Binh sĩ Ấn Độ (cận hình) và Trung Quốc (phía xa) gác tại một điểm kiểm soát chung trên dãy Himalaya. Ảnh: AFP.
Lần này, nhượng bộ là điều có vẻ khó khăn khi hành động của mỗi bên đều dính chặt với mục tiêu chiến lược của mình.
Khi hàng nghìn binh sĩ của Trung Quốc nhích dần đến thung lũng Galwan ở Ladakh nằm lọt trong khu vực Kashmir đang tranh chấp, giới phân tích nhìn nhận các nhà lãnh đạo Ấn Độ, cả quân sự và dân sự, đã choáng váng.
Từ đầu tháng 5, binh sĩ Trung Quốc đã được lệnh lập trại, đào hào và đưa nhiều khí tài hạng nặng sâu vào phần lãnh thổ mà Ấn Độ tuyên bố chủ quyền. Hành động của Trung Quốc đi sau khi Ấn Độ hoàn thành tuyến đường dài vài trăm km nối lên căn cứ không quân đặt trên Himalaya được tái đưa vào sử dụng năm 2008.
Sự xuất hiện lần này của binh sĩ đồn trú Trung Quốc được hiểu rằng không phải là nhất thời hay thuần túy có tính cảnh báo.
“Tình hình là nghiêm trọng. Đó là phần lãnh thổ chính Trung Quốc thừa nhận là một phần của Ấn Độ. Hiện trạng đã bị thay đổi hoàn toàn”, chuyên gia quân sự Ấn Độ Ajai Shukla. Nhưng Trung Quốc lại nói rằng, chính Ấn Độ mới là bên thay đổi hiện trạng.
Ấn Độ và Trung Quốc có đường biên giới chung dài hơn 3.440km. Phần tranh chấp và chồng lấn chủ yếu nằm trên dãy Himalaya và vùng phụ cận. Những vụ tranh chấp lẻ tẻ xảy ra thường xuyên, kể cả ở những nơi đã có đường Kiểm soát thực tế (LAC). Lần này, căng thẳng không chỉ ở Ladakh mà còn tại bang Sikkim giáp biên ở khu vực Nathu La.
Thung lũng Galwan lâu nay vốn bình yên, dù Ấn Độ kiểm soát nhưng Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Ấn Độ hoàn thành tuyến đường dọc sông Shyok nối đến điểm cùng Daulet Beg Oldi thuộc Ladakh, cho phép họ củng cố tầm chiến lược về hậu cần trong tình huống xấu như “chọc giận Trung Quốc”, theo nhận xét của Chủ tịch Viện Nghiên cứu quốc tế Thành Đô Long Xingchun.
Michael Kugelman – Phó phụ trách Chương trình Châu Á thuộc Trung tâm Wilson - thì cho rằng Trung Quốc triển khai một lúc vài nghìn quân cùng khí tài hạng nặng là có ý định phô trương sức mạnh.
Tại Ladakh, vùng hồ Pangong đang nóng nhất. Ấn Độ vốn kiểm soát vùng này nhưng đang bị quân đội Trung Quốc thách thức và nếu mất quyền thì Ladakh cũng thất thủ theo, giới quân sự Ấn Độ phân tích. Tương tự, ở vùng hạ sông Shyok mà quân Trung Quốc lập được trại thì các vùng thượng sẽ bị chia cắt.
Lần này, những diễn biến xảy ra quanh thung lũng Galwan dường như khiến Ấn Độ bị động. Giới quan sát nói rằng, thoạt đầu Trung Quốc chỉ tập trận, nhưng khi xong bất thình lình điều động quân và khí tài sang trạng thái chiến đấu. Quân số của Trung Quốc tại khu vực vượt trội phía Ấn Độ và đã thiết lập xong vòng vây quanh các điểm chiến lược.
Ấn Độ chỉ còn 2 cách: Đàm phán để Trung Quốc rút quân, hoặc sử dụng vũ lực phá vây. Cách nào cũng khó. “Về công nghệ, Trung Quốc đang vượt trội Ấn Độ; về hạ tầng, Ấn Độ bị bỏ xa; về tài chính, Trung Quốc huy động nguồn lực thuận lợi hơn”, chuyên gia Ajai Shukla nhận định.
