Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường (giữa) kiểm tra công tác tái đàn tại trại lợn của ông Nguyễn Văn Thành tại xã Tân Thành, huyện Yên Thành, Nghệ An. Ảnh: BNA.
Kết quả của tăng đàn, tái đàn
Đúng như dự báo của ngành chăn nuôi và các doanh nghiệp, giá lợn hơi trên thị trường bắt đầu hạ nhiệt và quay đầu điều chỉnh về vùng 80.000 đồng/kg vào những ngày cuối quý 3, đầu quý 4/2020 sau khi tăng lên mức giá kỷ lục 100.000 đồng/kg trong quý 1/2020.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, nguyên nhân chính tác động giá lợn hạ nhiệt là do việc tăng đàn, tái đàn, đặc biệt là từ khối các doanh nghiệp, trang trại, gia trại chăn nuôi lớn bắt đầu cho ra sản phẩm từ cuối quý 3/2020 này.
Theo thống kê của Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT), tính đến thời điểm hiện tại có trên 12 tỉnh, thành phố đã tái đàn, tăng đàn lợn vượt 100% so với trước lúc xảy ra dịch tả lợn Châu Phi, cá biệt như tỉnh Bình Phước còn đạt trên 160%. Nhóm địa phương ngấp nghé đạt 100% đầu lợn so với trước dịch cũng lên tới 9 tỉnh, thành. Có 45 tỉnh, thành tái đàn đạt từ trên 50% tới 90%.
Riêng với đàn lợn của 15 doanh nghiệp chăn nuôi lớn, theo Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi Nguyễn Văn Trọng, tính đến thời điểm hiện tại đạt trên trên 4,2 triệu con, tăng so với ngày 1/1/2019 trước khi xảy ra dịch tả lợn Châu Phi trên 67%, tăng so với ngày 1/1/2020 gần 31%.
Với đầu lợn nái, trước khi xảy ra dịch tả lợn Châu Phi, tổng đầu lợn nái của Việt Nam dao động xung quanh 4 triệu con, thời điểm đó giá lợn hơi trên thị trường dao động xung quanh 50.000 - 55.000 đồng/kg.
Ông Nguyễn Thế Chinh, Ban Quản lý Chợ đầu mối gia súc, gia cầm Hà Nam cho biết, trong khoảng 1 tuần trở lại đây giá lợn hơi giao dịch qua chợ có chiều hướng giảm và hiện đạt 79.000 - 80.000 đồng/kg. Sản lượng lợn tiêu thụ thông qua Chợ đầu mối gia súc, gia cầm Hà Nam vẫn duy trì ổn định khoảng 500 - 600 con/ngày, không có gì đột biến. Với giá lợn như hiện nay, ông Chinh khẳng định người chăn nuôi vẫn có lãi.
Khi xảy ra dịch tả lợn Châu Phi tháng 2/2019 số đầu lợn nái giảm mạnh còn khoảng 2,7 triệu con. Sau thời gian tăng đàn, tái đàn từ cuối năm 2019, đến nay tổng đàn lợn nái của cả nước đã phục hồi về mốc 3 triệu con.
Tuy nhiên, do năm 2019 và 2020 ngành chăn nuôi gia cầm tăng trưởng rất mạnh, đạt 12 - 17%, chăn nuôi gia súc lớn, thủy sản cũng tăng khá nên chắc chắn thị phần thịt lợn sẽ phải giảm do các mặt hàng trên tràn sang, do đó nhiều chuyên gia nhận định tổng đàn lợn nái của Việt Nam khi đạt khoảng 3,5 triệu nái là đến ngưỡng bão hòa với nhua cầu tiêu thụ thịt nội địa của 95 triệu dân.
Về lý do giá lợn hơi giảm về vùng giá 80.000 đồng/kg trong những ngày cuối tháng 8/2020 hoàn toàn do liên quan đến vòng đời, chu kỳ của con lợn. Cụ thể, sau khi dịch tả lợn Châu Phi công bố ca đầu tiên tháng 2/2019 và kéo dài đến khoảng tháng 7, tháng 8 năm 2019 dịch bắt đầu lắng xuống.
