Ngư dân thay đổi nhận thức mới mong sớm gỡ 'thẻ vàng' IUU

Chiều 17/11, Cục Kiểm ngư, Bộ NN-PTNT phối hợp với Chi Cục Thủy sản Thanh Hóa, UBND thành phố Sầm Sơn tổ chức lớp tập huấn cho ngư dân về nội dung tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo. 

Tại buổi tập huấn, hàng trăm ngư dân tại thành phố Sầm Sơn (Thanh Hóa) được xem các thước phim tư liệu về lịch sử chủ quyền biển đảo Việt Nam; thực trạng về khai thác thủy sản nói chung, khai thác thủy sản tại Thanh Hóa nói riêng. Hệ thống quy phạm pháp luật về biển đảo, thủy sản; chính sách hỗ trợ ngư dân vươn khơi bám biển; chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU)…

Phạt nặng nếu ngư dân vi phạm vùng cấm khai thác

Toàn tỉnh Thanh Hóa hiện có khoảng 6.000 tàu cá, trong đó có hơn 1.100 tàu khai thác ở vùng xa bờ, 709 tàu khai thác ở vùng lộng và hơn 4.000 tàu khai thác ở vùng biển ven bờ.

Thời gian qua, tỉnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, kết hợp tuần tra kiểm soát, xử phạt các tàu cá vi phạm pháp luật trong khai thác thủy sản. Qua đó, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm khai thác.

Trong 9 tháng năm 2023, Ban Chỉ đạo IUU tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức 3 đợt kiểm tra về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp tại các huyện, thị xã, thành phố ven biển và các cảng cá trên địa bàn tỉnh; đã xóa đăng ký 538 tàu cá, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản 76 vụ, tổng tiền xử phạt trên 1,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, vẫn còn tàu cá của ngư dân Thanh Hóa có nguy cơ vi phạm vùng biển nước ngoài. 

Để thực hiện tốt nhiệm vụ chống khai thác IUU, lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa đã tăng cường quản lý người, phương tiện trước khi xuất, nhập bến, đảm bảo các tàu cá ra khơi có đầy đủ giấy tờ, trang thiết bị an toàn kỹ thuật, lắp đặt duy trì hoạt động thiết bị giám sát hành trình theo quy định.

Bên cạnh đó, thời gian qua lực lượng chức năng đã tiến hành cấp phát hơn 2.000 tờ rơi có nội dung chống khai thác IUU cho ngư dân; Tổ chức ký cam kết đối với 180 chủ phương tiện với nội dung "không tắt thiết bị giám sát hành trình, không vi phạm vùng biển nước ngoài"; Tổ chức tuần tra, kiểm soát được hơn 10.000 lượt tàu cá...

Thời gian tới, Bộ đội Biên phòng tỉnh Thanh Hóa tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống khai thác hải sản IUU thông qua nhiều hình thức, phương pháp để chuyển tải đến cộng đồng ngư dân; tiếp tục phối hợp với Sở NN-PTNT, các địa phương ven biển mở các đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, xử lý tàu cá vi phạm; triển khai các biện pháp nghiệp vụ ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác thủy sản; cập nhật kết quả xử lý vi phạm hành chính trên hệ thống phần mềm quản lý tàu cá...

Qua công tác kiểm tra, rà soát, hiện nay toàn tỉnh còn 735 tàu thiếu thủ tục giấy tờ và chưa lắp giám sát hành trình. Trong đó, 23 tàu chưa lắp giám sát hành trình, 82 tàu chưa cấp hoặc hết hạn giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, 87 tàu hết hạn giấy phép khai thác thủy sản; 543 tàu hết hạn đăng kiểm; 87 tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU.

Tại buổi tuyên truyền về bảo vệ chủ quyền biển đảo, Chi cục Thủy sản Thanh Hóa đã đề cập tới các hành vi vi phạm khai thác thủy sản mà ngư dân thường gặp phải như: Vi phạm vùng khai thác; vi phạm giấy phép khai thác thủy sản, nhật ký khai thác thủy sản, vi phạm về treo Quốc kỳ, vi phạm đánh dấu tàu cá; không khai báo sản lượng khai thác… Các hành vi vi phạm nói trên đều bị xử phạt nghiêm khắc với số tiền từ vài triệu đồng thậm chí lên tới hàng trăm triệu đồng căn cứ mức độ, hành vi vi phạm.

Ông Nguyễn Văn Trung, Trưởng phòng Thanh tra - Pháp chế, Chi cục Thủy sản Thanh Hóa nhấn mạnh: “Nếu ngư dân vi phạm khai thác ở vùng biển nước ngoài, bên cạnh việc xử phạt vi phạm hành chính, còn chịu mức phạt bổ sung là tịch thu tàu cá, tịch thu thủy sản khai thác, tước quyền sử dụng giấy phép khai thác; buộc chi trả kinh phí lai dắt tàu về nước. Trường hợp chủ tàu cá Nguyễn Văn Tuấn (Quảng Xương, Thanh Hóa) bị phạt 932 triệu đồng vì vi phạm quy định khai thác thủy sản là bài học để ngư dân rút kinh nghiệm. Đây là mức phạt nặng và có thể dẫn tới phá sản cho chủ tàu. Do đó, người dân cần lưu ý và chấp hành các quy định trong khai thác thủy sản để đảm bảo quyền lợi cho chính mình”.

