Do đợt mưa lớn kéo dài, ruộng lúa của một nông dân tại huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh đã bị ngập úng và hư hại hoàn toàn. Ảnh: Hồ Thảo.
Nâng cao năng lực phục vụ tưới tiêu
Trà Vinh, một tỉnh nằm trong khu vực ĐBSCL, sở hữu diện tích đất nông nghiệp rộng hơn 185.000ha. Mặc dù có lợi thế vị trí giáp biển dài khoảng 65km, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, song cũng không thiếu những thách thức đáng chú ý. Hiện tượng xâm nhập mặn trong mùa khô và ngập úng trong mùa mưa đã và đang tác động đáng kể đến bức tranh nông nghiệp của tỉnh này.
Chẳng hạn, tại huyện Duyên Hải, một cơn mưa đầu năm đã gây thất thoát hàng trăm ha đất lúa và ruộng sản xuất hoa màu của nông dân do tình trạng ngập nước. Nguyên nhân được xác định là do hệ thống kênh thủy lợi nội đồng không đủ khả năng thoát nước khi mưa liên tục, dẫn đến tình trạng ngập úng ngay cả khi các cống tại cửa sông đã hoạt động tối đa.
Tại ấp Sóc Ruộng, xã Ngũ Lạc, ông Thạch Đa Ra, một nông dân địa phương, chia sẻ về tác động của một đợt mưa kéo dài gần đây. Diện tích ruộng lúa của ông, với hơn 1ha đã bị thối rễ và hư hại toàn bộ do ngập nước, tổn thất ước tính khoảng 30 triệu đồng. Nguyên nhân là do khu vực sản xuất của ông nằm trong một vùng trũng, thiếu hệ thống kênh và mương nội đồng cần thiết để thoát nước kịp thời.
Ông mong muốn chính quyền địa phương sẽ đầu tư vào việc nạo vét và xây dựng các kênh nội đồng mới, nhằm giảm thiểu rủi ro ngập úng trong trường hợp mưa lớn. Ngoài việc cải thiện hệ thống thủy lợi, ông cũng mong chính quyền hỗ trợ cung cấp cây giống và khuyến khích nông dân trồng vụ mới trên đất bị thiệt hại, để khôi phục nhanh chóng.
Còn tại huyện Trà Cú, khi đối mặt với tình trạng thiếu nước ngọt trong mùa khô, nông dân đang dần chuyển hướng sang trồng các loại cây mới.
Ông Thạch Sa, ấp Giồng Chanh A, xã Long Hiệp, đã quyết định chuyển từ trồng lúa sang trồng cây dừa, được khuyến khích theo Nghị quyết số 15 của HĐND tỉnh. Ông Sa cho biết bởi cây dừa yêu cầu ít nước hơn so với lúa và có thị trường xuất khẩu tiềm năng. Tuy nhiên, ông Sa đang chờ đợi việc nạo vét tuyến kênh nơi sinh sống của ông đang bị bồi lắp, nhằm tạo điều kiện cho quá trình trồng cây mới.
Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh thông tin rằng, để đối phó với tình trạng xâm nhập mặn gia tăng và cải thiện khả năng thoát nước của hệ thống thủy lợi nội đồng, UBND tỉnh đã thông qua quyết định đầu tư vào việc xây dựng 34 cống ngăn mặn và nạo vét 18 tuyến kênh nội đồng.
Tạo động lực để chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả
Dự án này nhằm mục tiêu đưa nước ngọt từ thượng nguồn sông Tiền và sông Hậu để phục vụ cho sản xuất nông nghiệp tại các khu vực quan trọng như huyện Cầu Ngang, Châu Thành, Duyên Hải, Càng Long và Trà Cú.
Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh cho biết dự án lắp đặt 34 cống ngăn mặn và nạo vét 18 kênh nội đồng dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2024. Ảnh: Hồ Thảo.
Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Trà Vinh, ông Lê Quang Răng, cho hay dự án đã hoàn thành 67% tiến độ và dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối năm 2024. Để tối ưu việc xả nước, cống ngăn mặn sẽ được trang bị thiết bị hiện đại, có khả năng tự động mở đóng bằng điện. Dự án cũng mang đến điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi loại cây trồng kém hiệu quả sang các loại cây ăn trái tại địa phương.
Ông Răng cũng khuyến nghị cộng đồng nông dân thực hiện tiết kiệm nước trong quá trình sản xuất và tích cực tham gia vào việc nạo vét kênh mương trong vườn, nhằm tích nước trữ ngọt trong mùa khô, và duy trì dòng chảy của kênh rạch trong mùa mưa. Ông nhấn mạnh rằng điều này không chỉ hướng đến bảo vệ nguồn tài nguyên nước quý báu mà còn đóng góp vào sự bền vững của ngành nông nghiệp.
Trong thời gian tới, Sở NN-PTNT tỉnh Trà Vinh sẽ tiếp tục đề xuất Bộ NN-PTNT đầu tư vào hệ thống cống tại các khu vực có nguy cơ xâm nhập mặn, nhằm giảm thiểu rủi ro trong quá trình sản xuất.
Những nỗ lực này hướng đến mục tiêu giúp Trà Vinh vượt qua khó khăn, thích nghi với biến đổi khí hậu và xây dựng một tương lai bền vững cho cả ngành nông nghiệp và cộng đồng nông thôn.
