Tác dụng của cây tía tô
Theo nghiên cứu y học hiện đại: Nước sắc từ cành và lá tía tô được chứng minh có nhiều công dụng:
- Ức chế sự phát triển của trực khuẩn ruột kết, trực khuẩn lị, tụ cầu khuẩn và một số loại nấm gây bệnh ngoài da.
- Tăng cường nhu động dạ dày và ruột, giảm tiết dịch nhầy trong phế quản, làm dịu co thắt phế quản. Nhờ đó, tía tô giúp giảm ho, trừ đờm và hỗ trợ điều trị hen suyễn.
- Có tác dụng giải nhiệt, trấn tĩnh, làm tăng đường huyết, chống đông máu và ngăn ngừa sự ngưng tập tiểu cầu, đồng thời giảm độ đặc và độ dính của máu.
Theo y học cổ truyền: Tía tô có vị cay, tính ấm, quy vào kinh tỳ và phế, mang lại các công dụng:
- Phát tán phong hàn, hóa đờm, giải độc, giải uất, an thai.
- Điều trị hen suyễn, ho, tê thấp, thúc đẩy tiêu hóa và giảm đau hiệu quả.
Cách sử dụng: Toàn cây tía tô đều có thể làm thuốc dưới nhiều dạng: tươi, thuốc sắc, tinh dầu hoặc nghiền thành bột mịn.
Các bài thuốc chữa bệnh từ lá tía tô thường gặp
Tía tô không chỉ là cây gia vị mà còn là loại thảo dược tốt cho sức khoẻ
1. Bài thuốc chữa cảm lạnh:
- Nguyên liệu: Tô diệp (lá tía tô khô) 8g, trần bì 6g, hương phụ 8g, cam thảo 4g, gừng tươi 2 lát.
- Cách dùng: Sắc lấy nước uống, giúp giảm triệu chứng cảm lạnh.
2. Bài thuốc tiêu đờm, giảm ho:
- Nguyên liệu: Tô diệp 15g, gừng khô 3g.
- Cách dùng: Sắc nước uống mỗi ngày, chia thành 2 lần, hỗ trợ giảm ho và tiêu đờm.
3. Bài thuốc chữa hen suyễn, ho nhiều đờm:
- Nguyên liệu: Hạt tía tô, hạt cải thìa, hạt củ cải (liều lượng bằng nhau).
- Cách dùng: Tán bột, trộn đều. Uống 9g/ngày, chia làm 3 lần.
4. Bài thuốc chữa đau bụng do ngộ độc thực phẩm:
- Nguyên liệu: Lá tía tô tươi hoặc tô diệp khô 10g.
- Cách dùng: Giã nát lá tía tô tươi, lọc lấy nước uống, hoặc sắc tô diệp khô để uống.
5. Bài thuốc chữa trúng độc (Tô tử giải độc thang):
- Nguyên liệu: Tô diệp 10g, cam thảo 4g, gừng tươi 8g.
- Cách dùng: Sắc với 600ml nước, cô cạn còn 200ml. Chia thành 3 phần, uống khi còn nóng.
6. Bài thuốc chữa dị ứng, mẩn ngứa:
- Nguyên liệu: Lá tía tô tươi.
- Cách dùng: Giã nát lá tía tô, xát vào vùng da bị ngứa, hoặc dùng nước sắc tía tô rửa ngoài da.
7. Bài thuốc chữa thai động bất an: Sắc 9g cành tía tô, 9g lá tía tô, 9g bạch truật, 6g trần bì, và 6g phục linh. Chia nước sắc thành 2-3 lần uống trong ngày.
8. Bài thuốc chữa chướng bụng, kiện vị, cầm nôn: Giã lá tía tô lấy nước, hòa với ít muối để uống một lần. Nếu nôn do thai nghén, nên dùng nước sắc từ cành tía tô.
9. Bài thuốc làm đẹp da: Vò nát lá tía tô, hòa vào nước tắm để dưỡng da mịn màng.
10. Bài thuốc chữa tiêu chảy, miệng nôn trôn tháo: Nấu đặc nước lá tía tô, bỏ bã, rồi trộn với bột đậu đỏ rang vàng, nặn thành viên nhỏ cỡ hạt đậu xanh. Uống 50 viên/ngày, chia 2 lần.
Lưu ý:
Nước tía tô tươi nên đun từ 10- 15 phút. Không nên đun sôi quá 15 phút. Vì các tinh dầu trong đó sẽ bị bay hơi, giảm hiệu quả điều trị.
Nước lá tía tô tươi nên sử dụng ngay hoặc bảo quản ngăn mát tủ lạnh uống trong ngày để đảm bảo chất lượng và hương vị.
Người bị cảm phong nhiệt không nên dùng nước lá tía tô. Không dùng nước tía tô trong thời gian dài có thể gây đầy bụng, khó tiêu.
