Nhà máy ươm tơ tằm đầu tiên ở Yên Bái được xây dựng trên diện tích 2ha tại xã Báo Đáp, huyện Trấn Yên với tổng số vốn đầu tư 49 tỉ đồng. Trước mắt, Nhà máy sẽ đưa 2 dây truyền ươm tơ tằm xuất khẩu đi vào sản xuất, tạo việc làm mới cho gần 100 công nhân là người lao động ở địa phương.
Người dân thăm cánh đồng dâu xã Việt Thành (huyện Trấn Yên, Yên Bái). Ảnh: Thanh Tiến.
Thỏa mong mỏi của người trồng dâu nuôi tằm
Những ngày này tại Nhà máy ươm tơ của Công ty Dâu tằm tơ Yên Bái, không khí làm việc diễn ra rất nhộn nhịp, khẩn trương. Các dây chuyền ươm tơ đang chạy hết công suất để cho ra những cuộn tơ óng ả đầu tiên. Hiện nay, Nhà máy đã lắp đặt 2 giàn máy ươm tơ với công suất 150 tấn tơ/năm, tương đương với 1.100 tấn kén. Sản phẩm tơ tằm sau chế biến sẽ được xuất khẩu sang thị trường Ấn Độ, Nhật Bản và các nước Châu Âu.
Ngoài ra, Công ty Dâu tằm tơ Yên Bái cũng là đơn vị kết nối, giới thiệu các đơn vị cung ứng trứng tằm giống, vật tư nuôi tằm cho các HTX và các hộ nuôi tằm trên địa bàn huyện Trấn Yên; hướng dẫn kỹ thuật cho người nuôi tằm để nâng cao chất lượng kén. Hiện nay, Công ty đã ký hợp đồng liên kết tiêu thụ sản phẩm với 8 HTX ở các địa phương trong tỉnh, đặc biệt là tại huyện Trấn Yên để bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho bà con.
Nhà máy ươm tơ đã bắt đầu đi vào hoạt động, mở ra triển vọng lớn cho nghề dâu tằm tơ Yên Bái. Ảnh: Thanh Tiến.
Để đảm bảo ổn định hoạt động sản xuất của nhà máy, từ vụ tằm hè thu 2022, Công ty đã tiến hành thu mua 15 tấn kén với giá bình quân 170.000 – 180.000 đồng/kg, có thời điểm kén loại 1 được thu mua lên tới 210.000 đồng/kg. Điều này đã giúp người dân yên tâm sản xuất, đầu tư mở rộng diện tích trồng dâu nuôi tằm.
Chị Tạ Thị Ngoan ở thôn Sài Lương, xã Tân Đồng (huyện Trấn Yên) chia sẻ: “Gia đình tôi đã tham gia và gắn bó với nghề trồng dâu nuôi tằm từ năm 2010 đến nay và thấy đây là nghề rất phù hợp với người dân nông thôn. Tuy nhiên do tình hình kinh tế thị trường, dịch bệnh nên giá kén tằm cũng có năm cao, năm thấp. Sản phẩm kén làm ra chủ yếu do tư thương đến thu mua nên giá cả không ổn định, nhiều khi còn bị ép giá. Chính vì vậy, khi có nhà máy chế biến kén tằm đặt tại địa phương, người dân chúng tôi rất phấn khởi. Chúng tôi quyết định đăng ký tham gia là thành viên của HTX trồng dâu nuôi tằm, từ đó HTX sẽ thu mua toàn bộ sản phẩm và bán cho nhà máy sản xuất".
Không chỉ thúc đẩy nghề dâu tằm tơ, nhà máy ươm tơ sẽ tạo cơ hội tạo việc làm cho lao động địa phương. Ảnh: Thanh Tiến.
Xã Báo Đáp hiện có gần 170ha dâu với trên 260 hộ trồng dâu nuôi tằm, tập trung chủ yếu ở các thôn Đồng Sâm, Đồng Danh, Đồng Ghềnh, Đồng Bưởi. Đến nay, trên địa bàn xã đã có 1 làng nghề trồng dâu nuôi tằm ở thôn Đình Xây, ngoài ra đã thành lập được 1 HTX và 18 tổ hợp tác trồng dâu nuôi tằm.
Năm 2022, nông dân trong xã đã nuôi trên 12.000 vòng tằm, sản lượng kén đạt 209 tấn, mang lại nguồn thu gần 30 tỷ đồng. Đặc biệt, tại địa phương xã đã hình thành chuỗi liên kết trồng dâu nuôi tằm giữa HTX dâu tằm với các hộ trồng dâu nuôi tằm, hàng năm tiêu thụ ổn định kén tằm cho nhân dân.
Khi Nhà máy chế biến kén tằm hoạt động, các HTX chính là cầu nối trung gian gắn kết nông dân với Nhà máy. Anh Trần Đức Tiến, Chủ tịch UBND xã Báo Đáp cho biết: Thời gian qua, người dân trong xã được cán bộ khuyến nông hỗ trợ, hướng dẫn về kỹ thuật chăm sóc thâm canh cây dâu, được nhà nước hỗ trợ phân bón trả chậm, hỗ trợ kinh phí mua cây giống, né tằm, xây dựng, sửa chữa nhà nuôi tằm con, nhà nuôi tằm lớn...
Nghề trồng dâu, nuôi tằm ở Yên Bái đã có thể yên tâm mở rộng quy mô sản xuất nhờ có nhà máy ươm tơ đi vào hoạt động. Ảnh: Thanh Tiến.
