Tương lai cho nghề cá bền vững: [Bài 1] Kỳ vọng năm mới

Vươn khơi đầu năm

Có mặt tại cảng Cái Xà Cong (phường Hà Phong, TP Hạ Long, Quảng Ninh) trong những ngày đầu năm, nhóm phóng viên có thể cảm nhận rõ không khí khẩn trương, hối hả và sự hân hoan, phấn khởi trong từng hành động, ánh mắt của mỗi ngư dân đất mỏ.

Tờ mờ sáng, khi những cơn gió cuối đông bắt đầu dịu dần, anh Tống Văn Quế (40 tuổi, trú tại phường Hà Phong) đã có mặt trên chiếc tàu thân thuộc. Nở nụ cười chất phác, anh Quế chia sẻ:

“Gia đình tôi đã có 3 đời đi biển, từ đời ông bà rồi truyền tới đời tôi. Ngay từ tấm bé, tôi đã quen với việc lênh đênh trên mặt nước, lớn hơn chút nữa thì được học nghề, tự tay bắt con tôm con cá để kiếm sống. Không biết từ bao giờ, tôi đã coi chiếc thuyền như là ngôi nhà thứ hai của mình”.

Vừa dứt lời, anh Quế cùng người con trai vận chuyển đồ đạc xuống tàu để sẵn sàng cho chuyến ra khơi. Với vóc người nhỏ bé cùng làn da rám nắng, anh Quế nhanh như sóc, thoắt cái đã băng qua tấm ván gỗ để đưa các nhu yếu phẩm lên tàu.

Đưa bàn tay rám nắng vuốt ve "chiến hữu", anh Quế hồ hởi giới thiệu: “Chiếc tàu này tôi mới sắm được vài ba năm, tổng trị giá là hơn 250 triệu đồng. Từ ngày có tàu mới, tôi cảm thấy yên tâm hơn rất nhiều, không phải lo sửa chữa sau mỗi chuyến đi”. Ngắm nhìn chiếc tàu của mình, trong ánh mắt ngư dân Tống Văn Quế ánh lên sự tự hào. Với anh, chiếc tàu không chỉ là phương tiện mang lại nguồn thu nhập, mà đã trở thành một thành viên không thể thiếu trong gia đình.

Để chuẩn bị cho hành trình “vươn biển” sắp tới, anh Quế đã mua sắm thêm rất nhiều nhu yếu phẩm như đồ ăn, nước uống, vật dụng cá nhân… Ngay sau khi sắp xếp đồ đạc lên thuyền, anh Quế lập tức quét dọn, khởi động tàu cùng hệ thống kéo lưới, vừa kiểm tra chất lượng mắt lưới, vừa phát hiện kịp thời những sự cố không may xảy ra để khắc phục.

“Trước mỗi chuyến đi, tôi đều phải kiểm tra thật kỹ mọi thứ, bởi lẽ “biển trời mênh mông, đâu ai lường trước được gì”. Mỗi chuyến đi của tôi thường từ 10-15 ngày với 3 thành viên, đó là vợ và con trai của tôi”, anh Quế nói.

Đưa ánh mắt nhìn xa xăm, anh Quế nhẩm tính trong đầu, “thời điểm này đánh mực là chủ yếu, ngoài ra có thể đánh bắt thêm một số loại cá nhỏ để tăng thêm thu nhập”. Với kinh nghiệm của mình, anh Quế dễ dàng định vị được vùng nước thuận tiện để đánh bắt và thời điểm thích hợp, đúng luồng di chuyển của các loài.

Ở ngay sát cạnh tàu của anh Quế là vị trí neo đậu tàu của anh Phạm Văn Hiền (cùng trú tại phường Hà Phong). Thời điểm này, giống như anh Quế, anh Hiền cũng đang tất bật kiểm tra đồ đạc để kịp ra khơi vào đầu giờ chiều.

“Lăn lộn trên biển bao nhiêu năm rồi nhưng lần nào ra khơi cũng đều mang đến cho tôi rất nhiều cảm xúc. Vừa phấn khởi, mong chờ nhưng cũng có chút lo lắng, hồi hộp. Đến thời điểm này, mọi thứ đều đã ổn thỏa, chỉ chờ đúng giờ là lên đường”, anh Hiền bày tỏ.

Do là thuyền nhỏ, anh Hiền chỉ đánh bắt ở những khu vực ven bờ với một số loại chính như cá rìa, cá bò, mực… “Tùy theo mùa mà chúng tôi sẽ thay đổi phương thức đánh bắt. Đôi khi hai vợ chồng chịu khó đánh thêm hà bán cho thương lái để kiếm thêm thu nhập”, anh Hiền bộc bạch.

