Chong đèn dụ mực giữa trùng dương

Trắng đêm

Như lời hẹn trước, chúng tôi được anh Bùi Văn Trí (42 tuổi, xã Tam Tiến, huyện Núi Thành, Quảng Nam) chấp thuận cho lên tàu mang số hiệu QNa 90361. Ngoài thuyền trưởng Trí còn có 5 thuyền viên khác đã “tập kết” sẵn bắt đầu một đêm mưu sinh.

Đèn điện trên tàu được thắp sáng dụ hải sản đến

Tôi cùng nhóm ngư dân từ bãi biển xã Tam Tiến lên thuyền thúng. Từ bờ các thuyền viên buông mái chèo khoảng 10 phút đến tàu QNa 90361 neo đậu. Tất cả mọi người lên tàu, đồng thời đưa thuyền thúng để trên boong. Tiếng động cơ khởi động, thuyền trưởng Trí cầm lái dẫn tàu ra khơi. Từng đợt sóng cấp 2 đến 3 nhấp nhô dồn dập, tàu lắc lư rẽ sóng.

Anh Trí cho biết, tàu có công suất 450 CV, hành nghề lưới vây nên thường đánh bắt gần bờ. Chuyến đi xa nhất khoảng 15 ngày, ngư trường cách bờ khoảng 50 hải lý. “Tàu thường khai thác vùng biển từ Quảng Nam ra đến Vịnh Bắc bộ là chính, khai thác cá mực”, anh Trí cho biết và nói thêm vào mùa hè tàu đánh bắt gần bờ, ngắn này; còn các mùa khác đi dài ngày.

Sau gần hai giờ, tàu cách đất liền 12 hải lý dừng lại. Địa điểm này tàu anh Trí thường đánh bắt được nhiều hải sản và đánh dấu. Lúc này máy đo độ sâu báo hơn 70m, tàu không thể thả dây neo, các thuyền viên bung dù cố định tàu. Đây là một cách neo đặc biệt khi tấm dù xòe ra níu tàu trôi chậm lại quanh vùng đánh bắt.

Thuyền trưởng Trí tắt máy chính, chỉ hoạt động máy phụ để phục vụ dàn đèn điện hàng chục bóng trên tàu. Chúng tỏa ánh sáng cả một vùng biển. Đứng trên tàu nhìn xuống mặt biển nước trong xanh thấy từng đàn cá bé như chiếc đũa chao lượn. “Cá nhỏ vào càng nhiều thì mực, cá lớn đến càng đông, vì chúng tới săn mồi”, anh Bùi Văn Ký, thuyền viên trên tàu, nói và lý giải đây là cách lưới chụp, hình thức này mình đỏ điện rồi dụ cá đến, sau đó tung lưới vây bắt.

Khi phát hiện cá mực các thuyền viên thả tấm lưới rộng gần 100 mét vuông xuống biển để vây bắt

Công việc cho một đêm mưu sinh hoàn tất, các thuyền viên chuẩn bị ăn tối. Cơm được mọi người mang theo từ nhà và họ soạn ra ở đuôi tàu. Mặc dù tàu lắc lư theo từng đợt sóng vỗ nhưng ai cũng ăn ngon lành. Thức ăn chủ yếu cá, mực mà họ đánh bắt được từ chuyến biển hôm trước để lại.

Để tăng thêm thu nhập, trong lúc chờ hải sản đến thả lưới, mỗi thuyền viên ngồi bên mạn tàu tay cầm một ống vòng tròn bằng nhựa buộc dây cước và một đoạn cần dài gần 1m câu mực. Ở đầu cuộn dây một con mồi giả gắn vào thả xuống.

“Cách câu mực rất đơn giản, mình chỉ thả xuống nước và giật liên tục để dụ mực cắn câu. Khi kéo dây tay có cảm nặng, giật thì mực đã mắc rồi kéo lên. Mỗi đêm câu mực người trúng được vài kg cho thu nhập vài trăm ngàn đồng. Không những thế nó còn đốt cháy khoảng thời gian để buông lưới”, thuyền viên Trần Văn Thuận viên cho hay.

Anh Thuận năm nay 27 tuổi nhưng gắn bó nghề đi biển 7 năm. Ban đầu Thuận thì đi làm thuê trên các tàu cá trong vùng, gần bờ có, xa bờ có. Sau ngần ấy thời gian, Thuận có được chút vốn anh cùng mọi người chung tiền mua được con tàu cũ ở Quảng Bình đưa về sửa chữa, cải hoán hành nghề chụp mực.

