Người xem hội thi kéo dài hàng mấy trăm mét. Ảnh: Dương Đình Tường.
Không gì bằng tay người điều khiển
“Nam Phong cố lên”. “Nam Tiến cố lên”. Tiếng khán giả hét như át cả tiếng mưa. 10 đội tham gia hội thi “người vận hành máy cấy giỏi vụ mùa năm 2024” do Sở NN-PTNT Hà Nội kết hợp với UBND huyện Phú Xuyên tổ chức vẫn miệt mài trên những thửa ruộng bằng phẳng của xã Nam Phong vào sáng 26/6.
Mưa rào rào như ông trời hất ào ào những thùng nước lớn xuống đầu khiến cho một số khán giả lo lắng ra mặt: “Không khéo lại nổi cả mạ ông ạ”. Mưa dường như khiến cho chiếc máy cấy không người lái trình diễn cùng lúc với 10 đội thi trở nên bắt tín hiệu kém, đi những đường chậm chạp và loạng quạng.
Không gì bằng bàn tay và khối óc của người trực tiếp thao tác, điều khiển máy. Cả 10 chiếc máy cấy vẫn băng băng kẻ những đường mạ non xanh mơn mởn thẳng tắp xuống mặt ruộng lúc này đã loang loáng nước. Có 10 đội thi thuộc 3 huyện gồm Phú Xuyên (8 đội), Ứng Hòa (1 đội) và Thường Tín (1 đội). Mỗi đội được nhận 60 khay mạ để cấy trên diện tích 5 sào (1.800m2) bằng 1 máy cấy 6 hàng trong thời gian khống chế là 25 phút.
Ngay từ phút đầu tiên, chiếc máy cấy số 3 của HTX Nông nghiệp Phú Thịnh, xã Nam Tiến, huyện Phú Xuyên đã bứt tốc, vươn lên. Trong khi phần lớn những chiếc máy khác mới chỉ đi được một đường dài của thửa ruộng thì nó đã kịp đi một đường rưỡi. Tiếng trống thúc ùng ùng, tiếng chiêng gõ phèng phèng, khiến cho những chiếc máy như những chú ngựa đua lồng lên đầy khí thế.
Đánh trống cổ vũ cho đội nhà. Ảnh: Dương Đình Tường.
Khán giả người nào không có áo mưa, không có ô lúc này đã phải chạy dạt vào núp dưới cái mái bạt nhỏ xíu căng ở giữa đường nhưng tất cả các thí sinh cũng như giám khảo vẫn đội mưa gió ở trên đồng, người căng mắt chỉnh máy, tiếp khay mạ; người lom khom mang khung ra đo mật độ khóm trên m2.
Phần thi thực hành này chiếm tới 90 điểm. Các thành viên của Ban giám khảo đánh giá và cho điểm độc lập vào các phiếu chấm điểm của mỗi đội thi dựa trên 6 tiêu chí: số dảnh/khóm; độ sâu cấy; độ đồng đều; khoảng trống đầu bờ; độ thẳng hàng giữa các đường máy chạy: thời gian cấy hoàn thành diện tích.
Tôi để ý đến mái đầu bạc phơ của ông Đỗ Công Chiến - một nông dân năm nay đã 75 tuổi đồng thời là Chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi thôn Nam Phú, xã Nam Phong - với cái ô cứ phần phật ở bên trên. Ông cười: “Chi hội tôi có 669 thành viên, nhà nào cũng có ruộng nhưng không ai bỏ nhờ có máy cấy, như tôi đã 75 tuổi mà vẫn làm 8 sào ruộng. Cấy máy nhàn lắm, năng suất lắm, ít sâu bệnh lắm, mỗi sào chỉ mất có 130.000 đồng thôi”.
Xã Nam Phong bắt đầu đưa mạ khay, cấy máy vào từ năm 2011, khởi đầu bằng máy dắt tay, đến năm 2017 đã gần năm 100% diện tích cấy máy nhờ có sự hỗ trợ của huyện, và quan trọng là hiệu quả trông thấy của việc tăng năng suất, giảm chi phí, giảm thuốc BVTV…
Căn chỉnh máy móc để chuẩn bị vào cuộc thi. Ảnh: Dương Đình Tường.
Chân đất lên sân khấu
Đến phút thứ 21 đã có đội đầu tiên hoàn thành bài thi, đánh máy rời khu vực. Và chỉ mấy phút sau, tất cả các đội khác đều hoàn thành. Trời vẫn mưa như thác đổ. Phần thi tự giới thiệu về đội mình tại hội trường lúc này mỗi đơn vị có 5 phút để trình bày. Vẫn là những thân mình ướt nhẹp nước mưa, ít nhất là 2 đội có người đi chân không, lấm lem bùn đất lên sân khấu.
Lúc họ đội mưa thi biểu diễn cấy máy ở ngoài đồng thì không sao nhưng lúc này một số mới…run vì không quen thuyết trình trước đám đông. Những gương mặt lộ rõ vẻ căng thẳng. Những lời nói không có đầu có cuối. Những nụ cười gượng gạo như cố được nặn ra. Thế mới đúng bản chất của người nông dân vốn không mấy khi bước ra khỏi lũy tre làng. Cũng may là phần thi này chỉ chiếm có 10 điểm.
