Cánh đồng lớn thâm canh và áp dụng cơ giới hóa đồng bộ

Tánh Linh là huyện trọng điểm SX lúa của tỉnh Bình Thuận. Diện tích gieo trồng lúa hàng năm của huyện 24.000 - 25.000ha, năng suất bình quân đạt 60 tạ/ha.

Mô hình cơ giới hóa đồng bộ SX lúa tại HTX Lạc Tánh cho kết quả ngoài mong đợi

Huyện đang quy hoạch 3.000ha đất trồng lúa chất lượng cao. Tuy nhiên, xét về hiện trạng SX lúa trong tỉnh nói chung và huyện Tánh Linh nói riêng cho thấy quy mô SX chưa đồng bộ, tỷ lệ cơ giới hóa còn thấp; chưa có sự gắn kết giữa doanh nghiệp với nông dân trong việc liên kết bao tiêu sản phẩm nên hiệu quả chưa cao.

Do vậy, việc liên kết nhiều hộ nông dân trên cùng cánh đồng để SX cùng một giống lúa, cùng quy trình canh tác, áp dụng đồng bộ các giải pháp kỹ thuật, trong đó áp dụng giải pháp cơ giới hóa đồng bộ để giảm chi phí đầu vào, nâng cao năng suất lao động, tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa lớn và đồng đều chất lượng, đồng thời tăng hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích cho nông dân là một trong những giải pháp thiết thực để tiến tới nền SX lúa hàng hóa lớn.

Chính vì thế, nhu cầu xây dựng cánh đồng lớn thâm canh và đưa cơ giới hóa vào SX đồng thời liên kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm cho nông dân là sự cần thiết và cấp bách của địa phương trong giai đoạn hiện nay.

Được sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, năm 2018 Trung tâm Khuyến nông Bình Thuận đã chủ động phối kết hợp Phòng NN-PTNT huyện Tánh Linh và chính quyền địa phương triển khai dự án “Xây dựng mô hình cánh đồng lớn thâm canh và áp dụng cơ giới hóa đồng bộ trong SX lúa ở phía Nam” tại HTXDVNN Lạc Tánh, Tánh Linh.

Quy mô 50ha, SX giống lúa xác nhận OM4900, lượng giống 50kg/ha; làm mạ khay và cấy 2 mật độ: 30cm x 16cm và 30cm x 14cm để so sánh.

Vừa qua, Trung tâm Khuyến nông Bình Thuận đã tổ chức hội thảo đầu bờ với sự tham dự của hơn 100 nông dân. Kết quả năng suất mật độ cấy 30cm x 16cm đạt 7,0 tấn/ha; mật độ cấy 30cm x 14cm đạt 6,8 tấn/ha. Như vậy năng suất thực thu bình quân 2 mật độ đạt 6,9 tấn/ha cao hơn năng suất SX đại trà (lượng giống gieo 250kg/ha) là 0,7 tấn/ha (6,2 tấn/ha). Đồng thời năng suất mật độ cấy 30cm x 16cm cao hơn mật độ cấy 30cm x 14cm: 0,2 tấn/ha. Vì vậy, trước mắt khuyến cáo nông dân áp dụng mật độ cấy: 30cm x 16cm nhằm giảm lượng giống gieo cấy, năng suất đạt khả dụng hơn.

Về tình hình sử dụng thuốc BVTV, ruộng cấy có số phun thuốc trừ sâu giảm 33%; trừ bệnh 25% so với ruộng đại trà, do lúa cấy thân lúa cứng hơn, sức đề kháng tốt hơn nhờ tiếp nhận đầy đủ ánh sáng để quang hợp, giảm ẩm độ đồng ruộng nên ít bị bệnh hại.

Về hiệu quả kinh tế, giá bán trong mô hình cao hơn 200 đồng/kg so với lúa sản xuất đại trà thông qua hợp đồng bao tiêu sản phẩm của nhóm liên kết với doanh nghiệp, do đó lợi nhuận trong mô hình cao hơn ngoài mô hình khoảng 7 triệu đồng/ha, tương đương tăng hơn 40,3%, đạt mục tiêu dự án đề ra (≥ 20%).

Ảnh: H.C.B

Ông Nguyễn Tám – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Bình Thuận kết luận: Trên cơ sở của việc áp dụng đồng bộ nhiều biện pháp như chuẩn bị đất kỹ, mặt ruộng bằng phẳng, xuống giống theo lịch thời vụ, sử dụng giống có độ đồng đều cao, cấy thưa, bón phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh, hợp lý và quản lý nước tốt sẽ giúp cho cây lúa khỏe mạnh, tán lúa không dày đặc. Đây sẽ là điều kiện không thuận lợi cho sâu bệnh phát triển nên không cần sử dụng thuốc BVTV hóa học khi áp lực sâu bệnh cao. Khuyến cáo sử dụng thuốc BVTV sinh học để đảm bảo môi trường sinh thái đồng ruộng và tạo ra lúa gạo an toàn.

Theo ông Tám, mô hình đã nâng cao nhận thức của người dân. Họ mạnh dạn thay đổi tập quán canh tác, áp dụng các kỹ thuật tiến tiến trong canh tác lúa: 3 giảm 3 tăng; 1 phải, 5 giảm; SRI; đồng thời áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất. Đặc biệt áp dụng gieo cấy bằng máy nhằm giảm công lao động, giúp cây lúa mọc với khoảng cách hợp lý, quang hợp tốt, đẻ nhánh hữu hiệu nhiều, phát triển tốt, cứng cây không đổ ngã, sâu bệnh ít, năng suất cao, góp phần cung cấp cho thị trường một số lượng lớn lúa thương phẩm chất lượng cao.

Việc hạn chế thuốc BVTV nâng cao chất lượng gạo; đặc biệt là bảo tồn được thiên địch có lợi, đảm bảo cân bằng sinh thái đồng ruộng... Mô hình tiếp tục nhân rộng 50ha vào năm 2019 trên địa bàn tỉnh và áp dụng mật độ cấy: hàng cách hàng 30cm; khóm cách khóm 16cm để đạt hiệu quả cao nhất.