Chỉ mất 1 phút để tổng hợp, báo cáo dữ liệu dịch bệnh bằng VAHIS

Ngày 20/3 tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Chăn nuôi quốc tế (ILRI) phối hợp Viện Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức Hội thảo tham vấn các bên liên quan về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý chăn nuôi và giám sát dịch bệnh dịch bệnh động vật tại Việt Nam.

Đây là dịp để các đơn vị tham gia thảo luận, lấy ý kiến để mở rộng triển khai dự án “Cải thiện sức khỏe con người thông qua chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững trong mối liên hệ con người - động vật - môi trường sử dụng công nghệ thông tin - truyền thông tại Việt Nam (ICT4Health)”.

Từ kinh nghiệm quản lý của Việt Nam, TS Phạm Thành Long, Cục Chăn nuôi và Thú y chia sẻ, Hệ thống VAHIS là nền tảng trực tuyến giúp quản lý và báo cáo thông tin dịch bệnh động vật nhanh chóng, chính xác, thay thế phương thức báo cáo truyền thống bằng văn bản và email. 

“Chỉ trong vòng một phút, cán bộ quản lý có thể trích xuất toàn bộ thông tin, từ tọa độ, số liệu tổng đàn đến mức độ thiệt hại. Toàn bộ hệ thống từ cấp tỉnh đến Trung ương đã vận hành thông suốt, khẳng định tính minh bạch và khả năng quản lý dịch bệnh chuyên nghiệp của quốc gia”, TS Long chia sẻ về hiệu quả của hệ thống VAHIS.

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y cho rằng, chăn nuôi và lực lượng thú y là những mắt xích quan trọng nhất trong chuỗi cung cấp dữ liệu. Nhờ VAHIS, toàn bộ hệ thống từ cấp tỉnh đến Trung ương đã vận hành thông suốt, cho phép trích xuất dữ liệu nhanh chóng, chính xác. 

Ưu điểm của hệ thống VAHIS là khả năng kết nối thông tin từ cấp tỉnh đến Trung ương. Nhờ đó, cơ quan thú y các cấp có thể báo cáo tình hình dịch bệnh động vật mọi lúc, mọi nơi, nâng cao tính chủ động trong phòng chống dịch.

Ở cấp Trung ương, Cục Chăn nuôi và Thú y quản lý thông tin chung của các tỉnh, thành phố trên cả nước, tiếp nhận báo cáo về các ổ dịch do cấp vùng, cấp tỉnh cập nhật trên hệ thống VAHIS. Dữ liệu này được tổng hợp để báo cáo lãnh đạo Bộ, phục vụ công tác chỉ đạo kịp thời.

Ở cấp vùng, hệ thống VAHIS hỗ trợ quản lý thông tin từ các tỉnh, thành phố thuộc phạm vi quản lý của Chi cục Chăn nuôi và Thú y vùng. Các Chi cục này có nhiệm vụ xác minh nguồn thông tin về các ổ dịch do cấp tỉnh báo cáo, theo dõi diễn biến dịch bệnh, đặc biệt là các ổ dịch chưa qua 21 ngày.

Ở cấp tỉnh, VAHIS giúp cập nhật thông tin về ổ dịch động vật trên cạn trong phạm vi địa phương, theo dõi sát diễn biến dịch bệnh tại các huyện và kiểm soát các ổ dịch chưa qua 21 ngày.

Kể từ năm 2018, Cục Thú y (nay là Cục Chăn nuôi và Thú y) đã xây dựng và hoàn thiện phiên bản đầu tiên của hệ thống. VAHIS từng bước mở rộng các hợp phần như quản lý cúm gia cầm, giám sát bệnh dại, hỗ trợ quản lý các cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh. 

Nhìn sang kinh nghiệm các nước khác, Hệ thống thông tin sức khỏe động vật Philippines (Phil-AHIS) là một điển hình về hệ thống công nghệ thông tin tích hợp. Cũng như VAHIS, hệ thống Phil-AHIS dành cho các nhà quản lý Phillippines. 

Hệ thống Phil-AHIS có một điểm tân tiến hơn VAHIS, đó là thông tin xuống tới cấp huyện, vừa tăng hiệu quả giám sát dịch bệnh, vừa phổ biến các dịch vụ xét nghiệm và tiêm chủng động vật. 

Nhờ đó, bộ máy thú y được tinh giản, mỗi địa phương chỉ có một nhóm nhỏ phụ trách quản lý dữ liệu. Với một đầu mối duy nhất, thông tin “sạch” và chất lương hơn, không bị mã hóa lặp đi, lặp lại, nâng cao chất lượng bộ dữ liệu quốc gia.

TS Phạm Thành Long cho biết, ở Việt Nam, giám sát dịch bệnh hiện có hai hình thức chính. Một là giám sát bị động, trong đó, người chăn nuôi báo cáo khi có vấn đề và thông tin này được truyền từ cấp xã, huyện, tỉnh lên Trung ương. Hình thức thứ hai là giám sát chủ động, điển hình như chương trình giám sát cúm gia cầm đã triển khai hơn 20 năm qua. 

Việc quản lý dữ liệu và lập báo cáo trên VAHIS tuân thủ Thông tư 07/2016/TT-BNNPTNT, đảm bảo thông tin được gửi đi và xử lý nhanh chóng, hệ thống lưu trữ lâu dài, đảm bảo mức độ bảo mật cao.

Ông Long tin rằng, VAHIS sẽ được tối ưu hóa nếu của thể đưa hệ thống xuống đến cấp xã, huyện. Bởi, theo hướng dẫn của Thông tư 07, báo cáo cập nhật ổ dịch từ cấp xã phải được cơ quan quản lý chuyên ngành thú y xác nhận. Như vậy, cán bộ thú y cấp xã chưa thể chủ động nhập thông tin vào hệ thống, mà cán bộ cấp tỉnh sẽ chịu trách nhiệm xác nhận và đưa thông tin lên hệ thống. 

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y chia sẻ thêm, một định hướng quan trọng là tích hợp VAHIS vào mô hình “Một sức khỏe”. Theo đó, thông tin không chỉ giới hạn ở dịch bệnh trên động vật nuôi mà còn mở rộng sang động vật hoang dã, an toàn thực phẩm và tình trạng kháng thuốc.

“Mong rằng tới đây, với những thay đổi về quản lý hành chính, mỗi địa phương sẽ đều có một hệ thống dữ liệu đồng bộ. Ví dụ, TP. HCM và Tây Ninh đã có hệ thống quản lý phù hợp với đặc thù địa phương, giúp thông tin đến cấp vùng, cấp Trung ương nhanh hơn rất nhiều”, TS Phạm Thành Long bày tỏ.