Tại buổi tập huấn, đại diện Chi cục Thủy sản Thanh Hóa cũng hướng dẫn chi tiết cho ngư dân quy trình xuất bến, cập cảng (tàu cá có chiều dài 15m trở lên bắt buộc phải tuân thủ quy định về cập bến và rời bến chỉ định); kiểm tra và thu nộp nhật ký khai thác, báo cáo khai thác; hoạt động đúng nghề, vùng ghi trong giấy phép, không sử dụng chất nổ, xung điện để đánh cá; ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản cho Ban quản lý Cảng cá; duy trì liên tục kết nối thiết bị VMS suốt chuyến biển, không để tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển, không vượt sang vùng biển nước ngoài. Tàu cá phải được đánh dấu, treo Quốc kỳ theo đúng quy định.

Ngoài ra, để đảm bảo khai thác thủy sản đúng quy định, cơ quan chức năng đưa ra khuyến cáo đối với ngư dân trong việc chấp hành việc ký cam kết kết không vi phạm vùng biển nước ngoài. Đồng thời, các địa phương lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao, thường xuyên hoạt động ngoài tỉnh để đưa vào diện quản lý, theo dõi đặc biệt.

Hỗ trợ ngư dân yên tâm bám biển

Theo Chi cục Thủy sản Thanh Hóa, ngoài các chính sách hỗ trợ của Chính phủ, những năm qua tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ ngư dân và tàu cá đánh bắt xa bờ.

Cụ thể, năm 2021, Hội đồng nhân dân tỉnh Thanh Hóa ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ mua thiết bị giám sát hành trình và miễn phí thuê bao dịch vụ thiết bị giám sát hành trình cho chủ tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên trên địa bàn tỉnh.

Đối tượng được hỗ trợ mua thiết bị giám sát hành trình và phí thuê bao dịch vụ thiết bị giám sát hành trình tàu cá là tổ chức, hộ gia đình, cá nhân là chủ sở hữu hợp pháp tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên đăng ký tại tỉnh Thanh Hóa. Mức hỗ trợ mua thiết bị giám sát hành trình là 10 triệu đồng/tàu cá. Sau một thời gian ngắn, 100% tàu cá từ 15m trở lên tham gia khai thác hải sản đã được lắp thiết bị giám sát hành trình theo quy định.

Ngư dân Nguyễn Hữu Hải (Sầm Sơn, Thanh Hóa) cho biết: “Việc Nhà nước hỗ trợ lắp đặt thiết bị giám sát hành trình giúp ngư dân thuận lợi cho việc khai thác thủy sản trên biển. Thiết bị này giúp chúng tôi biết vị trí, vùng biển, thời tiết tại khu vực đang khai thác. Đặc biệt, thiết bị giúp tàu không vi phạm vùng biển nước ngoài trong quá trình khai thác, đồng thời thuận lợi cho việc liên lạc với cơ quan chức năng khi tàu gặp sự cố”.

Theo Chi cục Thủy sản Thanh Hóa, việc lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá đã giúp lực lượng chức năng kiện kiểm tra, truy xuất nguồn gốc hải sản dễ dàng. Ngoài ra, thiết bị còn góp phần quan trọng trong việc ngăn chặn nạn khai thác thủy sản bất hợp pháp, giữ gìn an ninh trật tự trên biển và bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. 

Thêm vào đó, để hỗ trợ ngư dân sản xuất, nâng cao chất lượng, giá thành hải sản đánh bắt, tỉnh Thanh Hóa đã ban hành chính sách hỗ trợ kinh phí nâng cấp và làm mới hầm bảo quản cho các tàu dịch vụ và tàu khai thác xa bờ. Cụ thể, tỉnh sẽ hỗ trợ cho mỗi tàu 40% giá trị hầm bảo quản nhưng không quá 240 triệu. Năm 2022, tỉnh Thanh Hóa đã hỗ trợ xây dựng 6 hầm bảo quản. Năm 2023, đã có 16 chủ tàu đăng ký đóng mới hầm bảo quản và đang thực hiện các thủ tục để được hỗ trợ theo quy định…

Theo Chi cục Thủy sản Thanh Hóa, việc thực hiện các chính sách hỗ trợ cho ngư dân bám biển, khai thác thủy, hải sản của tỉnh Thanh Hóa trong thời gian qua là một trong những giải pháp hữu hiệu, không chỉ tạo động lực cho ngư dân vươn khơi bám biển, mà còn góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo quê hương.

Ông Tạ Minh Phương, Chánh Văn phòng Cục Kiểm ngư cho biết: Thông qua lớp tập huấn, các học viên được tiếp cận, nâng cao kiến thức về nhận thức về bảo vệ chủ quyền biển, đảo; ý thức chấp hành các quy định của pháp luật trong khai thác đánh bắt thủy sản, đặc biệt là không vi phạm vùng biển các nước để khai thác thủy sản bất hợp pháp.

Bên cạnh đó, thông qua lớp tập huấn, người dân được tiếp thêm động lực tiếp tục vươn khơi bám biển an toàn, khai thác hiệu quả nguồn lợi thủy sản trong vùng biển, vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, phát triển kinh tế thủy sản gắn với bảo vệ chủ quyền của đất nước.