Nhân diễn ra sự kiện trên, báo chí Mỹ đã điểm lại những điều vô lý mà chính quyền Nixon đã liều lĩnh thực hiện cách đây 45 năm.
 |
| Báo Mỹ đưa tin về Chiến dịch Linebacker II |
Bối cảnh ra đời chiến dịch Linebacker II
Theo trang tin History.com (HC) của Mỹ số ra tháng 12/2017, vào 18/12/1972, Tổng thống Mỹ Nixon thông báo bắt đầu Chiến dịch Linebacker II (Operation Linebacker II) hay Chiến dịch Ném bom tháng 12 (The December Raids) nhắm vào miền Bắc Việt Nam với thời gian dài gần hai tuần liên tục. Bắt đầu từ ngày 18/12, máy bay ném bom ném bom của Mỹ, kể cả B-52 đã được huy động tối đa ném trên 20.000 tấn bom xuống thành phố Hà Nội và Hải Phòng. Mỹ tuyên bố mất 15 chiếc B-52 và 11 chiếc máy bay khác còn phía Việt Nam cho hay có tới trên 1.600 dân thường đã bị máy bay Mỹ giết hại.
 |
| TT Mỹ Nixon, tác giả chính của Chiến dịch Linebacker II ném bom miền Bắc Việt Nam năm 1972 |
Theo Wikipedia, Linebacker II là chiến dịch quân sự cuối cùng của Mỹ chống lại Việt Nam DCHC trong Chiến tranh Việt Nam sau khi Hội nghị Paris bế tắc, đặc biệt là phía Bắc Việt Nam không muốn thả hết số tù binh theo yêu cầu của phía Mỹ trong khi các tù bình của Việt Nam ở miền Nam lại không được thả.
Ngoài ra còn có nguyên nhân sâu xa nữa, quân đội của chế độ Sài Gòn bị thất bại nặng nề trong Chiến dịch Lam Sơn 719, và sự lớn mạnh không ngừng của các lực lượng quân giải phóng Miền Nam VN cũng như các cuộc tấn công quy mô lớn của quân đội chính quy miền Bắc làm cho kế hoạch Việt Nam hóa chiến tranh của Mỹ bị thất bại. Nhằm giữ thể diện siêu cường và để rút quân trong danh dự, Mỹ đã quyết định tiến hành chiến dịch ném bom lần cuối với ý định "đưa miền Bắc trở về thời kỳ đồ đá", giảm bớt sự hỗ trợ quân sự cho chiến trường miền Nam...
  |
| Pháo đài bay B-52 phát huy hết công suất trong Trận mưa bom Giáng sinh 1972 |
Tóm tắt diễn biến Chiến dịch Linebacker II
Bài viết tựa đề The Christmas Bombing (Trận mưa bom Giáng sinh) được giới thiệu trên tạp chí Air & Space của Bảo tàng Smithsonian, Mỹ được trích từ cuốn sách The Eleven Days of Christmas: America’s Last Vietnam Battle (11 ngày Giáng Sinh: Trận chiến Việt Nam cuối cùng của Mỹ) do NXB Encounter Books ấn hành mới đây của tác giả Marshall Michel, người đã trực tiếp đến Hà Nội, mô tả khá chi tiết về Chiến dịch Linebacker II do Mỹ chủ mưu. Theo tác giả, ở Việt Nam người ta gọi đây là sự kiện "12 ngày đêm" còn giới truyền thông lại dùng hình tượng "Điện Biên Phủ trên không" để nhấn mạnh ý nghĩa thắng lợi to lớn mà người dân Việt Nam đạt được.
Theo tác Marshall Michel, đầu tháng 12/1972, Nixon điện cho Kissinger thông báo kế hoạch ném bom trong kỳ nghỉ lễ Giáng Sinh. Ngày 14 tháng 12, Nixon họp với cố vấn an ninh Kissinger, tướng Alexander Haig và chủ tịch Hội đồng tham mưu truởng liên quân, đô đốc Thomas Moorer thông qua lần cuối Chiến dịch Linerbacker II.
Mục tiêu mà Mỹ đặt ra là duy trì nỗ lực tối đa để phá hủy tất cả các tổ hợp mục tiêu chính ở khu vực Hà Nội và Hải Phòng và các vùng lân cận, tạo ra “cường độ khủng khiếp để buộc Việt Nam DCCH phải chấp nhận điều khoản của Mỹ, và cho chính quyền Nguyễn Văn Thiệu thấy rằng Mỹ không bỏ rơi họ”. Cũng qua chiến dịch này, Nixon muốn răn đe Sài Gòn nếu giúp Nixon kéo dài dài đàm phán, xa hơn giúp Nixon chiến thắng trong nhiệm kỳ tổng thống tiếp theo, thì Mỹ sẽ tiếp tục viện trợ.
Cũng trong ngày 14 tháng 12, Nixon gửi một tối hậu thư cho Hà Nội, trong 72 giờ đồng hồ để quay lại ký theo phương án Mỹ đưa ra, nếu không mưa bom sẽ diễn ra tại Hà Nội. Cũng trong thời gian này, ngày 16 tháng 12, Kissinger họp báo tại Washington DC đổ lỗi cho phía Việt Nam DCCH kéo dài đàm phán nên tối 18 tháng 12, khi đoàn đàm phán Việt Nam về đến nhà thì những chiếc B-52 trong Chiến dịch Linebacker II đã trút hàng nghìn tấn bom xuống Hà Nội.