Đến nay, nghề trồng dâu nuôi tằm đã trở thành ngành chủ lực trong sản xuất nông nghiệp của xã Báo Đáp. Đặc biệt, việc có nhà máy thu mua chế biến kén ngay tại địa phương đã giúp người dân trong xã yên tâm gắn bó với cây dâu con tằm, từ đó giúp địa phương tiếp tục mở rộng diện tích trong thời gian tới.
Ông Vũ Xuân Trường, Giám đốc Công ty Cổ phần Dâu tằm tơ Yên Bái cho biết: "Để chuẩn bị cho Nhà máy đi vào hoạt động, Công ty đã đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho 80 lao động của địa phương. Nguồn nguyên liệu kén để sản xuất chủ yếu thu mua trên địa bàn huyện Trấn Yên và các huyện trong tỉnh Yên Bái. Với quy mô thiết kế, Nhà máy có thể thu mua toàn bộ số lượng kén của các hộ nuôi tằm trên địa bàn huyện Trấn Yên thông qua việc ký hợp đồng với các HTX và thương lái với giá ổn định".
Bước ngoặt đột phá cho nghề dâu tằm
Theo thiết kế giai đoạn 2, nhà máy của Công ty Dâu tằm tơ Yên Bái sẽ lắp thêm 2 các giàn máy ươm tơ để nâng công suất lên gấp đôi, đồng nghĩa với việc Công ty sẽ phải phối hợp với các địa phương trong tỉnh mở rộng diện tích trồng dâu, nâng cao chất lượng nguồn lao động, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật cho các HTX, hộ trồng dâu nuôi tằm để nâng cao sản lượng và chất lượng kém.
Thời gian tới, Công ty Cổ phần Dâu tằm tơ Yên Bái sẽ tiếp tục đào tạo lao động địa phương để phục vụ mở rộng quy mô sản xuất. Ảnh: Thanh Tiến.
Theo ông Vũ Xuân Trường, Giám đốc Công ty Cổ phần Dâu tằm tơ Yên Bái: Qua khảo sát, hiện nay sản lượng kén trung bình hàng năm của vùng dâu tằm trọng điểm của huyện Trấn Yên đạt khoảng 1.000 tấn. Mặc dù vậy chất lượng nguồn lao động không cao, vì vậy Công ty rất mong muốn các cấp, các ngành phối hợp với Công ty để tiếp tục đào tạo, nâng cao trình độ tay nghề cho lao động.
Song song đó, sẽ tiếp tục mở rộng diện tích trồng dâu nuôi tằm, đầu tư thâm canh những diện tích hiện có để tăng năng suất lá dâu, tăng sản lượng, chất lượng kén tằm. Công ty tiếp tục ký kết với các HTX, tư thương để thu mua hết sản phẩm kén cho bà con nông dân trên địa bàn huyện và các huyện lân cận. Đồng thời tiếp tục đào tạo nghề, tuyển thêm lao động tại địa phương vào làm việc lâu dài.
Đến nay, huyện Trấn Yên đã hình thành được vùng trồng dâu rộng lớn với diện tích trên 860ha với hơn 1.500 hộ dân nuôi tằm, sản lượng kén tằm toàn huyện trong năm 2022 đạt 1.168 tấn, giá trị sản phẩm bình quân đạt từ 200 - 250 triệu đồng/ha/năm...
Sản phẩm tơ tằm sau chế biến. Ảnh: Thanh Tiến.
Huyện Trấn Yên đã xây dựng kế hoạch tiếp tục phấn đấu mở rộng sản xuất trồng dâu, nuôi tằm đến năm 2025 lên 1.200ha; duy trì việc liên kết các tổ sản xuất, nhóm hộ và thực hiện các biện pháp kỹ thuật theo đúng quy trình để bảo đảm sản xuất hiệu quả, phấn đấu sản lượng kén tằm hàng năm đạt trên 2.200 tấn, giá trị thu trên 300 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, huyện Trấn Yên sẽ tiếp tục tạo điều kiện về thủ tục hành chính, đất đai, nhân công để thu hút các doanh nghiệp chế biến tơ, dệt lụa… Từ đó, nâng cao giá trị các sản phẩm dâu tằm của địa phương.
Ông Nguyễn Văn Mạnh, Phó Trưởng phòng NN-PTNT huyện Trấn Yên cho biết: “Sản lượng kén tằm hàng năm của huyện luôn tăng năm sau cao hơn năm trước do việc mở rộng diện tích và trình độ thâm canh, áp dung tiến bộ KH-KT của bà con nông dân. Tuy nhiên, trước đây người dân chỉ bán kén cho tư thương hoặc các HTX thu gom để chuyển đi nơi khác chế biến nên giá cả không ổn định. Vì vậy, việc nhà máy ươm tơ trên địa bàn huyện đi vào hoạt động là bước ngoặt lớn cho ngành dâu tằm tơ Trấn Yên nói riêng, tỉnh Yên Bái nói chung.
Những mẻ sản mẫu tơ tằm đầu tiên sau chế biến. Ảnh: Thanh Tiến.
Giờ đây, người dân có thể yên tâm tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất dâu tằm. Ngoài ra, đây cũng là tiền đề để huyện Trấn Yên có thể thu hút thêm các doanh nghiệp đến địa bàn để thu mua chế biến sâu sản phẩm từ kén tằm.
