Lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 (ảnh Tùng Đinh).
Người lao động bị trục lợi?
Tại hội nghị trực tuyến của Thủ tướng Chính phủ với Cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương ông Đặng Hồng Anh - Phó Chủ tịch Tập đoàn TTC cho biết một thông tin bất ngờ: Giá kit test nhanh mua ở nước ngoài chỉ 1,5USD/test (khoảng 35.000VND), nếu mua được giá gốc với số lượng lớn thì có thể tiết kiệm cho ngân sách hàng nghìn tỷ đồng.
Lời phát biểu của ông Đặng Hồng Anh tại hội nghị là điều mà xã hội đang quan tâm. Vì hiện nay, việc xét nghiệm Covid-19 trở thành một yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp. Thực hiện 3 tại chỗ xét nghiệm Covid-19, 3 ngày 1 lần. Lái xe vận chuyển hàng hóa mỗi tỉnh bắt xét nghiệm một kiểu. Khi thực hiện khám chữa bệnh dù chưa biết có mắc Covid hay không những vẫn phải chi trả chi phí xét nghiệm.
Trong khi chi phí cho những khoản xét nghiệm Covid-19 là không hề nhỏ, ghi nhận tại một doanh nghiệp sản xuất hàng hóa thiết yếu tại huyện Hoài Đức, theo yêu cầu của chính quyền địa phương, doanh nghiệp này phải làm việc với bệnh viện Phương Đông cử người xuống làm xét nghiệm test cho các CBCNV đăng ký 3 tại chỗ mỗi tuần 2 lần: 1 lần test nhanh và 1 lần test PCR. Với chi phí: 11.540.000 đồng (dịch vụ trọn gói do bệnh viện Phương Đông cung cấp) chưa bao gồm chi phí đi lại.
Bản thân doanh nghiệp cũng phải tự tổ chức test nhanh bằng que test của Bộ Y Tế cho phép sử dụng tại chỗ cũng định kỳ 3 ngày/lần với chi phí 120.000 đồng/que test. Những trường hợp giao hàng và lái xe thực hiện tổ chức test PCR tại Trung tâm xét nghiệm Medlatec với chi phí 780.000 đồng/người/lượt.
Test PCR có giá trị trong 3 ngày và đi các tỉnh không bắt test lại còn nếu chiều về vượt qua thời gian 3 ngày thì sẽ phải thực hiện test lại ở tỉnh đó mới về được Hà Nội. Duy nhất ở trên Cửa khẩu Móng Cái thì yêu cầu riêng là sử dụng test tại chỗ của cơ quan chức năng tại đó với chi phí là 90.000/người/lần.
Thời gian qua, đợt bùng phát lần thứ 4 đại dịch toàn cầu Covid-19 đã khiến nhiều doanh nghiệp lao đao. 8 tháng năm 2021, đã chứng kiến 85.500 doanh nghiệp rời khỏi thị trường, bình quân mỗi tháng có gần 10.700 doanh nghiệp rời khỏi thị trường. Các chỉ tiêu về số doanh nghiệp thành lập mới, số vốn đăng ký, số lao động trong tháng 8 đều giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2020.
Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phá sản, chuỗi cung ứng trong nước và quốc tế bị đứt gãy, người lao động mất việc làm, nông ngư dân không tiêu thụ được sản phẩm. Nhiều lao động ở các tỉnh không có việc làm, không có lương thực và tiền dự trữ.
Trở lại câu chuyện của ông Đăng Hồng Anh, giá test Covid-19 chỉ có 35.000VND cộng thêm chi phí kho bãi, vận chuyển chỉ đạt đến con số 50.000VND/kit. Vì vậy, đâu là giá trị thật của các kit test Covid-19, công luận đang cần câu trả lời rõ ràng, dứt khoát của ngành Y tế.
Bộ Y tế giải thích
Trả lời trước công luận, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho rằng, Bộ Y tế đã có các văn bản chỉ đạo các đơn vị, địa phương mua sắm sinh phẩm xét nghiệm theo đúng quy định hiện hành và xử lý vi phạm nghiêm các hành vi lợi dụng đấu thầu, mua sắm để tham nhũng, hưởng lợi.
Đối với quản lý giá các loại sinh phẩm xét nghiệm, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị công khai giá trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế. Tính đến nay, Bộ Y tế đã cấp phép cho 97 test xét nghiệm SARS-CoV-2, trong đó 35 test xét nghiệm Real-time PCR, 39 test xét nghiệm kháng nguyên (33 test nhanh và 06 test chạy cùng máy xét nghiệm), 23 test xét nghiệm kháng thể (4 test nhanh và 19 test chạy máy).
Trước ngày 01/7/2021, căn cứ thông tư 13, 14, Bộ Y tế đã báo cáo Chính phủ đưa ra hướng dẫn về giá xét nghiệm test nhanh là 238.000 đồng/1 mẫu xét nghiệm, test Real-time PCR là 734.000 đồng/1 mẫu xét nghiệm.
Từ ngày 01/7/2021, đối với test nhanh, do nhiều công ty nhập test và trong nước cũng đã sản xuất được test xét nghiệm nên dải giá test rất khác nhau, Bộ Y tế đã có yêu cầu thực hiện thực thanh thực chi: thanh toán theo kết quả đấu thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật đấu thầu.
Đối với xét nghiệm trong các cơ sở y tế công lập, Bộ Y tế đã có văn bản yêu cầu việc tính giá xét nghiệm nhanh kháng nguyên căn cứ vào thực thanh thực chi, cụ thể giá được tính toán dựa vào giá kit test, chi phí vật tư tiêu hao liên quan.
Việc thanh toán theo kết quả đấu thầu mua sắm được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định của Luật đấu thầu. Bộ Y tế cũng đã có văn bản hướng dẫn về mức giá của gộp mẫu để giảm chi phí xét nghiệm, đặc biệt là cho các doanh nghiệp.
Hiện nay, Bộ Y tế đã trình Chính phủ Nghị định về quản lý trang thiết bị y tế (bao gồm test xét nghiệm) trong đó yêu cầu các đơn vị phải kê khai giá để công khai, mình bạch trong mua sắm đấu thầu.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang tổng hợp ý kiến để đề nghị đưa test xét nghiệm COVID-19 vào mặt hàng bình ổn giá bởi vì hiện nay mặt hàng này chưa được quy định trong luật.
Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị cung cấp các sinh phẩm xét nghiệp hàng tuần cập nhật công khai giá lên Cổng công khai giá dịch vụ y tế để đảm bảo tính công khai, minh bạch và tạo điều kiện cho các đơn vị đăng ký để tạo cạnh tranh giá.
Bên cạnh đó Bộ Y tế cũng yêu cầu các đơn vị, địa phương tăng cường công tác giám sát, kiểm tra chặt chẽ việc đấu thầu mua sắm sinh phẩm xét nghiệm cũng như kiểm tra, thanh tra các cơ sở y tế cung cấp dịch vụ xét nghiệm, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Tính đến thời điểm hiện tại, Bộ Y tế chưa thực hiện việc mua sắm kháng nguyên nhanh. Do thực hiện 4 tại chỗ nên việc mua sắm kháng nguyên nhanh được các đơn vị địa phương thực hiện việc mua sắm, đầu thầu.
Thứ trưởng Thuấn cũng cho biết các đơn vị chủ yếu sử dụng test do các đơn vị tài trợ như TP. HCM vừa được tài trợ 10 triệu test. Bản thân Bộ Y tế cũng được các tổ chức quốc tế và các đơn vị tài trợ hơn 10 triệu test để phân bổ cho các địa phương.