Từ tháng 9, tháng 10/2019 các doanh nghiệp chăn nuôi lớn, trang trại, gia trại bắt đầu phối giống tái đàn, tăng đàn. Với thời gian mang thai khoảng 4 tháng, thời gian nuôi con 21 ngày và thời gian nuôi thịt gần 5 tháng thì thời điểm cuối tháng 8 và đặc biệt là tháng 9, tháng 10/2020 là cao điểm lứa lợn tăng đàn, tái đàn sau dịch tả lợn Châu Phi bắt đầu cho sản phẩm ra thị trường.
Sự quyết đoán cần thiết từ Bộ NN-PTNT
Bên cạnh nguyên nhân chính là kết quả từ việc tái đàn, tăng đàn giúp giá lợn hơi hạ nhiệt, những quyết sách nhanh chóng, kịp thời của Bộ NN-PTNT thời gian qua cũng góp phần rất lớn hạ nhiệt giá lợn trong thời gian rất ngắn.
Bên cạnh việc ban hành các chính sách, hướng dẫn, đôn đốc các địa phương tạo điều kiện tối đa về đất đai, nguồn vốn, chính sách hỗ trợ cho việc tái đàn, tăng đàn, ban hành các quy trình hướng dẫn chăn nuôi an toàn sinh học thích ứng với dịch tả lợn Châu Phi, Bộ NN-PTNT đồng thời kịp thời tham mưu Chính phủ nhanh chóng tăng cường nhập khẩu thịt lợn.
Nhập khẩu lợn sống về Việt Nam. Ảnh: Công Điền.
Đặc biệt, lần đầu tiên trong lịch sử ngành thú y, chỉ trong vòng một tháng, Bộ NN-PTNT đã giao Cục Thú y xây dựng và hoàn thiện quy trình nhập khẩu lợn sống an toàn từ Thái Lan, qua đó góp phần tạo hiệu ứng tâm lý giúp giá lợn hơi tại thị trường trong nước nhanh chóng được hạ nhiệt chỉ sau vài tháng.
Nhiều chuyên gia quốc tế đánh giá, ghi nhận Việt Nam bên cạnh việc rất kịp thời ban hành các chỉnh sách đồng bộ để bình ổn giá lợn cùng là một trong những nước không chế, xử lý được dịch tả lợn Châu Phi rất nhanh chóng chỉ trong vòng chưa đầy một năm, trong khi Trung Quốc phải mất tới 2 năm.
Việc cơ bản giữ được an toàn đàn lợn cụ kỵ, ông bà trên 109.000 con cũng chính là nền tảng quản trọng để ngành chăn nuôi nước ta có đủ tư liệu để nhanh chóng tăng đàn, tái đàn đạt mục tiêu, kế hoạch đề ra chỉ trong vòng 1 năm.
Cùng với việc tăng đàn, tái đàn bắt đầu cho ra sản phẩm, các chính sách chỉ đạo, điều hành linh hoạt, kịp thời từ phía Bộ NN-PTNT, một số nguyên nhân khách quan gần đây cũng góp phần cộng hưởng giúp giá lợn trên thị trường hạ nhiệt, đó là ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến nhu cầu tiêu thụ thực phẩm từ ngành ăn uống, du lịch sụt giảm mạnh.
Bên cạnh đó, việc dịch tả lợn Châu Phi tái bùng phát tại một số địa phương cũng ít nhiều tác động tới nguồn cung mặt hàng lợn hơi trên thị trường do tâm lí lo ngại và bán tháo của một số doanh nghiệp, trang trại.
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, trong 6 tháng đầu năm 2020, cả nước nhập khẩu gần 11.500 con lợn giống các loại, tăng xấp xỉ 37% so với cùng kỳ năm 2019.
Lợn giống nhập khẩu về Việt Nam trong năm 2020 đến từ 4 nước, Thái Lan (chiếm 50,6%), Canada (33,2%), Mỹ (15,8%) và Đài Loan (Trung Quốc) 0,4%. Giá lợn giống nhập khẩu bình quân đạt 707 USD/con, giảm 52%. Giá trị nhập khẩu lợn giống đạt 8,1 triệu USD, tăng 15,3 lần.
Có sự chênh lệch giá lợn giống nhập khẩu giữa các quốc gia, trong đó cao nhất là Đài Loan 4.420 USD/con, Canada 1.036 USD/con, Mỹ 792 USD/con và thấp nhất là Thái Lan 436 USD/con.
