Kỹ nghệ trồng lan của người Thái Lan

Từ lâu lan đã là biểu tượng của nước Thái. Đến Thái Lan, người ta có thể nhìn thấy hình ảnh hoa lan ở khắp nơi, từ trong tờ rơi du lịch, những tấm biển quảng cáo, trên máy bay hãng Thai Airways, hay trong nhà hàng, khách sạn, siêu thị… Chơi lan không chỉ là thú vui, mà còn là nghề mang lại nguồn lợi lớn cho người dân của đất nước Chùa Vàng này...

Chúng tôi đến xứ sở hoa lan nhiệt đới trong những ngày đầu xuân. Nhiệt độ tại thủ đô Bangkok nóng không thua kém gì tại TP.HCM. Tuy nhiên, cái nóng ở sân bay Suvarnabhumi dường như dịu hơn vì sự xuất hiện của nhiều bồn hoa lan rực rỡ, đầy màu sắc trang trí khắp nơi.
 

Chơi lan kiểu người Thái

Hoa lan, trong tiếng Thái được gọi là “gluoy mai”. Cho đến nay ở Thái Lan có tới hơn 1.000 loài “gluoy mai” phong phú và đa dạng về màu sắc, hình dáng lẫn mùi hương. Chúng tôi đến thăm bất kỳ gia đình Thái Lan nào cũng có thể dễ dàng bắt gặp loài hoa được mệnh danh là “nữ hoàng các loài hoa” này.

Nông trại hoa lan công nghệ cao của Thái Lan
 

Lan được trồng trong vỏ xơ dừa treo lủng lẳng dưới những tán cây thấp trong vườn, hay được trồng trong chậu đặt tại phòng khách, treo ở cửa sổ phòng ngủ. Nhiều gia đình sống trong các khu chung cư đô thị cũng dành phần lớn ban công làm nơi chăm sóc lan. Ở chợ cóc hay các siêu thị lớn ở Thái Lan đều có khu bày bán lan giống, vật liệu trồng lan. Không khó để tìm thấy tại đây xơ dừa, than gỗ, gạch, đá bọt, dớn, vỏ cây, thậm chí cả rác mục, vỏ đỗ đóng bao… làm giá thể trồng lan.

Nhiều loại “đồ chơi” cho thú vui này cũng được bày bán, từ chậu trồng lan với đủ kích cỡ, hình dáng, đến lưới đen cản sáng, vòi phun sương, lọ dung dịch bảo quản lan cắt cành, đất mùn… Mức giá của các mặt hàng này cũng vừa phải, phù hợp với túi tiền của giới bình dân Thái Lan.

Nghề trồng lan chính là thú vui của nhiều người dân Thái, từ vùng quê lên phố lớn. Ngay trên thùng chiếc xe của anh bạn Saksit Khamchay - một "thổ địa" ở Thái Lan dẫn chúng tôi đi tham quan lúc nào cũng có đôi chậu lan nhỏ xinh rất ấn tượng. Saksit Khamchay khoe: “Lan là niềm vui, chỗ dựa tinh thần rất bổ ích với mỗi người dân chúng tôi. Trên mỗi cửa sổ ở nhà tôi đều có treo một giò lan, hàng ngày khi đi làm về chỉ cần ngắm nhìn những cành lan tươi một chút cũng đủ khiến cho mệt mỏi tan biến hết và cảm giác rất dễ chịu bên gia đình”.

Nhiều người Thái cũng yêu thích lan bởi sắc màu rực rỡ cùng hương thơm nhẹ nhàng, thanh khiết. Loài hoa biểu trưng này còn xuất hiện trong nhiều nghi thức, lễ hội truyền thống tại Thái Lan. Lan kết thành chuỗi đặt trên bàn thờ Phật, bàn thờ gia tiên, lan trang trí trên bàn tiệc, lan được choàng vào cổ khách quý khi đến quốc gia này để cầu chúc may mắn, lan trang trí trên hoa đăng trong lễ hội Loy Krathong, dùng vẩy nước cầu phúc trong lễ cưới hỏi, dịp tết té nước Songkhran…

Tại một cửa hàng dụng cụ trồng lan trong chợ đầu mối ở Bangkok Thái Lan
 

Theo ông Sỏm Pong Theweesuk từ Hội đồng hoa lan quốc gia Thái Lan, có rất nhiều hội hoa lan tổ chức triển lãm quanh năm ở khắp các tỉnh, thành phố trong đó phải kể đến Festival hoa lan tại Sukhothai vào tháng 1, hội thi lan tại Ratchaburi vào tháng 3, hội thi lan tại Chiang Mai vào tháng 8, lễ hội hoa Chiang Mai Ratchaphruek vào tháng 12… Đặc biệt, vào những ngày cuối tuần, cuối năm Hội Làm vườn Hoàng gia Thái Lan thường xuyên tổ chức các cuộc thi hoa lan tại Bangkok.
 

