Do chưa biết được kết quả của cuộc trưng cầu dân ý này nên trong bài này chúng tôi sẽ đưa ra 2 kịch bản cho Vương quốc Anh và EU vào ngày 24/6, khi mà các kết quả bỏ phiếu đã được kiểm duyệt hết với địa điểm cuối cùng được dự báo thông báo kết quả là Manchester City Hall, điểm bỏ phiếu Manchester Central thuộc thành phố Manchester, phía tây bắc nước Anh.
Một điều chắc chắn là dù đi hay ở thì ngày 24/6, Vương quốc Anh cũng sẽ bước sang một trang mới và mọi thứ không thể vận hành như cách mà nó vẫn vận hành trước đây được.
Kịch bản phe đi dành chiến thắng
Đây là kịch bản mà Thủ tướng Anh, lãnh đạo của các đảng lớn, những nhà kinh tế học hàng đầu cùng chính Liên minh EU không muốn nhất. Những công sức vận động tranh cử, thuyết phục người dân của họ sẽ đổ sông đổ bể.
Những phân tích, khuyến cáo dựa trên các bằng chứng thực tiễn về một tương lai kinh tế ảm đạm, một Vương quốc Anh có nguy cơ bị cô lập khỏi những toan tính giữa Mỹ, châu Âu và Trung Quốc khi mà Vương quốc Anh không còn nằm trong thực thể EU đều đã không thuyết phục được cử tri. Họ đã quyết định muốn thử vận may của Vương quốc Anh ở ngoài liên minh có nền kinh tế tổng lớn nhất toàn cầu và các hiệp định thương mại cũng thuộc vào hàng thông thoáng nhất.
Ngay ngày 24/6, sẽ chưa có chuyện gì xảy ra. Còn quá sớm để trong thời gian 1 ngày có thể làm gì. Nhưng có một điều chắc chắn là vào lúc 7h sáng ngày thứ Sáu, 24/6, Thủ tướng đương nhiệm David Cameron sẽ có bài phát biểu trước thềm nhà số 10 Downing Street để trấn an thị trường chứng khoán London trước giờ mở cửa (8h).
Những đàm phán với khối EU về một hiệp định thương mại mới sẽ được bắt đầu nhưng bây giờ Vương quốc Anh, thay vì là một thành viên trong khối có quyền phủ quyết thì sẽ bị đối xử như một bên thứ ba đang đàm phán với từng thành viên trong khối.
Chủ tịch Hội đồng EU Donal Tusk và Bộ trưởng Tài chính lão luyện nước Đức Wolfgang Schauble đều đã đưa ra những lời cảnh báo về việc Vương quốc Anh sẽ không được "hưởng bất kì đặc quyền gì khi những cuộc đàm phán về quan hệ thương mại mới giữa 2 bên diễn ra sau bầu cử". Thời gian gần đây Donal Tusk đã đề cập đến những kịch bản được lên kế hoạch sẵn, dù trước đó liên tục phủ nhận là EU đã chuẩn bị phương án B nếu như Anh rời khỏi khối.
Kịch bản đó có thể sẽ bao gồm những hoạch định để ngăn chặn các nước thành viên khác, điển hình là Hà Lan hay Hi Lạp, có ý định tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý như Vương quốc Anh.
Chủ tịch Ủy ban EU Jean-Claude Juncker đã gợi ý rằng EU sẽ giảm việc "nhúng tay" vào nội bộ từng quốc gia nhưng đồng thời cũng tuyên bố sẽ không có sự thay đổi đáng kể nào về cách hoạt động của toàn khối.
Một điều có khả năng rất cao sẽ xảy ra là khi Vương quốc Anh bắt tay vào công đoạn đàm phán lại những thỏa thuận thương mại, giáo dục và hợp tác với EU thì người đại diện cho phía đảo quốc sẽ không phải là David Cameron. Lí do rất đơn giản là như chúng tôi đã từng phân tích thì đây còn là một cuộc so quyền giữa thủ tướng đương nhiệm và phe chống đối trong nội các của mình.
Một thất bại trong cuộc trưng cầu dân ý cũng đồng nghĩa với việc Thủ tướng Cameron đánh mất đi tầm ảnh hưởng và tiếng nói của mình trong nội bộ đảng Bảo thủ.
Việc này là tốt hơn việc Cameron tự dẫn đầu phái đoàn đàm phán lại các thỏa thuận với EU vì việc này sẽ khiến cho những thành viên quốc hội của đảng Bảo thủ "nổi dậy", dẫn đầu bởi Boris Johnson và một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm sẽ diễn ra với phần thua gần như chắc chắn thuộc về Cameron. Tuy vậy thì việc từ chức sẽ không diễn ra ngay ngày 24/6 mà sẽ được thông báo để những ứng viên được lựa chọn cho đại hội đảng vào mùa thu.
Scotland nhiều khả năng sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý một lần nữa để rời khỏi Liên hiệp Anh vì từ đầu cuộc tranh luận đi hay ở đến giờ thì Thủ tướng thứ nhất Nicola Sturgeon chưa bao giờ che giấu ý định này của mình.
Scotland là nơi có tỉ lệ ủng hộ Liên minh EU cao thuộc loại hàng đầu trên toàn Vương quốc Anh vì thế sẽ khó có chuyện Scotland chịu rời khỏi Liên minh EU theo kiểu bị gượng ép này. Và khác cuộc bỏ phiếu sít sao vào năm ngoái, lần này khả năng Scotland tiếp tục nói "không" với câu hỏi có tách khỏi Vương quốc Anh hay không là gần như không tồn tại.
Người dân Anh vẫn đang tranh cãi đi hay ở (Ảnh minh họa)
Thị trường sẽ chắc chắn bị xáo trộn vì những bất đồng liên tục ở thượng tầng và nếu như những lời cảnh báo của những nhà kinh tế hàng đầu là đúng thì nền kinh tế Vương quốc Anh sẽ bị thiệt hại với tỉ lệ thất nghiệp tăng do những doanh nghiệp liên quan đến EU mất đơn đặt hàng và nền kinh tế có thể bị đẩy lại vào vòng suy thoái, cùng với việc đồng bảng Anh mất giá.
Kịch bản phe ở chiến thắng
Đây là kịch bản được Chính phủ Anh mong đợi nhất. David Cameron sẽ có dịp được tung hô như người hùng đã giúp cho Vương quốc Anh tránh khỏi một thảm kịch.
Người cùng chí hướng với ông David Cameron là George Osborne gần như sẽ là người được chọn để kế thừa ngôi vị Thủ tướng, lãnh đạo đảng Bảo thủ với những công lao đạt được trong chiến dịch vận động giữ Anh ở lại EU. Giấc mơ làm Thủ tướng Anh của Boris Johnson vì thế cũng sẽ tan biến.
Nhưng điều này sẽ không làm cho sự nghi ngờ về EU trong nội bộ đảng Bảo thủ và cả người dân Vương quốc Anh biến mất đi. Tỉ lệ ủng hộ cao ở ngưỡng 50% cho phe đi chỉ ra những hạn chế trong việc thông tin về những lợi ích của EU đến với cử tri của Chính phủ David Cameron.
Lợi ích của việc ở lại trong Liên minh EU ngoài việc chỉ phân tích bằng miệng cần được truyền tải bằng thực tiễn đến với từng cử tri Vương quốc Anh. Có như vậy thì đảo quốc sương mù mới tránh được cảnh phân cực nội bộ sau khi những chi tiết cuối cùng của cuộc trưng cầu dân ý hạ màn.
