Sử dụng thuốc BVTV đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng suất, sản lượng lúa. Tuy nhiên, thói quen sử dụng thuốc BVTV chưa đúng, sử dụng "quá tay" đã ảnh hưởng tới chất lượng hàng xuất khẩu, sức khỏe cộng đồng và môi trường.
Nguyên nhân của tình trạng này, TS Nguyễn Viết Khoa (Trung tâm Khuyến nông Quốc gia) chỉ ra là do tâm lý nóng vội, mong muốn diệt trừ sâu bệnh hại nhanh, dẫn đến nông dân sử dụng thuốc BVTV quá liều. Hơn nữa, bà con còn thiếu kinh nghiệm nhận biết về đặc tính của dịch hại, chu kỳ phát triển của sâu bệnh. Đặc biệt, các quy định về dư lượng thuốc BVTV trong sản phẩm theo yêu cầu từ các thị trường nhập khẩu gạo bà con nông dân vẫn chưa nắm rõ.
Hội thảo giải pháp BVTV an toàn và hiệu quả trong sản xuất lúa gạo nhằm khởi động lại vấn đề sử dụng thuốc BVTV an toàn mà ngành nông nghiệp đã nỗ lực thực hiện trong nhiều năm. Ảnh: Kim Anh.
Để nâng cao chất lượng, giá trị và vị thế của hạt gạo Việt Nam, vấn đề kiểm soát việc sử dụng thuốc BVTV trên tinh thần trách nhiệm, an toàn, hiệu quả được đưa ra bàn luận thẳng thắn tại hội thảo mới đây về giải pháp bảo vệ thực vật an toàn và hiệu quả trong sản xuất lúa gạo. Chương trình do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Công ty TNHH Syngenta Việt Nam tổ chức tại tỉnh Vĩnh Long.
Thời gian qua, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã xây dựng nhiều chương trình nâng cao trách nhiệm sử dụng vật tư đầu vào thông qua các hoạt động khuyến nông. Điển hình như: Xây dựng mô hình sản xuất lúa theo VietGAP, sản xuất lúa hữu cơ, sản xuất lúa thông minh, áp dụng "3 giảm 3 tăng", "1 phải 5 giảm" trong sản xuất lúa để người dân học tập và làm theo.
Bên cạnh đó là các hoạt động ứng dụng cơ giới hóa để san phẳng đồng ruộng điều khiển bằng laser, phun nấm Trichoderma bằng máy và cày vùi rơm rạ, sử dụng máy bay không người lái phun thuốc BVTV, kiểm soát cỏ dại bằng thuốc BVTV tích hợp với máy sạ cụm... Đồng thời, tăng cường công tác đào tạo huấn luyện, truyền thông đến nông dân những hiệu quả, tác dụng của những giải pháp công nghệ.
Sử dụng máy bay không người lái phun thuốc BVTV là một trong những giải pháp an toàn, đảm bảo sức khỏe của nông dân. Ảnh: Kim Anh.
Theo ông Lê Quốc Thanh, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, hiện nay một số khâu trong sản xuất lúa đã được nông dân thực hiện cơ giới hóa tương đối tốt. Đối với khâu gieo cấy, nếu áp dụng cơ giới hóa đồng bộ sẽ góp phần giảm được chi phí, cách ly được nông dân với thuốc BVTV, giúp nông dân tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc.
Vài năm trở lại đây, Công ty TNHH Syngenta Việt Nam (Syngenta) đã triển khai nhiều dự án áp dụng cơ giới hóa và giải pháp sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả tại một số tỉnh sản xuất lúa trọng điểm vùng ĐBSCL. Điểm nhấn là giải pháp GroMore, đây là sự kết hợp hài hòa các biện pháp kỹ thuật tiên tiến, ứng dụng cơ giới hóa trong sản xuất lúa như chọn giống, làm đất, quản lý nước, bón phân, sử dụng thuốc BVTV, quản lý sau thu hoạch…
Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt khẳng định, đây là chương trình hiệu quả, khởi động lại vấn đề sử dụng thuốc BVTV an toàn mà ngành nông nghiệp đã nỗ lực thực hiện trong nhiều năm. “Hiện nay, khi sử dụng thuốc BVTV, bà con nông dân đã quan tâm đến vấn đề an toàn. Khi sản xuất lúa gạo xây dựng được tiếng vang về sử dụng thuốc BVTV có trách nhiệm thì sản phẩm lúa gạo của Việt Nam sẽ được tin tưởng hơn. Đó là sự chuẩn bị cho tương lai, an toàn cho chính mình, môi trường”, ông Tùng nhấn mạnh.
Chuyên gia kỹ thuật Syngenta phân tích hiệu quả các mô hình ứng dụng giải pháp GroMore. Ảnh: Kim Anh.
Ông Trần Thanh Vũ, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Syngenta Việt Nam phấn khởi nhận định, giải pháp quản lý dịch hại GroMore không phải là giải pháp chết, các tiến bộ kỹ thuật sẽ liên tục được cập nhật, để tối ưu hóa hiệu quả canh tác lúa.
Sự góp sức của khối tư nhân trong điều phối kỹ thuật, đẩy nhanh các mô hình cơ giới hóa vào sản xuất lúa đã góp phần giúp nông dân nâng cao trách nhiệm sử dụng thuốc BVTV an toàn, hiệu quả, đáp ứng điều kiện xuất khẩu đi các thị trường lớn. Qua đó, giảm chi phí đầu vào, tăng giá trị và lợi nhuận bền vững cho hạt gạo Việt.