Thú vui hái ra tiền

Dẫn chúng tôi đến thăm nhiều trang trại lan “khủng” ở vùng trồng lan lớn nhất thuộc tỉnh Nakhon Pathom, ông Sỏm Pong Theweesuk, Hội đồng hoa lan quốc gia Thái Lan cho biết: Thái Lan hiện có khoảng gần 4.000ha lan, với trên 2.500 nông trang, quy mô của mỗi nông trang có diện tích trung bình từ 1ha đến hơn 40ha. Có những giống hoa lan tiêu biểu chiếm tới 94,7% giá trị xuất khẩu như Dendrobium, có thể cho hoa quanh năm.

Trại lan của Cty TK Orchid, tại Kangchanatbule, cách thủ đô Bangkok chừng 100km, là một trong những nông trại trồng lan nổi tiếng và có quy mô lớn ở Thái Lan.

Trồng lan cấy mô cho năng suất và chất lượng cao
 

GĐ Cty TK Orchid, ông Sỏm Pong Theweesuk, đồng thời là thành viên Hiệp hội các nhà xuất khẩu lan Thái Lan tự hào chia sẻ: “Công ty chúng tôi sản xuất theo quy trình khép kín từ cấy mô, tách cây, tới chọn, cắt hoa, xử lý vi khuẩn, đóng gói, xuất khẩu; đồng thời chuyên thí nghiệm lai tạo giống mới.

Đặc biệt, toàn bộ vườn lan của TK Orchid không sử dụng thuốc BVTV hay bất cứ loại thuốc kích thích tăng trưởng nào. Tuy nhiên, lan vẫn cho hoa đều, khỏe, đẹp và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu tại các thị trường khó tính như Nhật Bản, Pháp, Mỹ...”. Mặc dù văn phòng giao dịch của TK Orchid đặt tại Bangkok nhưng tuần nào Sỏm Pong Theweesuk cũng vài lượt có mặt tại nông trại lan bởi ông không thể bỏ được thói quen nhìn ngắm, tận hưởng mùi hương của loài hoa này.

Khởi nghiệp trồng lan từ vườn của cha mẹ để lại, lúc đầu chỉ với diện tích rất nhỏ chưa đầy 1ha. Vậy nhưng, sau hơn chục năm, vợ chồng ông Sỏm Pong Theweesuk đã phát triển thành nông trại rộng gần 20ha, vừa nghiên cứu sản xuất giống cấy mô, nhân giống và xuất khẩu lan cắt cành. Mỗi năm TK Orchid cho “ra lò” hàng chục ngàn cành lan, xuất khẩu tới hơn 30 nước trên thế giới, đạt doanh thu 42.800.000 bath (khoảng 27 tỷ VNĐ/năm).

Không chỉ riêng DN kinh doanh, nông dân Thái Lan cũng rất “say” với nghề trồng lan nhằm tạo thu nhập cao cho gia đình. Đồng thời liên kết với DN xuất khẩu thông qua Hiệp hội Hoa lan để vừa được tư vấn kỹ thuật, trao đổi thông tin, kinh nghiệm, tham gia các triển lãm, hội chợ về trồng hoa, còn giữ ổn định khung giá tiêu thụ các sản phẩm hoa lan.

Nghề trồng lan đem lại thu nhập cao cho người dân Thái
 

Vừa trở về từ đất nước Chùa Vàng sau chuyến công tác giao dịch các mặt hàng hoa lan công nghệ cao chuẩn bị phục vụ thị trường tết, anh Nguyễn Hoàng Hòa, GĐ Cty TNHH Hoa lan Hoàng Hòa - Orchid (TP.HCM), DN liên kết với nhiều nông trại trồng lan của Thái Lan chia sẻ: “Về kỹ thuật chăm sóc và trồng hoa lan của người Việt Nam ta không thua kém người Thái Lan.

Hiện nay, công ty chúng tôi đang liên kết chặt chẽ với các DN Thái Lan cùng nghiên cứu giống lan cấy mô và nhập các loại giống lan công nghệ cao, mới nhất về trồng để nhân rộng mô hình nhằm phục vụ nhu cầu thị trường trong nước và hướng đến xuất khẩu. Chúng tôi rất mong sẽ làm được điều gì để một ngày không xa sẽ biến giấc mơ hoa lan Việt Nam trở thành thương hiệu quốc tế”.