Nghề đi biển cũng nhiều gian nan, vất vả, nhất là khi thiên tai luôn rình rập và có thể bất ngờ ập đến. Chia sẻ về những lần rơi vào tình cảnh hiểm nguy đó, anh Hiền tâm sự:

“Dựa vào kinh nghiệm của mình, khi thấy thời tiết bất thường là anh em chúng tôi gọi nhau đưa tàu vào những nơi tránh trú an toàn như trong những hang đá, mỏm núi. Nhiều khi trời yên biển lặng nhưng bất chợt gặp dông lốc khiến chúng tôi đôi khi trở tay không kịp. Nhưng thôi, đã xác định gắn bó với nghề thì phải chấp nhận, luôn chuẩn bị tâm lý trước mọi thứ. Có vậy mới nuôi được vợ, được con”.

Kỳ vọng một năm thắng lợi

Theo tính toán của những người ngư dân, đối với tàu nhỏ thì chi phí của mỗi chuyến đi ước tính khoảng 10 triệu đồng. Còn những chiếc tàu lớn, chi phí có thể lên tới hàng trăm triệu đồng.

Anh Nguyễn Văn Tuân (chủ tàu QN-90070, neo đậu tại cảng Cái Rồng, huyện Vân Đồn) bày tỏ: “Tàu của tôi có chiều dài trên 19m, khai thác xa bờ, chủ yếu ở vùng biển Vân Đồn. Chi phí của những chuyến đi biển trong 1 tháng rơi vào tầm 200 triệu đồng. Nếu như trời yên thì tôi đi từ 12-15 ngày, còn những thời điểm biển động thì có khi chỉ đi được 10 ngày là phải về”.

Đối với những chiếc tàu to, chi phí bỏ ra là rất lớn, bao gồm chi phí bóng điện, dầu, điện máy, đá lạnh… Ngoài ra còn các khoản tiền liên quan đến trả công thuyền viên, sửa chữa và bảo dưỡng tàu định kỳ. Theo chia sẻ của các chủ tàu cá, nếu không tính toán cẩn thận, thì mỗi chuyến đi không những không kiếm đủ số tiền bỏ ra mà hoàn toàn có thể lỗ nặng.

Vừa qua, anh Tuân đã có chuyến đi biển đầu năm thuận lợi và gặt hái được nhiều thành quả. “Thời điểm này, tàu của chúng tôi chủ yếu là bắt cá cơm. Chuyến đi khai xuân của tôi khá thuận lợi với sản lượng khai thác ổn. Các đội tàu khác ai cũng có những thuận lợi riêng cho mình. Hy vọng năm nay chuyến đi nào cũng gặp thật nhiều may mắn”, anh Tuân vui mừng chia sẻ.

Đối với  ngư dân, điều mong mỏi nhất trong những chuyến đi biển chính là sự an toàn và sản lượng khai thác ổn giúp chi trả được các khoản chi phí và có thêm một chút lãi để nuôi sống gia đình.

Khi được hỏi về thu nhập mỗi tháng, anh Tống Văn Quế cho biết: “Trung bình mỗi ngày tôi phải kiếm được từ 1-1,5 triệu đồng để bù các khoản chi phí. Để đảm bảo chắc phần “thắng”, trước khi đi tôi phải xác định chính xác khu vực đánh bắt và dự kiến được sản lượng, giá trị”. Hằng ngày, anh Quế bắt được bao nhiêu là bán ngay cho các tàu thu mua để đảm bảo hàng luôn được tươi ngon, chất lượng và giữ được giá tốt.

Tâm sự với chúng tôi, người đàn ông đã ngoài 40 tuổi bày tỏ: “Chỉ hy vọng năm mới trời yên biển lặng để chúng tôi yên tâm bám biển, có được một năm thắng lợi. Anh em đội tàu chúng tôi đoàn kết, tương trợ lẫn nhau và quyết tâm khai thác đúng vùng nước được cho phép, tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật và tuyệt đối không khai thác theo kiểu tận diệt”.

Trong khí thế lạc quan, phấn khởi mừng năm mới, những chiếc thuyền đã ra khơi với biết bao niềm tin, hy vọng về một mùa biển bội thu cùng ước vọng ấm no, đủ đầy.

Năm 2024, dù bị ảnh hưởng bởi bão số 3, ngành thủy sản Quảng Ninh vẫn đạt kết quả tích cực. Tổng sản lượng thủy sản đạt 175.000 tấn, trong đó, sản lượng khai thác là 77.000 tấn và sản lượng nuôi trồng đạt trên 98.000 tấn.