Theo Thuận, biển giã bữa được bữa không nhưng không thể bỏ, thế hệ cha ông bám biển mưu sinh, giờ con cháu theo nghiệp. “Nghề biển đem lại khoản thu nhập đã đành nhưng cũng góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo. Cứ lên bờ kiếm việc khác làm hết thì còn ai đi biển, giữ gìn chủ quyền đất nước”, Thuận bày tỏ.

Dùng máy tời đưa lưới và hải sản lên boong tàu

Cả 5 thuyền viên đang say sưa câu mực thì đến khoảng 20 giờ, thuyền trưởng Trí nhìn vào máy dò cá báo hiệu xuất hiện hải sản. Anh Trí thông báo để 5 thuyền viên thu dọn cần câu để tập trung công việc đánh lưới. Hệ thống lưới chụp được thiết kế bốn góc con tàu có bốn cần sắt dài gần chục mét vươn ra. Dây thừng vây quanh tạo thành một bộ khung vững chắc để giữ lưới trên không.

Hệ thống đèn điện trên tàu được tắt dần để gom cá mực vào khu vực bỏ lưới, đến lúc còn một bóng đèn ở hông con tàu hải sản tập trung lại thì thả lưới. Thuyền trưởng Trí hô lớn: Một, hai, ba... thì cùng lúc mỗi người một góc mũi tàu giật dây thả tấm lưới rộng gần 100 mét vuông chìm nhanh xuống nước biển. Hàng trăm cục chì nặng đến vài tạ đưa sẽ đưa lưới chìm rất nhanh, khi đến độ sâu vài chục mét, máy tời hoạt động gom lưới để cá mực nằm gọn phía trong.

Công đoạn này do máy tời đảm nhận nên các thuyền viên không mất nhiều sức. Họ chỉ thao tác để máy làm. “Nghề lưới chụp không nặng nhọc nhưng ai cũng tiếp xúc với nước, để hạn chế ngấm nước, mỗi thuyền viên mặc áo mưa để tránh ướt. Tuy nhiên khi làm cơ thể đổ mồi hôi, áo mưa mặc kín người nên áo quần luôn ướt đẫm”, anh Trí nói về những vất vả.

Tấm lưới được máy tời kéo lên boong tàu, cá mực nằm gọn phía trong. Các thuyền viên đổ ra và phân loại cho vào hầm đá bảo quản. “Mẻ lưới này được khoảng 3 yến mực và một ít cá hố, bán được hơn 2 triệu đồng”, anh Trí ước chừng và thúc giục mọi người thu dọn để tiếp tục đánh bắt.

Các thuyền viên phân loại các mực sau khi đánh bắt được

Công đoạn các mẻ lưới sau được lặp lại như vậy, khoảng thời gian chong đèn từ 1 đến 3 giờ dụ cá mực đến. Khi máy dò cá báo hiệu có nhiều hải sản đến thì thả lưới vây bắt.
 

Thu tiền triệu mỗi đêm

Đến 3h sáng, tàu anh Trí đánh bắt được 4 mẻ lưới, hải sản thu hơn 1 tạ mực và một ít cá hố. Anh Trí cầm lái con tàu vào bờ, còn các thuyền viên thu dọn ngư lưới cụ, chùi rửa boong tàu. Sau 30 phút, công việc kết thúc, cơm nấu nồi điện chín, mọi người đưa mực, cá chế biến làm thức ăn.

Đúng như lịch trình 5 giờ sáng, tàu cập bờ, 5 thuyền viên cho mực vào thuyền thúng đưa vào bãi biển bán. Trên tàu còn lại thuyền trưởng Trí, anh ngủ bù một đêm thức trắng, phần nữa trông giữ tàu.

Mực lớn được thương lái thu mua giá vài trăm ngàn đồng một cân, loại nhỏ vài chục ngàn. “Tổng tất cả bán được 7 triệu đồng, trừ chi phí hết 3 triệu đồng dầu, thức ăn, nước uống…. mỗi người được 500 ngàn đồng”, anh Ký nói và chia sẻ, nghề biển không ổn định thu nhập, đêm gặp may thu gần 70 triệu đồng nhưng có đêm phải bù lỗ.

Sau khi phân loại hải sản cho vào hầm bảo quản

Kết thúc đêm mưu sinh, các thuyền về trở về nhà ngủ, đến chiều họ lên tàu cho chuyến biển tiếp theo.

“Mùa hè là thời điểm đánh mực nhiều nhất trong năm nên chúng tôi vươn khơi liên tục không bỏ sót ngày nào. Đánh gần bờ không có thì chuyển qua đánh bắt xa bờ, mỗi chuyến đi khoảng nửa tháng”, anh Ký cho biết và nói thêm nghề lưới chụp không chỉ bắt mực mà nhiều đêm gặp đàn cá bắt được vài tạ, thu hàng chục triệu đồng.