Người dân trong vùng dự án Làng Đại học Đà Nẵng đang sống trong điều kiện khó khăn về cơ sở hạ tầng, nhà cửa xuống cấp nhưng không được đầu tư, sữa chữa. Ảnh: L.K.
Năm 1997, Chính phủ phê duyệt triển khai dự án Làng Đại học Đà Nẵng với tổng diện tích 300ha. Trong đó, khoảng 110ha thuộc phường Hòa Quý (quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng), 190ha còn lại thuộc phường Điện Ngọc (thị xã Điện Bàn, Quảng Nam).
Đến nay, đã 25 năm trôi qua, dự án mới chỉ triển khai được một phần thuộc địa phận TP Đà Nẵng. Tại tỉnh Quảng Nam chỉ mới thực hiện được hơn 1ha để tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học. Thực tế cho thấy, việc dự án kéo dài đã ảnh hưởng rất lớn đến đời sống người dân, công tác quản lý an ninh, trật tự xã hội và xây dựng tại địa phương.
Theo ghi nhận, nhiều khu vực trong vùng dự án giờ đây cây cối, cỏ dại mọc um tùm, đường giao thông đi vào khu dân cư rất khó khăn. Ngoài ra, hàng trăm ngôi nhà tạm bợ trong khuôn viên dự án đã xuống cấp nghiêm trọng, một số nhà bỏ hoang, tạo điều kiện để phát sinh các tệ nạn xã hội.
Hiện nay, vùng diện tích thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam của dự án Làng Đại học Đà Nẵng vẫn có hàng nghìn hộ dân sinh sống. Tuy nhiên, do nằm trong quy hoạch nên các khu dân cư này nhiều năm qua hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế - xã hội không được đầu tư, nâng cấp. Giao thông nông thôn tại đây cũng chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7km; còn lại là đường đất…
Người dân mong mỏi dự án sớm triển khai và được sớm bố trí tái định cư để ổn định cuộc sống. Ảnh: L.K.
Cùng với đó, nhà cửa của người dân địa phương sau nhiều năm sử dụng giờ đây đã xuống cấp mà không thể sửa chữa do vướng quy hoạch. Từ năm 1997 đến nay, các hộ dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như: lập hộ mới, tách thửa, tặng, cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất…
Anh Phạm Văn Sang (37 tuổi, một người dân sống trong vùng dự án ở phường Điện Ngọc) cho biết, gia đình anh mua ngôi nhà cấp 4 của một hộ dân khác để sinh sống. Đến nay, ngoài tờ giấy viết tay thì anh không thể làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Do nằm trong vùng quy hoạch nên mọi thủ tục liên quan đến đất đai không thể thực hiện được. Nhiều năm qua, gia đình anh rất mong muốn dự án sớm triển khai để được di dời, bố trí tái định cư, ổn định cuộc sống.
“Nhà tôi có 5 nhân khẩu. Hai vợ chồng tôi làm nghề bán hàng rong ở TP Đà Nẵng để kiếm tiền lo cho các con cái ăn, học. Ở đây ngoài khó khăn về cơ sở hạ tầng, nhà ở thì vấn đề nước sạch, điện thắp sáng cũng không được đầu tư. Hằng ngày, chúng tôi phải sang nhà bà con ở phường Hòa Quý (TP Đà Nẵng để chở nước sạch về ăn uống. Điện thắp sáng phải kéo từ nhà hộ dân khác để về dùng”, anh Sang chia sẻ.
Điều kiện về nước sạch sinh hoạt và các nhu cầu thiết yếu khác của người dân rất thiếu thốn. Ảnh: L.K.
Trao đổi về vấn đề này, ông Phan Quang Quốc Huy, Chủ tịch UBND phường Điện Ngọc cho biết, trước những thực trạng đang tồn tại, chính quyền địa phương đã kiến nghị với lãnh đạo UBND thị xã Điện Bàn để báo cáo lên UBND tỉnh Quảng Nam. Qua đó, mong muốn lãnh đạo các cấp sớm triển khai dự án hoặc tháo gỡ khó khăn cho người dân để nâng cấp cơ sở hạ tầng, đường xá để tạo thuận lợi cho nhân dân ổn định cuộc sống.
Về phía quan điểm của tỉnh Quảng Nam, tỉnh này ủng hộ tiếp tục triển khai thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt. Đồng thời đề nghị Bộ Kế hoạch - Đầu tư chủ trì, cùng các bộ ngành xem xét, báo cáo Thủ tướng bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường; giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan trong giai đoạn 2023 - 2025 với diện tích 160ha (trừ 30ha đã được chỉnh trang theo dọc tuyến ĐT 607 trong tổng số 190 ha).
Trong số 160ha nói trên, có 1.375 hộ ảnh hưởng đất ở, 30 hộ ảnh hưởng đất tôn giáo, 440 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp, 817 căn nhà thuộc diện giải tỏa trắng. Dự kiến, có đến 3.155 lô tái định cư cần phải bố trí. Chi phí cho việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ước tính khoảng 4.164 tỉ đồng.
Một số ngôi nhà bỏ hoang, xung quanh cây cối mọc um tùm. Ảnh: L.K.
Mặt khác, UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi. Trên cơ sở đó, qua khảo sát, trong khu vực dự án thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam có khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng.
Số đất này nằm ở khối phố Tứ Hà và Câu Hà (phường Điện Ngọc), gồm 6ha đất ở; 3,9ha đất nông nghiệp và 40ha đất nghĩa trang, tín ngưỡng với 222 hộ dân bị ảnh hưởng. Tổng chi phí giải phóng mặt bằng dự kiến khoảng 333,8 tỷ đồng. Suất vốn đầu tư xây lắp và thiết bị với diện tích 50ha là 482 tỷ đồng. Tổng mức đầu tư dự kiến là 815,8 tỷ đồng.
UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích của dự án làng Đại học Đà Nẵng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, đề nghị điều chỉnh quy hoạch phân khu (1/2.000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50 ha nêu trên.
Đối với phần diện tích còn lại, đề nghị loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực. Đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ làng Đại học Đà Nẵng.