Đến gần trưa khi phần thi giới thiệu kết thúc, một màn văn nghệ “cây nhà lá vườn” của Trung tâm Khuyến nông Hà Nội được trám vào khoảng trống để dành thời gian cho Ban giám khảo chấm điểm. Cuối cùng là phần hồi hộp nhất: công bố kết quả. Như mọi cuộc thi, giải thấp nhất được công bố trước. Cường độ và thời gian của những tràng vỗ tay chúc mừng cứ thế tăng lên từ Khuyến khích, giải Ba, giải Nhì, tới giải Nhất của HTX Nông nghiệp Phú Thắng, xã Đại Thắng, huyện Phú Xuyên rồi bùng nổ giòn giã ở giải Đặc biệt của HTX Nông nghiệp Phú Thịnh xã Nam Tiến, huyện Phú Xuyên.
Giám khảo ngay tại đầu bờ. Ảnh: Dương Đình Tường.
Niềm vui như vỡ òa trên gương mặt của 5 thành viên đội xã Nam Tiến. Đội trưởng Nguyễn Văn Phúc cho biết: “Chúng tôi đã làm quen với mạ khay máy cấy cả chục năm nay, vẫn đang đi cấy phục vụ bà con khoảng tuần nay rồi chứ không phải bây giờ thi mới cấy, hằng ngày vẫn phải dậy từ 4 giờ sáng làm đến trưa nghỉ một chút rồi tiếp đến 6 giờ chiều, có khi vì tiến độ mà bật đèn làm tới 10 giờ đêm.
So với ngày bình thường, đi thi cấy cũng chỉ chuẩn bị kỹ hơn một tí ở khâu mạ đến căn chỉnh máy. Tôi bảo với anh em rằng phải thực hiện sao cho nghiêm túc, phải bình tĩnh để hoàn thành tốt cuộc thi. Dù không về sớm đầu tiên mà thứ hai nhưng chất lượng của đội tôi cấy là tốt nhất”.
Anh Phạm Minh Đức - Giám đốc HTX Nông nghiệp Phú Hưng - cho biết xã Nam Tiến quê mình có 2 đội mang số báo danh 03 và 06. Để chuẩn bị cho cuộc thi, anh cùng mọi người đã luyện tập mất 3 hôm với những kỹ thuật vẫn như cấy thông thường nhưng trong khuôn khổ của thời gian và diện tích hạn chế hơn hẳn:
“Chúng tôi tham gia hội thi này là muốn đẩy mạnh phong trào cơ giới hóa trong sản xuất cho bà con nông dân đỡ khổ. Máy cấy rất phù hợp ở đồng cao, chân vàn, còn đồng lầy thì không phù hợp lắm. Đầu tư cho mỗi bộ máy cấy khoảng 1 tỉ đồng, khâu làm mạ cũng vất vả nên không phải ai cũng làm được. Hiện HTX của tôi có 5 máy cấy, mỗi vụ cung cấp 10 vạn khay mạ đủ diện tích cấy cho hơn 400ha. Ngoài đầu tư trở lại mua sắm máy móc, vật tư trang thiết bị, mỗi năm HTX còn lãi được khoảng 1 tỉ đồng”.
Ông Nguyễn Xuân Đại - Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội - trao giải Nhất và Đặc biệt. Ảnh: Dương Đình Tường.
Hà Nội mỗi năm gieo cấy khoảng 160.000ha lúa, hiện tỷ lệ cơ giới hóa ở khâu làm đất đạt 100% diện tích, khâu thu hoạch đạt trên 90% diện tích nhưng khâu gieo cấy mới đạt trên 3% diện tích. Làm sao để giải phóng những tấm lưng của hàng vạn nông dân vẫn đang phải còng gập xuống mặt ruộng, chân ngâm trong bùn dưới cái giá lạnh của vụ xuân, dưới cái nắng như đổ lửa của vụ mùa luôn là nỗi trăn trở của Hà Nội.
Bởi thế mà năm 2023, Sở NN-PTNT Hà Nội đã tham mưu cho UBND thành phố, từ đó Hội đồng Nhân dân thành phố ban hành nghị quyết 08 về một số chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp trong đó có cơ giới hóa đồng bộ mà nhất là khâu mạ khay, máy cấy như hỗ trợ lãi suất vay mua máy, hỗ trợ phí quản lý quỹ khuyến nông, hỗ trợ trực tiếp, hỗ trợ công thuê cấy máy…
Chị Vũ Thị Hương - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội - đơn vị được giao thực hiện hội thi cho biết: “Cấy máy có nhiều lợi ích như giảm lượng giống, mật độ thưa nhưng vẫn đảm bảo năng suất nên hạn chế sâu bệnh, giảm lượng thuốc BVTV, bảo vệ sức khỏe của người sản xuất, người tiêu dùng và môi trường. Hội thi “người vận hành máy cấy giỏi vụ mùa năm 2024” là một nội dung để đẩy mạnh tuyên truyền cho nghị quyết 08 của thành phố, sớm đưa nghị quyết đưa vào thực tế sản xuất; đồng thời nó cũng là dịp rút kinh nghiệm để tổ chức hội thi người sản xuất mạ khay và vận hành máy cấy giỏi ở vụ xuân năm 2025 trên quy mô lớn, toàn thành phố”.
Đồng hành cùng hội thi “người vận hành máy cấy giỏi vụ mùa năm 2024” là công ty CP Đầu tư Quốc tế Chính Đạt - đơn vị phân phối máy Kubota của Nhật và công ty CP Đại Thành - đơn vị phân phối giống và thiết bị bay trong nông nghiệp.