“Đây là trận oanh tạc lớn nhất từ sau Thế chiến thứ hai, một trong những phương châm của Nixon là nếu đã xử dụng vũ lực thì phải mạnh hết cỡ không giới hạn, đánh xả láng” Walter Isaacson đề cập trong tác phẩm Kissinger A Biography (Hồi ký Kissinger), trang 468.
 |
| Cả Nixon lẫn Kissinger đều thỏa thuận không bỏ rơi chính phủ Nguyễn Văn Thiệu |
Mỹ đã huy động gần 50% B-52 (197/400 chiếc), xuất kích 741 lần và gần 1/3 số máy bay chiến thuật của toàn nước Mỹ (1.077/3.041 chiếc), tiến hành 3.920 lần xuất kích. 1/4 số tàu sân bay (6/24 chiếc),cùng nhiều tàu chỉ huy,dẫn đường, tàu khu trục, tàu tên lửa, tàu radar, tàu bảo vệ, tàu cấp cứu... tham gia chiến dịch.
Hậu quả, thiệt hại của Không quân Mỹ theo phía Mỹ công bố là 11 chiếc B-52 bị bắn rơi trên lãnh thổ Bắc Việt Nam, 5 chiếc khác rơi tại Lào hoặc Thái Lan. 26 phi công B-52 được cứu thoát, 33 người khác bị chết hoặc mất tích, 33 bị bắt làm tù binh chiến tranh. Đồng thời không quân chiến thuật Mỹ mất 12 máy bay (2 F-111, 3 F-4, 2 A-7, 2 A-6, 1 EB-66, 1 trực thăng cứu hộ HH-53 và 1 máy bay RA-5C), 10 phi công chiến thuật bị chết, 8 bị bắt, và 11 được cứu thoát. Trong số 28 máy bay cả B-52 và chiến thuật bị bắn rơi, 17 trường hợp do trúng tên lửa SA-2, 3 trường hợp do bị máy bay MiG tấn công vào ban ngày, 3 do pháo phòng không, và 3 trường hợp không rõ nguyên nhân. 4 chiếc B-52 khác bị trúng đạn hư hại nặng nhưng vẫn bay về được sân bay và 5 chiếc khác bị hỏng mức trung bình. Theo số liệu của Việt Nam DCCH , tổng cộng trong 12 ngày đêm có 81 máy bay bị bắn rơi, trong đó có 34 chiếc B-52 (có 16 chiếc rơi tại chỗ), 5 chiếc F-111 (có 2 chiếc rơi tại chỗ).
Một trong những thiệt hại lớn hất mà người Việt Nam phải hứng chịu từ Chiến dịch Linebacker II, là những trận bom rải thảm xuống phố Khâm Thiên, Hà Nội đêm 26 tháng 12 năm 1972 làm chết 278 người, trong đó có 91 phụ nữ, 40 cụ già, 55 trẻ em; làm cho 178 cháu mồ côi trong đó có 66 cháu mồ côi cả cha lẫn mẹ; 290 người bị thương, 2.000 ngôi nhà, trường học, đền chùa, rạp hát, trạm xá bị sập, trong đó có 534 ngôi nhà bị phá hủy hoàn toàn. Ngoài ra, bom B-52 của Mỹ còn ném trúng bệnh viện Bạch Mai ngày 22 tháng 12 khiến 1 bệnh nhân và 30 y tá, bác sĩ thiệt mạng, có 1 y tá đang mang thai 3 tháng.
 |
| Tên lửa SAM-2 của Việt Nam đã hạ gục nhiều pháo đài bay B-52 của Mỹ |
Hậu Chiến dịch Linebacker II
Do thiệt hại ngoài sức tưởng tượng nên ngày 30 tháng 12 năm 1972, Tổng thống Nixon đã ra lệnh chấm dứt ném bom với lý do duy nhất được phát ngôn viên tổng thống phát ra là "có dấu hiệu rõ ràng rằng đàm phán nghiêm túc có thể được nối lại" và quyết định đàm phán lại để ký kết hiệp định. Dư luận cho rằng việc Mỹ chấm dứt ném bom là do áp lực của dư luận thế giới và nhân dân Mỹ, cũng như thất bại của Mỹ trong việc buộc Hà Nội nhượng bộ.
Theo Hồi ký Henry Kissinger, ngày 6/1/1973, Nixon đã chỉ thị cho ông trở lại Paris và phải đạt cho được một giải pháp dù đối phương đưa ra những điều kiện nào. Ý nói Mỹ nên nhượng bộ chứ không nên làm cao nữa. Tổng thống Mỹ nhấn mạnh sẵn sàng chấp nhận trở lại văn bản đã thỏa thuận vào tháng 10/1972. Vậy là Hiệp định Paris đã được ký với nội dung về cơ bản không khác mấy so với phương án đã được ký tắt trước khi đàm phán bị giãn tiến độ do Mỹ từ chối ký kết trước đây. Dư luận cho rằng Mỹ đã mất hàng chục máy bay để rồi vẫn phải ngồi và ký vào văn bản mà họ không muốn ký, điều này đồng nghĩa mục tiêu của Mỹ khi phát động Chiến dịch Linebacker II thực sự thất bại. Chiến dịch Linebacker II bị phản đối mạnh mẽ trên khắp thế giới, cả ở các nước XHCN lẫn các nước phương Tây, thậm chí tại Mỹ, Nixon còn bị chỉ trích là kẻ điên rồ.
Theo cuốn Hồi ký Kissinger, Walter Isaacson cho hay, đa số các nhà chính trị, quân sự, giới ký giả, các nhà học giả nghiên cứu chiến tranh VN đều nhận định trận oanh tạc cuối tháng 12/1972 không mang lại kết quả mong muốn, có nghĩa Hiệp định ký ngày 27/1/1973 không đòi hỏi được gì thêm so với bản Dự thảo trước đó 3 tháng (tháng 10/1972).
 |
| Chiến dịch Linebacker II thất bại buộc Mỹ phải quay lại bàn đàm phán và ký kết Hiệp định Pari về Việt Nam |
