm đến nay, tôm hùm liên tục rớt giá. Có thời điểm giá tôm hùm xanh chỉ còn 500.000đ – 600.000 đồng/kg, tôm hùm bông từ 1,1 - 1,2 triệu đồng/kg. Trong khi đó, vào thời điểm cuối năm 2018, tôm hùm xanh có giá từ 900.000đ đến 1,2 triệu đồng/kg, tôm hùm bông có giá từ 1,8 - 2 triệu đồng/kg.

Hiện nay, thi thoảng mới có thương lái thu mua tôm hùm, nhưng chỉ chọn mua tôm loại 1.

Giá hạ mà bán được tôm thì người nuôi cũng giảm được nửa phần lo lắng, đằng này tôm trong lồng càng ngày càng lớn mà chẳng thương lái nào ngó ngàng. Nếu chủ lồng nào may mắn có thương lái hỏi mua tôm thì cũng chỉ bán được những con tôm loại 1, số làng nhàng bị "chê ỏng chê eo".

Xã Cam Bình (TP Cam Ranh), nơi được mệnh danh là “thủ phủ” tôm hùm của tỉnh Khánh Hòa, hiện rất ảm đạm. Từ tháng 2 đến nay, người nuôi tôm hùm ở đây như ngồi trên đống lửa. Bởi lẽ tôm hùm rớt giá, tiêu thụ chậm, đã khiến lượng tôm thịt trên địa bàn có thời điểm bị tồn đọng đến hàng trăm tấn.

Nhiều lồng tôm đã “quá lứa” mà đầu ra vẫn tắc, chủ nuôi đành bán đổ bán tháo, chịu thua lỗ. “Chưa khi nào người nuôi tôm hùm ở đây chịu cảnh thê thảm như thời gian qua. Ai nuôi càng nhiều thì lỗ càng nhiều. Hiện có nhiều hộ nuôi khóc lên khóc xuống vì thua lỗ đến hàng tỷ đồng”, ông Lâm Anh Tuấn, Chủ tịch Hội Nông dân xã Cam Bình, chia sẻ.
 

Hàng loạt doanh nghiệp “thất trận”

Từ khi Trung Quốc có nhiều thay đổi trong chính sách biên mậu đối với nhập khẩu các mặt hàng thủy hải sản của Việt Nam, tôm hùm đi vào thị trường nước này bằng đường tiểu ngạch không còn được “thong dong” như trước.

Nhiều chủ lồng thu hoạch cả 1.000 con tôm hùm, nhưng khi đưa vào bờ thương lái chỉ mua 300 – 400 con.

“Hiện nay, ngành chức năng phía Trung Quốc kiểm soát tôm hùm nhập khẩu qua đường tiểu ngạch rất chặt chẽ. Nếu lô hàng của mình không đáp ứng được những quy định bắt buộc thì sẽ phải nằm lại cửa khẩu, không được phép nhập vào thị trường này”, ông Nguyễn Trọng Bình, Giám đốc Cty TNHH Hải Sản Bình Thơm, 1 DN chuyên XK tôm hùm sang thị trường Trung Quốc ở phường Cam Phúc Nam, TP Cam Ranh (Khánh Hòa), bộc bạch.

Do bị tắc đầu ra, tôm hùm quá lứa hiện đang ùn ứ ở nhà những hộ nuôi.

Việc thắt chặt kiểm soát hàng hóa qua đường tiểu ngạch của Trung Quốc đã khiến hầu hết các doanh nghiệp XK sang thị trường này đều giảm mạnh về doanh thu. Nhiều DN còn bị thiệt hại đáng kể. Bởi tôm hùm là mặt hàng tươi sống, nếu bị kẹt tại cửa khẩu thời gian dài tôm sẽ bị chết nhiều.

Trước đây, thời gian hàng đi qua cửa khẩu trung bình chỉ từ 1-2 tiếng, mỗi xe hàng bị thất thoát nhiều lắm cũng chỉ 5 - 7 kg; nay hàng bị “giam” thời gian dài, có xe hàng bị chết đến 50 - 70kg tôm, thậm chí có xe hàng bị chết đến 1 - 2 tạ, chủ lô hàng chới với.