Trận động đất với cường độ sơ bộ 7,6 độ richter xảy ra vào buổi chiều ngày 1/1, khiến cư dân ở một số khu vực ven biển phải di tản đến vùng đất cao hơn khi sóng thần tấn công bờ biển phía tây của Nhật Bản, cuốn nhiều ô tô và nhà cửa xuống biển.
Phát biểu tại một cuộc họp báo sáng 2/1, Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida xác nhận "mức độ thiệt hại là rất lớn, khi có nhiều người thương vong, nhiều ngôi nhà bị sập và cháy". Ông cho biết chính phủ đã điều động thêm 1.000 binh sĩ tới hỗ trợ lực lượng phòng vệ gồm 8.500 người đang có mặt tại các khu vực bị ảnh hưởng để hỗ trợ công tác giải cứu người gặp nạn và khắc phục hậu quả thiên tai. Ông nhấn mạnh: "Cứu mạng sống là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi và chúng tôi đang chạy đua với thời gian".
Hàng nghìn nhân viên quân đội, lính cứu hỏa và cảnh sát từ khắp đất nước đã được điều động đến khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở bán đảo Noto, tỉnh Ishikawa.
Tuy nhiên, nỗ lực cứu hộ bị cản trở do đường sá bị hư hỏng nặng. Nhiều dịch vụ đường sắt, phà và chuyến bay tới khu vực này cũng bị hủy hôm 1/1. Sân bay Noto buộc phải đóng cửa do đường băng, nhà ga và các tuyến đường đến sân bay bị hư hại, với 500 người bị mắc kẹt bên trong ô tô tại bãi đậu xe của sân bay, theo đài truyền hình NHK.
Giới chức Ishikawa đến nay xác nhận 30 người đã thiệt mạng trong trận động đất hôm 1/1, chủ yếu ở thành phố Wajima bị ảnh hưởng nặng nề do gần tâm chấn của trận động đất.
Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) hôm nay cho biết phần lớn trong 155 trận động đất xảy ra tại nước này từ ngày 1/1 có cường độ trên 3 độ. Cơ quan cũng cho biết cường độ địa chấn đã giảm dần song vẫn có ít nhất 6 trận rung lắc mạnh được ghi nhận trong sáng 2/1.
Bà Nobuko Sugimori, một cư dân 74 tuổi tại thành phố Nanao, Ishikawa, chia sẻ rằng bà chưa từng trải qua trận động đất nào lớn như vậy.
"Tôi đã cố gắng giữ chiếc TV để tránh bị đổ, nhưng tôi thậm chí chẳng thể tự giữ thăng bằng", bà Sugimori nói. Trận động đất hôm 1/1 đã khiến ngôi nhà của bà Sugimori có một vết nứt lớn ở bức tường bên ngoài và làm đổ vỡ nhiều đồ đạc bên trong.
Bà Fujiko Ueno, 73 tuổi, cho biết gần 20 người đang ở trong nhà bà để đón năm mới khi trận động đất xảy ra nhưng may mắn là không có ai bị thương. "Mọi thứ xảy ra trong chớp mắt," bà cho biết.
Chính phủ Nhật Bản đã yêu cầu khoảng 100.000 người đi sơ tán trong tối 1/1, đưa họ đến các phòng thể chất của các trường trường học, nơi thường được sử dụng làm trung tâm sơ tán trong trường hợp khẩn cấp. Nhiều người hôm nay đã trở về nhà sau khi chính quyền dỡ bỏ cảnh báo sóng thần.
Tuy nhiên, khoảng 33.000 hộ gia đình ở tỉnh Ishikawa sáng ngày 2/1 vẫn chưa có điện sau một đêm nhiệt độ ở mức dưới 0 độ C. Đài truyền hình NHK đưa tin hầu hết các khu vực ở phía bắc bán đảo Noto không có nước sạch.
Cơ quan Nội chính Hoàng gia Nhật Bản cho biết hủy bỏ sự xuất hiện năm mới dự kiến của Nhật hoàng Naruhito và Hoàng hậu Masako ngày 2/1 sau thảm họa. Ông Kishida cũng thông báo hoãn chuyến thăm đầu năm tới đền Ise dự kiến vào ngày 4/1.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên bố Mỹ sẵn sàng trợ giúp mọi thứ cần thiết cho Nhật Bản sau trận động đất. "Là đồng minh thân thiết, Mỹ và Nhật Bản có mối quan hệ hữu nghị sâu sắc, đoàn kết giữa nhân dân hai nước. Chúng tôi ủng hộ Nhật Bản trong thời điểm khó khăn này", ông Biden nói. Thủ tướng Anh Rishi Sunak cũng cho biết Anh sẵn sàng hỗ trợ Nhật Bản và đang theo dõi các diễn biến.
Trận động đất xảy ra vào thời điểm nhạy cảm đối với ngành công nghiệp hạt nhân của Nhật Bản, vốn đã vấp phải sự phản đối dữ dội từ người dân địa phương kể từ thảm họa động đất và sóng thần năm 2011 ở Fukushima.
Cơ quan Quản lý Hạt nhân Nhật Bản cho biết chưa phát hiện điều gì bất thường tại các nhà máy hạt nhân dọc theo biển Nhật Bản, bao gồm năm lò phản ứng đang hoạt động tại các nhà máy Ohi và Takahama của Kansai Electric Power ở tỉnh Fukui.
Nhà máy điện Shika của Hokuriku Electric, gần tâm chấn nhất, cũng đã ngừng hoạt động từ năm 2011. Công ty cho biết đã chứng kiến tình trạng mất điện và rò rỉ dầu sau trận động đất hôm 1/1 song không phát hiện rò rỉ phóng xạ.