Diện tích rừng Quảng Nam lớn nhưng hiệu quả chưa cao

Ngày 3/3, Đoàn công tác của Bộ NN-PTNT do Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc với tỉnh Quảng Nam liên quan đến nội dung triển khai công tác quản lý bảo vệ rừng và các cơ chế chính sách trong lĩnh vực lâm nghiệp.

Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Nam, thời gian qua, các Bộ, ngành Trung ương, Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm thúc đẩy lâm nghiệp phát triển theo hướng lâm nghiệp bền vững, tạo công ăn việc làm và ổn định cuộc sống cho người dân sống dựa vào rừng.

Trên cơ sở đó, tỉnh Quảng Nam cũng đã ban hành nhiều nghị quyết chuyên đề, các quyết định triển khai cơ chế chính sách để tăng cường công tác bảo vệ rừng trong tình hình mới. Năm 2022, giá trị sản xuất lâm nghiệp của tỉnh này ước đạt 1.731 tỷ đồng, tăng 5,5% so với năm 2021.

Bên cạnh tăng cường công tác quản lý rừng, tạo cơ sở để rừng được giao có chủ quản lý, thời gian qua, các Ban quản lý rừng phòng hộ cấp huyện được thành lập theo ranh giới hành chính của huyện, giúp công tác quản lý bảo vệ và phát triển tránh sự chồng chéo.

Hiện nay, Quảng Nam có diện tích rừng tự nhiên khoảng 463.530ha, với độ che phủ năm 2022 là 58,71%. Từ diện tích trồng rừng hằng năm, giúp tăng độ che phủ rừng, hình thành nguồn cung ứng nguyên liệu rừng trồng cho thị trường, tạo công ăn việc làm cho hàng nghìn lao động và tăng giá trị sản xuất cho ngành lâm nghiệp.

Ngoài ra, chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững giúp Quảng Nam có nguồn lực và điều kiện để tiếp tục thực hiện tốt công tác quản lý bảo vệ rừng, giữ ổn định diện tích rừng tự nhiên hiện có, phục hồi và nâng cao chất lượng rừng; gia tăng giá trị kinh tế rừng và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Ông Trần Văn Thu, Chi cục trưởng Chi cục kiểm lâm tỉnh Quảng Nam, cho biết, bên cạnh những thuận lợi nói trên thì công tác quản lý bảo vệ rừng của địa phương còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Theo đó, diện tích đất có rừng nằm ngoài quy hoạch lâm nghiệp trên địa bàn có diên tích khá lớn; trong đó có cả diện tích đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chủ yếu là rừng phục hồi sau nương rẫy không ổn định dẫn tới nhiều bất cập trong công tác quản lý rừng và quản lý đất đai.

“Suất đầu tư hỗ trợ từ nguồn ngân sách Trung ương cho trồng rừng phòng hộ (30 triệu đồng/ha) còn thấp so với thực tế, vì vậy công tác trồng rừng phòng hộ trong thời gian qua của tỉnh đạt tỷ lệ rất thấp. Ngoài ra, diện tích đất trống quy hoạch phòng hộ manh mún, nhỏ lẻ, xa khu dân cư nên khó khăn trong việc triển khai trồng rừng”, ông Thu nói.

Bên cạnh đó, thời gian trồng rừng sản xuất kinh doanh gỗ lớn kéo dài cộng thêm áp lực về nhu cầu kinh tế, nhất là rủi ro về thiên tai (chưa có Bảo hiểm rừng trồng), thị trường không ổn định, ở vùng miền núi, đời sống khó khăn, thiếu vốn nên nhiều hộ gia đình chưa mạnh dạn trồng rừng gỗ lớn và chuyển hóa rừng gỗ nhỏ sang gỗ lớn.

Đối với lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng của chủ rừng ngày càng được tăng cường về số lượng. Tuy nhiên, phần lớn người được hợp đồng vào lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng là người đồng bào dân tộc thiểu số, chưa được đào tạo, tập huấn về kỹ năng, chuyên môn nghiệp vụ bảo vệ rừng. Khi lực lượng này để xảy ra vi phạm trong diện tích được giao quản lý thì chưa có quy định, chế tài ràng buộc để xử lý trách nhiệm.

Quảng Nam đề xuất nhiều ý kiến liên quan đến hỗ trợ nguồn kinh phí đầu tư phục vụ công tác phòng cháy chữa cháy rừng. Cho phép chuyển từ hình thức giao khoán bảo vệ rừng cho hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư theo chính sách của Trung ương sang hình thức chủ rừng tự bảo vệ để hợp đồng với lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng gắn với chính sách hỗ trợ bảo vệ rừng phòng hộ, đặc dụng để đảm bảo nguồn kinh phí chi trả cho lực lượng này.

Đồng thời kiến nghị chủ trương quy định mức và nguồn kinh phí sử dụng lập hồ sơ thiết kế ban đầu đối với hạng mục hỗ trợ trồng rừng phòng hộ, hỗ trợ trồng rừng sản xuất bằng cây lấy gỗ, lâm sản ngoài gỗ; tăng nguồn đầu tư cho vùng đệm các khu rừng đặc dụng để hỗ trợ người dân, cộng đồng đảm bảo đầu tư phát triển sinh kế ổn định, lâu dài...

Theo Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị, trong năm vừa qua, hoạt động lâm nghiệp của tỉnh Quảng Nam đã có nhiều khởi sắc từ bảo vệ rừng, trồng rừng, khai thác các tiềm năng của rừng. Những đề xuất, kiến nghị của tỉnh cũng đã được thảo luận, trao đổi để thống nhất tuy nhiên vẫn chưa thể giải quyết được hết.

Do đó, thời gian tới, những kiến nghị này sẽ được Bộ NN-PTNT chỉ đạo các cơ quan liên quan trả lời bằng văn bản một cách thấu tình, đạt lý. Tuy nhiên, tất cả đều phải dựa trên quy định của pháp luật nhưng không cứng nhắc. Bộ NN-PTNT sẽ ủng hộ cũng như hỗ trợ tỉnh Quảng Nam để chỉ ra con đường thuận lợi nhất, nhanh nhất nhằm triển khai các chính sách phù hợp, hiệu quả.

“Tôi đề nghị tỉnh phát huy hiệu quả quỹ bảo vệ phát triển rừng. Trong thời gian tới, cần phân định rõ ràng các trường hợp cho thuê dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn. Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Nam có diện tích rừng khá lớn nhưng hiệu quả mang lại cho người dân vẫn chưa cao, đặc biệt là đối với cây keo. Trong khi Quảng Nam có điều kiện thuận lợi về giao thông, cảng biển để hình thành khu chế biến công nghệ cao. Muốn làm được như vậy thì tỉnh cần phải có cơ chế chính sách, tạo điều kiện để mời gọi doanh nghiệp vào đầu tư”, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị nói.