Tuyến đê Đồng Cả Tây có hệ thống cống xây bằng gạch đá từ rất lâu, nay xuống cấp, không ngăn được nước mặn tràn vào. Ảnh: Nguyễn Thành.
Hà Loan hiện là thôn đảo duy nhất của TP Cẩm Phả (Quảng Ninh). Trên đảo có khoảng 70 hộ dân với hơn 300 nhân khẩu. Người dân nơi đây sống bằng nghề làm ruộng hoặc bắt hải sản ở bãi biển. Một số hộ sản xuất nhỏ lẻ, rất ít hộ theo hướng sản xuất hàng hóa. Ruộng ít nên việc trồng cấy của bà con nhiều khi không đủ gạo phục vụ cuộc sống hàng ngày.
Hiện nay, trên địa bàn thôn Hà Loan có 3 tuyến đê chính là đê Đồng Cả Đông, đê Đồng Cả Tây và đê Núi Ngang. Ông Triệu Văn Bình, Trưởng thôn Hà Loan cho biết, tuyến đê Đồng Cả Đông và Đồng Cả Tây được hình thành từ những năm 60 của thế kỷ trước, được người dân xây thủ công theo cách lấy đất ruộng đắp thành bờ, các cống thủy lợi ngăn mặn trên đê được xây, đắp bằng đá.
Hiện cả 2 tuyến đê suy yếu, đặc biệt, cống ngăn mặn xuống cấp khiến thủy triều ra vào liên tục, nước biển khiến đất nông nghiệp ở các khu vực xung quanh bị nhiễm mặn gây ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.
"Tôi làm trưởng thôn từ năm 2020, nhưng trước đấy vào năm 2018, tôi đã nhận thấy cống ngăn mặn trên các tuyến đê Đồng Cả Đông và Đồng Cả Tây có dấu hiệu xuống cấp. Bản thân tôi cũng là người nông dân, cũng trồng lúa trên những cánh đồng này. Tuy nhiên, chúng tôi mất rất nhiều công sức chăm sóc nhưng nước biển tràn vào khiến diện tích gieo trồng sắp đến ngày thu hoạch đành phải bỏ phí, gây thiệt hại nặng nề cho bà con sinh sống ở nơi đây", ông Bình tâm sự.
Dù đã thay thế nắp cống bằng inox nhưng nước biển vẫn ngấm qua các khe nứt 2 bên miệng cống thuộc đê Đồng Cả Đông. Ảnh: Nguyễn Thành.
Được biết, 2 tuyến đê Đồng Cả Tây và Đồng Cả Đông có tổng chiều dài khoảng 700m, có 2 cống ngăn mặn nhưng hai mang cống bị xói lở và nước biển vẫn ngấm qua thân đê. Người dân đã phản ánh lên chính quyền địa phương nhiều lần nhưng đến nay các cống ngăn mặn này vẫn chưa được nâng cấp, sửa chữa.
Cũng theo ông Bình, hiện nay, mỗi khi triều dâng, khoảng cách từ mặt đê đến mặt nước chỉ khoảng 30cm. Nếu xảy ra bão, mưa lớn kéo dài thì nước sẽ tràn qua đê, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người dân sinh sống trên đảo Hà Loan.
"Chúng tôi mong muốn chính quyền địa phương nhanh chóng quan tâm, đầu tư nâng cấp, sửa chữa hệ thống cống ngăn mặn cũng như các tuyến đê để chúng tôi có thể yên tâm trồng trọt, ít nhất là đủ thóc gạo để ăn", ông Bình bộc bạch.
Còn tại khu vực cống Núi Ngang, thôn Hà Loan, phóng viên tận mắt chứng kiến cửa cống ngăn mặn dù đã hạ xuống hết mức nhưng do xuất hiện các lỗ thủng trên bề mặt nên nước mặn vẫn chảy vào trong khu vực trồng trọt.
Cửa cống ngăn mặn đê Núi Ngang đã bị hoen rỉ, nước biển tràn vào khiến đất canh tác bị nhiễm mặn. Ảnh: Nguyễn Thành.
Trước đó, ngày 19/4/2021, UBND TP Cẩm Phả đã có văn bản báo cáo trả lời kiến nghị của Bí thư chi bộ các thôn, khu phố tại hội nghị giao ban quý III năm 2020. Trong đó, có nội dung về tuyến đê bị nước tràn qua mỗi khi có mưa lớn kéo dài kết hợp triều cường ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của người dân.
Trong báo cáo có ghi, kết quả khảo sát hiện trạng đê Đồng Cả Tây có cống rộng 0,5m, chiều dài 4m, cánh phai gỗ hỏng không ngăn được nước mặn khi triều cường dâng cao làm ảnh hưởng đến 15 hộ trồng lúa, khoảng 3,5 ha lúa 2 vụ. Thời điểm năm 2021, xã đã khắc phục tạm thời, dùng gỗ chắn ngăn nước mặn.
UBND xã Cộng Hòa đã thực hiện khảo sát thiết kế lập dự toán xây cống hộp và lắp cánh phai tự động tuyến đê ngăn mặn Đồng Cả Tây, thôn Hà Loan, xã Cộng Hòa, với tổng mức khái toán trên 978 triệu đồng. UBND TP Cẩm Phả giao phòng Tài chính - Kế hoạch tham mưu, đưa dự án vào triển khai thực hiện từ nguồn sự nghiệp kiến thiết kinh tế chi nông thôn mới năm 2021-2022. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa được thực hiện.
